واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 5385
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
سامانه‌ای برای هدایت خودکار قطار براساس داده‌هایی که از تجهیزات کنار خط یا مرکز نظارت دریافت می‌کند
automatic train protection system, ATP system
سامانۀ ایمنی‌ای که بر سرعت حرکت و سرعت هدف قطار نظارت می‌کند و راننده را از الزام به ترمزگیری در مواقع مورد نیاز آگاه می‌سازد و در صورت عدم اقدام راننده، به‌طور خودکار سرعت را کاهش می‌دهد و قطار را متوقف می‌کند
زیرسامانه‌ای از سامانۀ مدیریت خودکار قطار که حرکت قطار را، بعد از وقفه‌ای که ایجاد شده است، طوری تنظیم می‌کند که مجدداً در جدول زمان‌بندی یا برنامه‌ریزی اولیه قرار گیرد
سامانه‌ای در قطار که در صورت عدم ترمزگیری به‌موقع راهبر، در هنگام نزدیک شدن به علامت ترمز، ترمز قطار را به‌صورت اضطراری فعال می‌کند
automatic train supervision, ATS 2
سامانه‌ای پیشرفته برای واپایش لحظه‌ای قطارها شامل تنظیم سطح عملکردی قطارها و پایش لحظه‌به‌لحظۀ موقعیت آنها و فراهم‌سازی اطلاعات ضروری برای سامانه‌های واپایی به‌منظور به حداقل رساندن مشکلات ناشی از هرگونه اختلال و بی‌نظمی
automatic transmission
نگاه کنید به : automatic gearbox
automatic transmission
نگاه کنید به : automatic gearbox
automatic transmission actuator
هر یک از شیرهای سیم‌لوله‌ای (solenoidvalves) که با تغییر ِمسیرِ روغنِ پرفشار موجب تعویض دنده می‌شود متـ . فعالگر 2
automatic transmission brake, automatic gearbox brake
نوعی ترمز تسمه‌ای یا صفحه‌ای که با تغییر ترکیب چرخ‌دنده‌های درگیر باعث تغییر نسبت دور در جعبه‌دنده می‌شود
automatic transmission clutch disk
automatic transmission system
نگاه کنید به : automatic gearbox
automatic transmission system
نگاه کنید به : automatic gearbox
سامانه‌ای برای تشخیص خودکار نوع وسیلۀ نقلیه، اعم از سواری و باری و جز آن، با استفاده از شمارش محورها و فاصلۀ بین آنها
automatic vehicle identification, AVI
1. سامانۀ فرستندۀ اطلاعات برای تعیین شمارۀ قطار و اطلاعات مفید دیگر دربارۀ واگن‌های قطار با استفاده از واحدهای کنار خط 2. سازوکاری نیمه‌خودکار برای دادن گزارش درمورد حرکت قطار براساس موقعیت خط‌نوردهای باری
automatic vehicle location system, AVL system, AVL
سامانه‌ای که موقعیت وسایل نقلیه‌ای را که دارای لوازم الکترونیکی ویژه برای ارتباط با مرکز هستند، تعیین می‌کند
automatic volume control
automatic wagon identification
automatic warning system, AWS
سامانه‌ای که در هنگام نزدیک شدن قطار به تقاطع و نقاط دارای محدودیت سرعت به‌صورت دیداری و شنیداری به راننده هشدار می‌دهد
automaticity
نوعی پردازش شناختی که در آن رفتارهای تمرین‌شده به‌سرعت و با تلاش اندک یا بدون توجه آگاهانه انجام می‌شود متـ . فرایند خودکار automatic process
هرگونه فرایند کاربرد دستگاه‌های خودکار یا پیشرفته برای آسان‏سازی فعالیت‌های انسان یا گسترش توانایی‌های ذهنی و بدنی وی
شبکه‌ای شامل ابزارهای گردآوری اطلاعات و فنّاوری‌های شناسایی خودکار و سامانه‌های اطلاعاتی خودکار که فرایند پذیرش و فعال‌سازی و حرکت به جلو و یکپارچه‌سازی نیروهای مشترک را پشتیبانی یا تسهیل می‌کند و به هم پیوند می‌دهد
کیفیت خودکار بودن یا به‌صورت ماشینی عمل‏کردن
automative diesel engine
نگاه کنید به : diesel engine
هر دستگاهی مانند روبات که به‌طور خودکار عمل می‏کند
automerization
نوعی بازآرایی مولکولی که در آن محصول اصلی بدون نشانه‌گذاری ایزوتوپی از واکنش‌دهندۀ اصلی قابل تشخیص نیست متـ . همپارش جای‌گشتی permutational isomerization
autometamorphism
دگرگون‌ شدن سنگ آذرین براثر عملکرد شارهای فرّار خود سنگ
automobile equivalent unit, AEU
میزان گنجایش خودروبَر برای حمل وسایل نقلیه که با توجه به مساحت اشغال‌شده با خودروها در مقایسه با یک خودروِ استاندارد یا سواری محاسبه می‌شود
automobile racing
نگاه کنید به : motor racing
automodification
فرایندی که در آن یک پروتئین گروه‌های جانبی آمینواسیدهای خود را تغییر می‌دهد
automorphic
نگاه کنید به : idiomorphic