واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 6668
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
کامشی که در آن با انجام اقداماتی، قبل و در هنگام رابطۀ جنسی، افراد در برابر بیماری یا انتقال آن به شریک جنسی ایمن می‌شوند
safe shutdown earthquake, SSE, level 2 earthquake ground motion
بیشینه‌تراز جنبش زمین که در آن انتظار می‌رود واکنشگاه هسته‌ای/ رآکتور هسته‌ای بدون خطر تهدیدکننده برای مردم از کار باز ایستد نیز: بیشینه‌زمین‌لرزة پذیرفتنی maximum credible earthquake
سرعتی که وسیلۀ نقلیه در آن بتواند به‌آسانی از تصادف جلوگیری کند و در فاصلۀ مناسب متوقف شود و اندازۀ آن بستگی به تراکم شدآمد و وضعیت جوّی و جغرافیایی دارد
safe water
آب عاری از مواد سمی و باکتری‌ها و مواد شیمیایی که آشامیدن آن برای سلامتی مضر نباشد، هرچند دارای طعم و بو و رنگ و برخی مواد معدنی باشد
safe working load
بیشینۀ باری که می‌توان به‌طور ایمن با یک افزاره یا وسیله جابه‌جا کرد اختـ . باکا SWL
safe working pressure
بیشینۀ فشاری که می‌توان بر شلنگ‌های انتقال بار وارد کرد بی‌آنکه خطری پدید آید
safe-action area
نگاه کنید به : safe area
safety area
نگاه کنید به : safe area
safety circuit
مدار یا افزاره‌ای برای پیشگیری از خطر برق‌گرفتگی و آسیب رسیدن به نیروگاه، در هنگام بهره‌برداری غیرمعمول و غیراصولی متـ . افزارۀ ایمنی safety device
← مدار ایمنی
safety evaluation earthquake
safety harness
یراقی که افراد در هنگام کار در ارتفاع یا در مکانی که امکان لغزش یا سُرش یا سقوط وجود دارد از آن استفاده می‌کنند
safety island
نگاه کنید به : loading island
safety load, permissible load
بیشینۀ مجاز پذیرش بار در هریک از عرشه‌های کشتی
safety management certificate
گواهینامه‌ای که پس از گذراندن ممیزی‌های لازم و حصول اطمینان از انطباق سامانۀ ایمنی کشتی با الزامات آیین‌نامۀ بین‌المللی مدیریت ایمنی صادر میشود اختـ . گما SMC
کتابچه‌ای که در آن نحوة استفاده از ابزارهای ایمنی داخل شناور و روش کار با آنها به‌طور کامل، همراه با تصویر، توضیح داده شده است و کلیة افراد باید از مفاد آن آگاه باشند
نوعی تور قابل نصب در تونل باد برای مهار مدل‌های درحال‌پرواز یا اجزای جداشده از آنها با کمترین خسارت
مجموعة استانداردها و روش‌هایی که احتمال وقوع حوادثِ منجر به خسارت دیدن تجهیزات یا آسیب رسیدن به افراد را تا حد قابل قبول کاهش دهد
safety relief valve
نگاه کنید به : pressure relief valve
safety zone
قسمتی از پناه‏جا که برای استفادۀ انحصاری عابران در نظر گرفته می‏شود و با نصب علائم مناسب، ازجمله خط‏کشی، طوری متمایز می‏گردد که به‌سادگی قابل‌رؤیت باشد
طرحوارۀ رده‏بندی شدت توفند براساس بیشینۀ سرعت باد سطح زمین و نوع و گسترۀ خسارت ناشی از توفان
زائده‌ای پرمانند در ضخامت‌های متفاوت با سطوح خشن و نامنظم که عموماً از گوشه‌های زیرین قطعه با زوایای باز امتداد یافته است
sag vertical curve
راهی به شکل دو خط مماس که ازطریق یک قوس عمودی سهموی به یکدیگر وصل می‌شوند و در آن مماس ورودی سرازیر و مماس خروجی سربالاست
sage
نگاه کنید به : Salvia
رُس دیرگدازی که در جعبۀ کوره به کار می‌رود و در برابر گرمایش‌ها و سرمایش‌های پی‌درپی تاب می‌آورد
saggar/ sagger
جعبه‌ای دیرگداز که بدنۀ سرامیکی را برای پخت در آن می‌گذارند و سپس در داخل کوره قرار می‌دهند
sagger
نگاه کنید به : saggar
sagger
نگاه کنید به : saggar
sagitta
نگاه کنید به : keystone
Sagitta, Sge, Arrow
سومین صورت فلکی کوچک در آسمان شمالی (northern sky) و نزدیک به مثلث بزرگ تابستانی که به شکل تیرِ ازکمان‌رهاشده تصور می‌شود