واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1947
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
نظامی سیاسی که در آن کسانی که در رأس حکومت‌اند مناصب حکومتی را به خویشاوندان خود می‌سپارند
انتصاب خویشاوندان به‌جای افراد باصلاحیت
عملکرد مشاور یا درمانگر در خودداری از گفت‌وگو و تعامل مهارنشده (uninhibited) با فرد مُراجع
پرهیز از خوردن غذا برای حفظ یا دست‌یابی به وزن مناسب
major street, main street
خیابانی که به‌طور معمول حجم تردد وسایل نقلیه در آن زیاد است
mixed mode street
خیابانی که مسیر اختصاصی برای حمل‏ونقل عمومی یا وسایل نقلیۀ گذری ندارد و همه‏گونه وسیلۀ نقلیۀ از آن عبور می‏کند
خیابانی که به‌طور معمول حجم تردد وسایل نقلیه در آن کم است
خیابان رابط خیابان‌های محلی و شریانی
خیابان رابط بین خیابان‌های گِردآور و مناطق مسکونی
خیابان خاص رفت‌وآمد اتوبوس‌های درون‏شهری
مسیرهای مقابل یکدیگر در یک تقاطع که هم‏محور نباشند
تصاویر ذهنی خوشایند یا داستان‌هایی از فعالیت جنسی که محدودیت‌های دنیای واقعی، ازقبیل نبود شریک جنسی یا فراهم نبودن موقعیت را ندارد
creature designer
فردی که طراحی و غالباً ساخت موجودات خیالی همچون هیولا و موجودات فضایی را براساس نیازهای سینمایی بر عهده دارد
attack 2
1. اجرای ناگهانی و دقیق ابتدای یک نغمه یا یک عبارت موسیقایی 2. بخش اول منحنی تغییرات زمانی صدا
حرکت سربازان از یک جان‌پناه به جان‌پناه دیگر که اغلب در زیر آتش دشمن انجام میشود
edema, hydrops, dropsy
وجود بیش‌ازحد مایعات در فضاهای بین‌یاخته‌ای
pitch 3
نسبت افراز هر قوس یا چَفته به دهانه‌اش
surge 1
افزایش یا نوسان گذرا و ناگهانی در اختلاف پتانسیل یا جریان الکتریکی
inflammatory edema
خیز ناشی از التهاب که عموماً با سرخی و درد همراه است
initial surge voltage
خیز ولتاژی که،‌ پس از بروز نقصی گسترده، ممکن است در زمان بازیابی شبکه روی دهد
حرکت فرازین پَرشار بعد از خروج از منبع که ناشی از سرعت خروج یا شناوری آن است
افزایش ناگهانی پَسار بال در نتیجۀ وجود امواج ضربه‌ای
nutritional edema, alimentary edema, famine edema, hunger edema, war edema
خیز ناشی از نارسایی تغذیه در نتیجۀ نرسیدن طولانی‌مدت پروتئین و کالری لازم به بدن
برجستگی‌های نسبتاً ضخیم با گوشه‌های ناهموار و سطح صاف که عموماً بر یکی از سطوح ریختگی عمود هستند و در سطح جدایش قالب یا تکیه‌گاه‌های ماهیچه به وجود می‌آیند
angioedema, angioneurotic edema, Quincke disease, Quincke edema
واکنشی در رگ‌های عمقی پوست و رگ‌های زیرجلدی و زیرمخاطی، در نتیجۀ افزایش نفوذپذیری و اتساع رگ‌ها
toxic edema
خیزی که در نتیجۀ تأثیر مواد سمی ایجاد می‌شود
noninflammatory edema
خیزی که با سرخی و درد همراه نیست و عموماً ناشی از کاهش فشار اسمزی خون است
continental rise, continental apron
بخشی از حاشیۀ قاره، بین شیب قاره و دشت مغاکی، با شیبی بسیار کم
cardiac edema
افزایش فشار رگ‌ها و مویرگ‌ها براثر نارسایی مادرزادی قلب
rise of tide, tidal rise
فاصلۀ عمودی از سطح مبنای کِشَندی تا سطح بالاتر آب