واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 3270
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
tubing, tube
مجرای انعطاف‌پذیری که در قالب گوش قرار داده می‌شود و قالب را به سمعکِ پشتِ‌گوشی وصل می‌کند
tubular adenoma, androblastoma
1. تودغده‌ای که یاخته‌هایش چیدمانی لوله‌ای‌شکل دارند 2. متداول‌ترین پولیپ (polyp) تودغده‌مانند راست‌روده که از میانسالی به بعد رخ می‌دهد
tubular bells, chimes 2
مجموعه‌ای از لوله‌های فلزی به اندازه‌های مختلف که در یک قاب به‌صورت عمودی و شبیه صفحه‌کلید پیانو قرار گرفته‌اند و برای نواختن آنها با یک کوبه‌ به بالای آنها ضربه می‌زنند
tubular cancer
نگاه کنید به : tubular carcinoma
tubular carcinoma, tubular cancer
1. نوعی پوش‌چنگار غده‌ای که در آن یاخته‌ها چیدمانی لوله‌ای دارند 2. نوعی سرطان پستان که در آن ساختمان‌های غده‌مانند کوچکی تشکیل می‌شود
دیرکی که بازوی آن از اتصال چند لوله و تشکیل لوله‌ای استوارتر و بزرگ‌تر ساخته شده است متـ . دیرک ‌‌لوله‌ای
tubular zithers
نگاه کنید به : tube zithers
Tuc
نگاه کنید به : Tucana
Tuc
نگاه کنید به : Tucana
Tucana, Toucan, Tuc
صورتی فلکی در آسمان جنوبی (southern sky) که دو جِرم بارز ژرفنایی، یعنی اَبر کوچک ماژلان و خوشۀ 47ـ توکان، در آن قرار دارند
گشتاور ناخواستۀ هواگرد در سرعت بالا که می‌تواند به سقوط شیرجه‌ای هواگرد منجر شود
سنگ رسوبی ناشی از ته‌نشینی کلسیمکربنات در اطراف چشمه‌های شور
tuft, cut pile
هریک از نخ‌هایی که از انتهای فرش یا منسوج بیرون زده باشد
شناوری پرقدرت برای کشیدن و یدک کردن کشتی‌ها یا کمک به حرکت و جابه‌جایی آنها در محدودۀ بندر، به‌ویژه در زمان پهلوگیری یا جدا شدن از اسکله
tuition fees
وجهی که در ازای تدریس به استاد و آموزگار پرداخت شود * این معادل در برابر اصطلاح "حق‌التدریس" ساخته شده است.
Tully-Fisher relation
رابطه‌ای ناشی از همبستگی بین پهنای خط 21 سانتی‌متری هیدروژن و قدر مطلق (absolute magnitude) کهکشان‌های مارپیچی
tumbled bone burial
نگاه کنید به : disarticulated burial
ورز دادن گوشت معمولاً در یک استوانۀ دوّار که در آن قطعات مکرراً روی هم میافتند
tumor, oncoma
1. ورم‌کردگی که یکی از علائم اصلی آماس است 2. بافت تازه‌رُسته‌ای که تکثیر یاخته‌ای در آن مهارنشده و پیشرونده است متـ . نورویش3 neoplasm
tumorigenesis
نگاه کنید به : oncogenesis
tumorigenesis
نگاه کنید به : oncogenesis
Tumulus Bronze Age
نگاه کنید به : Tumulus culture
Tumulus culture,Tumulus Bronze Age,Tumulus period
فرهنگ باستان‌شناختی ویژۀ مناطق مختلفی از اوراسیا که به حدود 1500 تا 1200 ق.م بازمی‌گردد و مشخصۀ آن وجود تپه‌های تدفینی است
Tumulus period
نگاه کنید به : Tumulus culture
tumulus, round barrow
گورتپه‌ای با قاعدۀ دایره‌شکل که در ایران اغلب به عصر آهن تعلق دارد
پوششی گیاهی که در بین جنگل‌های شمالی و مناطق پوشیده از برف و یخ دائمی شمالگانی گسترش یافته است متـ . سرددشت
tune 1, bourdon 1, pedal point 2
لحنی ساده که به‌راحتی قابل سرایش و به‌تنهایی کامل و منسجم باشد
tungsten inclusion
ذرات تنگستنی که در جوشکاری قوسی‌تنگستنی‌ گاز‌محافظ در درون فلز جوش گیر می‌افتند
tungsten inert gas welding
tunica conjunctiva
نگاه کنید به : conjunctiva