واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1947
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
← خامۀ تخمیری
half cream, half and half cream
مخلوطی از شیر و خامه حاوی 10/5 تا 18 درصد چربی
← خامۀ فرادما
single cream, cream 2
خامه‌ای که میزان چربی آن حدود 18 درصد باشد
وضعیتی که در آن شناسه‌های نوری یک شناوه یا فانوس دریایی روشن نباشد
turn off, switch off
قطع‏ کردن جریان برق رایانه یا افزاره با کلید یا دستور نرم‏افزاری
چرخاندن موتور توربینی با راه‏انداز (starter)، بدون استفاده از سامانۀ جرقه و سوخت و روشن شدن موتور
telomeric silencing, telomeric position effect
منع رونویسی ژن‌های دِنای مجاور ته‌پار توسط ته‌پار
transcriptional silencing
متراکم ‏شدن بیش‌ازحد دامنه‏ای از کروماتین که از فعالیت ژن جلوگیری می‌کند و در این حالت وجود عوامل رونویسی فعال در یاخته تأثیری در رونویسی ندارد
منع بیان ژن
silencer 1
توالی کوتاهی از دِنا، در نزدیکی یا داخل یک ژن، که مانع بیان آن میشود متـ . عنصر خاموشگر silencer element
dead-stick landing
نشست هواگَرد با موتور خاموش
extinction 2
[روان‌شناسی] از بین رفتن تدریجی پاسخ شرطی براثر قطع تقویت‌کنندۀ آن [زمین‏شناسی] تاریکی کم‏وبیش کامل یک کانی در دو موقعیت، در یک دور چرخش صفحۀ ریزبین/ میکروسکوپ
sensory extinction
ناتوانی در درک محرک‌های حسی یک ناحیه از بدن، وقتی که دو ناحیه به‌طور هم‌زمان به شیوه‌ای واحد تحریک می‌شوند
قطع اینترنت به‌دلیل حمله به وبگاه فراهم‌آور خدمات اینترنتی یا کارساز نام دامنه یا پیکربندی نامناسب زیرساخت
← خدمات اَبری میز
STaaS
← خدمات اَبری انبارش
← خدمات اَبری نرم‌افزار
خانه‌ای مبله برای اجاره به گردشگران
maison de couture, maison, maison de mode
کسب‌وکاری در حوزة مد و پوشاک و کیف و کفش و لوازم جانبی
pit-house, sunken featured building, pit dwelling
گودالی در زمین که مردم روی آن را با تیرهای چوبی و شاخ‌وبرگ درخت و دیگر مواد می‌پوشاندند و به‌طور موقت در آن زندگی می‌کردند
پهنۀ میان خط‌های مجاور در یک شبکه‌بندی خطی واقع بر روی یک سطح
وسیله‏ای به شکل مکعب‏مستطیل، معمولاً از جنس کوارتز، که نمونۀ مورد آزمایش در آن قرار داده می‌شود
نیمی از بساک‌های معمولی که دو ریزهاگدان (microspotangium) دارد
ground resolution cell
مکانی بر روی زمین که تحت پوشش میدان دید آنی (instantaneous field of view) آشکارساز قرار دارد
حجم معینی از خاکچال که در آن پسماند را پس از ریختن و کوبیدن با لایه‌ای از خاک می‌پوشانند
حجم معینی از خاکچال که روزانه با پسماند فشرده‌شده پر و با پوشانه پوشانده می‌شود
← خانک واحد
کوچک‌ترین واحد شبکۀ بلور که از تقارن کامل برخوردار است متـ . خانک ساختاری structure cell
جایی که موجود زنده در آن زندگی می‌کند