واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 5385
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
automorphic-granular texture
automorphism
یک یکریختی از یک ساختار جبری به خودش
گروهی از سامانه‌های فنّاوری اطلاعات که می‌توانند خود را مدیریت کنند
دستگاه عصبی غیرارادی که از دو دستگاه پادهم‏حس و هم‏حس تشکیل می‏شود
سامانۀ شبکه‌ای پیشرفته‌ای که بدون دخالت مستقیم عامل بیرونی خود را مدیریت می‌کند
در فرد و جامعه، ویژگی فرد یا جامعه‏ای که دارای خودگردانی است
autonomous differential equation
معادلۀ دیفرانسیلی که در آن متغیر مستقل به‌طور صریح ظاهر نشده باشد
autonomous operation(s)
در پدافند هوایی، سپرده شدن وظایف محول‌شده به یگانی که همة ارتباطات با ردة بالاتر را از دست داده است به فرماندهِ یگان که شامل مسئولیت کامل واپایش جنگ‌افزارها و واپایش درگیری با اهداف دشمن می‌شود
autonomous traction
نوعی نیروی کشش که اجزای منبع توان آن تماماً در وسیلۀ نقلیه قرار دارد و سبب می‌شود وسیلۀ نقلیه بتواند در محدودۀ طراحی‌شده برای سوخت‌گیری حرکت کند
autonomously replicating sequence, ARS 1
توالی‌های ویژه‌ای در هوهسته‌ای‌ها که مبدأ همتاسازی به ‌‌شمار می‌آیند
دارا بودن استقلال و در دست داشتن سرنوشت خود
اختیار محدود مردم یک منطقه یا سرزمین یا یک قوم برای حکومت بر خود در داخل یک کشور
مرحلۀ دوم تحول در نظریۀ اریکسون که در آن کودکان تاحدی به خود اطمینان می‌یابند، اما اگر والدین بیش از اندازه عیب‌جو یا حمایت‌گر باشند، در توانایی‌شان برای تسلط بر خویش و جهان پیرامون دچار تردید می‌شوند
نامی که با استفاده از آرایه‌های فروتیره‌ای (infrafamilial)، فروسرده‌ای (infrageneric) و فروگونه‌ای (infraspecific) ساخته شده باشد
autopagnosia
نگاه کنید به : autotopagnosia
سامانه‏ای که به‏طور خودکار هواگَرد را حول سه محور اصلی پایدار نگه می‏دارد متـ . خلبانی خودکار
autopilot 2, automatic pilot, automatic helmsman
دستگاهی که به‌طور خودکار سکان‌افزار را واپایش می‌کند تا مسیر ازپیش‌‌تعیین‌شدۀ شناور حفظ شود
autoplastic graft
نگاه کنید به : autograft
autoploid
نگاه کنید به : autopolyploid1
autopoiesis
فرایندی که در آن یک سامانه یا ساختار زنده یا نظام انسانی از رهگذر بازتعریف مرزهایش با محیط، پیوسته خود را نو می‌کند
autopolling
نگاه کنید به : polling
autopolyploid 1, autoploid
اندامگانی که بیش از دو دست فام‌تن داشته باشد که همۀ آنها از یک گونه منشأ گرفته باشند
autopolyploid 2
ویژگی اندامگانی که بیش از دو دست فام‌تن داشته باشد که همۀ آنها از یک گونه منشأ گرفته باشند
autopolyploidy
حالتی از چندلادی که در آن همۀ فام‌تن‌ها از یک گونه منشأ می‌گیرند
autoprocessing
تغییر خودالقای فعالیت و عملکرد در یک پپتید یا پروتئین متـ . خودفراوری پروتئین protein autoprocessing
انتقال پروتون بین دو مولکول یکسان
حاصل‌ضرب فعالیت‌ها یا به تقریب غلظت‌های گونه‏های حاصل از یک واکنش خودپروتون‏کافت یا ثابت تعادل واکنش خودپروتون‏کافت
معاینه و بررسی بدن مرده ازطریق برش و آزمایش برای تعیین علت مرگ یا تعیین ماهیت تغییرات آسیب‏شناختی * مصوب فرهنگستان اول
گیرنده‌ای پیش‌همایه‌ای که میزان آزادسازی عصب میانجی خود را واپایش می‌کند
autoregressive series
نوعی سریِ زمانی که در آن بین متوسط یک متغیر تصادفی در زمانی معین با مقادیر گذشتۀ آن رابطۀ خطی وجود دارد