واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 701
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
ultraviolet absorption spectroscopy
مطالعۀ طیف‌های تولید‌شده براثر جذب انرژی تابشی فرابنفش در خلال انتقال از حالت پایه به حالت برانگیخته که تابع طولِ‌موجی است که باعث انتقال می‌شود
ultraviolet astronomy
بخشی از علم نجوم که به مطالعۀ پرتوهای نجومی در بازۀ طیفی فرابنفش می‌پردازد
ultraviolet catastrophe
نارسایـی قانون ریلی ـ جینز در مـورد تابش جسم سیاه در طولِ‌موج‌های کوتاه
سامانۀ تار نوری طراحی‌شده برای کار با تابش فرابنفش
ultraviolet photoemission spectroscopy, UPS
نوعی طیف‌شناسی که در آن فوتون‌هایی با گسترۀ انرژی 10 تا 200 الکترون‌ولت یک سطح را بمباران می‌کنند و از طیف انرژی الکترون‌های گسیل‌شده اطلاعاتی دربارۀ حالت‌های الکترونی در اتم‌ها و پیوندهای شیمیایی به دست می‌آید
ultraviolet spectrophotometry
روشی برای شناسایی مواد شیمیایی براساس جذب تابش الکترومغناطیسی در ناحیۀ فرابنفش
ultraviolet telescope
تلسکوپی که برای رصد در بازۀ طیفی فرابنفش طراحی شده‌ است
ultraviolet-visible spectroscopy, UV-visible spectroscopy
نوعی طیف‌شناسی برای تجزیۀ شیمیایی و تعیین ساختار برپایۀ این اصل که جهش‌های الکترونی در مولکول‌ها در نواحی مرئی و فرابنفش طیف الکترومغناطیس رخ می‌دهد
UMa
نگاه کنید به : Ursa Major
UMA
نگاه کنید به : uniform memory access
umbel
گل‌آذینی محدود یا نامحدود، سرتخت (flat-topped) یا کوژ با دُمگل‌هایی که به یک نقطه متصل‌اند
Umbellifera
← کرفسیان
umberascopy
نگاه کنید به : retinoscopy
umbilical region
یکی از نواحی نه‌گانۀ شکم که دور ناف قرار دارد
پَرگَنه‌ای با مرکز فرورفته و مقعر
پَرگَنه‌ای شبیه به پَرگَنۀ برآمده با یک برآمدگی کوچک در مرکز
umbra 1
1. ناحیه‏ای از زمین یا ماه که در هنگام گرفت در تاریکی کامل است 2. ناحیۀ تیره‏تر و مرکزی هر لکۀ خورشیدی
umbra 2
نگاه کنید به : shadow
umbrella species
گونه‌ای که زیستگاه و نیازهای زیستگاهی گسترده‌ای دارد و حمایت از آن موجب حمایت غیرمستقیم از گونه‌هایی می‌شود که با آن زیستگاه مشترک دارند
UMi
نگاه کنید به : Ursa Minor
Umklapp process, U-process, flip-over process
فرایند برخورد فوتون‌ها که در آن شبه‌تکانه پایسته نمی‌ماند
umlaut, vowel mutation
تبدیل واکۀ پسین به واکۀ پیشین تحت تأثیر واکۀ پیشین بعد از آن
una corda
نگاه کنید به : soft pedal
unabridged dictionary
گونه‏ای فرهنگ لغت بزرگ که محتوای آن بدون خلاصه‏سازی و به‌طور کامل و مفصل ارائه شده است
unaccompanied baggage
توشۀ متعلق به مسافر یا خدمه که با هواگَرد دیگر حمل شود
unaccompanied burial
گوری که در آن هیچ‌گونه دست‌ساخته یا گورنهاده‌ای به‌ همراه جسد وجود نداشته باشد
تفاوت بین آب تولیدی سالانه و آب مصرفی اندازه‌گیری‌شده که ناشی از نشت از شبکه و خطای شمارگر و دزدی آب است
وحدت نظر مبتنی بر رأی‏گیری بر سر موضوعی خاص
unassigned reading frame