واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 701
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
ultimate frisbee/ Ultimate Frisbee
نگاه کنید به : ultimate
ultimate oxygen demand, UOD
مقدار اکسیژن محاسبه‌شده و لازم برای کانی‌سازی کامل مواد آلی و اکسایش آمونیاک و ترکیبات نیتروژن موجود در آب متـ . اکسیژن‌خواهی نظری theoretical oxygen demand, TOD
ultimate strength
بیشترین تنش تحمل‌پذیر برای هر ماده بی‌آنکه تغییر شکل دائمی دهد یا شکسته شود
ultimate tensile strength
بیشینۀ باری که نمونه‌ای از جسم در برابر کشش میتواند تحمل کند
ultimate, flying disc game, airborne soccer, frisbee 1 ,ultimate frisbee, flatball
ورزشی میدانی و تیمی که در آن صفحۀ بشقاب‌مانندی را به‌سمت هم‌تیمی پرتاب می‌کنند و این حرکت در صورتی امتیاز‌آور خواهد بود که هم‌تیمی آن را در منطقۀ پایانی دریافت کند
ultimately periodic word
اخطار کتبی نهایی دولتی به دولت دیگر در مورد انجام دادن کاری یا برآوردن خواسته‏ای که عدم توجه به آن ممکن است به جنگ یا اقدامات خصمانه منجر شود متـ . زنهاره
ultra all-inclusive tour
گشتی که علاوه بر هزینه‏های تمام اجزای یک گشت، شامل هزینه‏های جانبی ازجمله تفریحات و نوشیدنی‏ها نیز می‌شود
ultra high molecular weight polyethylene, UHMWPE
پلی‌اتیلن خطی‌ای که با بسپارش زیگلر- ‌ناتا تولید می‌شود و دارای میانگین وزن مولکولی بین 1 تا 5 میلیون است
ultra large crude carrier, ULCC
نفت‌بَر بسیار بزرگی که ظرفیت آن بیش از 320 هزار تن است متـ . نفت‌بَر کوه‌پیکر
اسید چربی با دنبالۀ کربنی به طول 30 تا 38 کربن
ultra low density polyethylene, ULDPE
هم‌بسپاری اتیلنی با هم‌تکپارهای الفینی سنگین‌تری نظیر بوتن -1 و اکتن -1 با چگالی در حدود 0/860 تا 900 g/cm3
ultra trace element
مادۀ کانیایی که به مقدار بسیار ناچیز در بدن وجود دارد و نیاز بدن به آن بسیار کم است
ultra-cold atom
هریک از اتم‌های یک مجموعه‌اتم که دمای ترمودینامیکی آن کمتر از یک میلی‌کلوین است
ultra-cold molecule
هریک از مولکول‌های یک مجموعه‌مولکول که دمای ترمودینامیکی آن کمتر از یک میلی‌کلوین است
ultra-cold neutron
نوترونی که انرژی جنبشی آن کمتر از یک‌ده‌میلیونیم الکترون‌‌ولت است
ultra-compact H  region, UCH  region
ناحیۀ اِچ‌دویی که پهنای آن در حدود یک‌دهم سال نوری است
ultra-high temperature treatment
نگاه کنید به : UHT treatment
ultra-high temperature treatment
نگاه کنید به : UHT treatment
ultra-high voltage/ ultrahigh voltage
ولتاژی بیشتر از 345 کیلوولت
ultra-high-density seating
نوعی چیدمان صندلی، فشرده‌تر از چینش فشرده،‌ که در آن، ضمن حذف غذاخانه کمترین فاصله بین ردیف صندلی‌ها در نظر گرفته می‌شود
ultra-high-performance tyre
نگاه کنید به : high-performance tyre
فنّاوری ساخت افزاره‌های نیمه‌‌رسانا که در آن بر روی یک تراشۀ سیلیسیمی بیش از ده‌هزار مدار تعبیه می‌شود
ultra-low emission zone, ULEZ
محدودة کاهشی که مجوز ورود به آن مستلزم گذراندن آزمایش‌های معاینة فنی با معیارهای سخت‌گیرانه‌تری است
ultra-low-floor tram
نوعی قطار شهری که برای تسهیل سوار و پیاده شدن با صندلی چرخ‌دار یا کالسکه، کف آن از حد معمول پایین‏تر و حدود 18 سانتی‌متر بالاتر از سطح ریل است
ultra-microearthquake
زمین‌لرزه‏ای با بزرگی کوچک‌تر از 1
ultra-relativistic environment
وضعیتی که در آن سرعت ذره‌ها به‌ سرعت نور بسیار نزدیک است
ultracentrifuge
دستگاه مرکزگریزانه‌ای که میدان مرکزگریزی آن ممکن است بالغ ‌بر صدهزار برابر میدان گرانش باشد
ultrafiltration 1
جداسازی مواد خیلی ریز یا کلوئیدی از شاره به‌وسیلۀ غشاهایی با منافذ بسیار ریز یا نیمه‏تراوا
ultrafiltration 2
جداسازی مواد جامد کلوئیدی یا بسیار ریز با صاف کردن و عبور دادن سیال از محیط‌های ریزمنفذ یا نیمه‏تراوا