واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 6668
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
saline water
آبی که حاوی مقدار قابل‏توجهی مواد جامد حلشده است
salinity current
جریان چگالی که به علت چگالی نسبتاً بالای ناشی از شوری تشکیل می‏شود
salinization
افزایش تدریجی میزان نمک خاک تا جایی که از حد طبیعی گذر کند
salivary calculus
نگاه کنید به : sialolith
هریک‌ از مج‍راهایی‌ که‌ ازطریق آنها بزاق‌ به‌ داخل‌ حفرۀ دهان‌ می‌ریزد و مجراهای‌ زیرزبانی‌ و تحتِ‌‌فکی‌ و‌ بناگوشی را شامل می‌شود ‌
salivary stone
نگاه کنید به : sialolith
Salix
سرده‌ای از بیدیان درختی یا درختچه‌ای خزان‌دار دوپایه با گل‌آذین دم‌گربه‌ای (catkin) با حدود 400 گونه که در خاک‌های مرطوب و در نواحی معتدل و سرد نیمکرۀ شمالی می‌رویند؛ گل‌آذین آنها در بهار قبل از برگ‌ها یا هم‌زمان با اولین برگ‌ها میشکفد و برگ‌های آنها معمولاً کشیده و گاهی دایره‌ای یا تخم‌مرغی با حاشیۀ غالباً دندانه‌دار است
واگن مسافری غیرکوپه‏ای که صندلی‌های آن ردیفی چیده شده است
salpingectomy
نگاه کنید به : tubectomy
پرتونگاری از یک یا هر دو لولۀ زهدان پس از وارد کردن مادۀ حاجب در زهدان
تمیزکاری جِرم یا پوسته‌های اُکسیدی ازطریق فرایندهای اُکسایش یا برق‌کاف یا کاهش نمک رسوب‌کرده متـ . پوسته‌زدایی با حمام نمک
salt bridge
پلی از محلول یک نمک، معمولاً پتاسیم‌کلرید، که بین دو نیم‌پیل از یک پیل گالوانی قرار داده می‌شود
سطحی تخت با قشری از نمک
salt fog test, salt spray test
نوعی آزمون خوردگی شتاب‌یافته که در آن نمونه‌ها در معرض پاشش قطرات ریز آب‌نمک و گاهی همراه با مخلوطی از مواد شیمیایی دیگر قرار می‌گیرند
مردابی معمولاً در پای‌رود که دارای آب و خاک شور و پوشیده از گیاه نمک‌رُست است
salt splitting
توانایی تبادلگرهای کاتیونی و آنیونی برای تبدیل کاتیون‌های آب به اسید و آنیون‌های آب به باز
salt spray test
نگاه کنید به : salt fog test
نوعی ‌لحیم‌کاری سخت غوطه‌ای که در آن از گرمای حمام نمک مذاب استفاده می‌شود
saltatory conduction
انتقال سریع پتانسیل الکتریکی میان گره‌های عصبی
salute
حرکتی به نشانة احترام به حریف یا مربی یا داور یا تماشاگران پیش و پس از بازی یا جلسة تمرین که در آن ابتدا شمشیر به‌صورت عمودی نگه داشته می‌شود و سپس به‌صورت افقی به‌سوی مخاطب گرفته می‌شود و درنهایت به صورت عمودی به پایین کشیده می‌شود
Salvadora
سرده‌ای از مسواکیان درختی کوچک یا درختچه‌ای با پنج‌ گونه که بومی خاورمیانه است؛ تنۀ آنها کج‌ومعوج با قطر کمتر از 30 سانتیمتر است و پوست تنه‌شان سفید و خشن و پوست ریشه قهوه‌ای روشن است و برگ‌های بالغ آنها ضخیم و چرمی و گل‌هایشان کوچک و سفید متمایل به سبز است؛ بوی این گیاهان شبیه به شاهی و مزۀ آنها گرم و تند است
Salvadoraceae
تیره‌ای از کلم‌سانان درختی یا درختچه‌ای با سه سرده و حدود دوازده گونه که در مناطق گرم و خشک می‌رویند و گل‌های منظم و کوچک و معمولاً چهارپر دارند که در گل‌آذین‌های دسته‌ای (fascicles) به‌صورت مجتمع قرار گرفته‌اند و برگ‌های آنها ساده و علفی یا چرمی با آرایش کامل و متقابل است
تمامی اموال شامل کشتی و بار و ملحقات مربوط به آن‌ که در فرایند بازگردانی نجات داده میشود متـ . بازگشته
عملیات نجات کشتیِ در معرض خطر و تجهیزات و کالای آن در قبال دریافت پاداش
درآمد حاصل از فروش اقلام بازیافتی هتل‌ها و رستوران‌ها، مانند روغن‌های مصرف‌شده، کاغذهای باطله و سایر پسماندها
دستمزدی که بابت بازگردانی پرداخت می‌شود
salvage archaeology
نگاه کنید به : rescue archaeology
salvage association, SA 1
تشکیلاتی با نمایندگانی در سراسر جهان که به امور بازگردانی رسیدگی می‌کنند
salvage award, salve award
مبلغی که بنا بر رأی دادگاه یا داور براساس قرارداد بازگردانی تعیین میشود و بابت بازگردانی اموالِ درمعرض‌خطر در دریا، به بازگردان پرداخت میشود متـ . هزینۀ بازگردانی salve charge,salvage charges
salvage charges
نگاه کنید به : salve charge