واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1947
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
نوعی تلسکوپ شکستی که ویژۀ عکس‌برداری از قرص خورشید است متـ . خورشیدنگار
siliqua/ silique
میوۀ خشک شکوفا شبیه به خورجینک، با این تفاوت که بلند و باریک است
میوۀ خشک شکوفای غالباً تخت، حاصل دو برچۀ به‌هم‌پیوسته که با یک جدار کاذب به دو خانه تقسیم می‌شود
نوعی اختلال روانی که نشانة آن امتناع از خوردن است
corrosion
واکنش شیمیایی یا برق‌شیمیایی بین فلز و محیط که به زوال فلز و خواص آن منجر می‌شود
fireside corrosion
خورده شدن لوله‌های دیگ بخار در سمت آتش به دلیل وجود محیط‌های خورندۀ شیمیایی حاصل از احتراق سوخت‌ها متـ . خوردگی سمت‌آتش
fire and smoke corrosion
نوعی خوردگی که براثر واکنش شیمیایی میان گازهای حاصل از احتراق و لایۀ محافظ اکسیدی آلیاژهای فلزی در نقاطی که در معرض آتش و دود هستند، رخ می‌دهد
anode corrosion
انحلال فلزی که به‌عنوان آند عمل می‌کند
خوردگی فلزات آهنی براثر تماس با آب‌اسیدهای معدنی و یون‌های فریک موجود در آنها که در طی آن سرعت خوردگی تحت تأثیر اکسیژن هوا افزایش می‌یابد
embedded iron corrosion
نوعی خوردگی شیاری در سازه‌های فولاد زنگ‌نزن که در آن آهن غیرآلیاژی باقی‌مانده در سطح فولاد در تماس با رطوبت هوا زنگ میزند
تخریب در میانای سطوح درحال‌تماس به دلیل اثر توأم خوردگی و اصطکاک
خوردگی سطوح فلزی که در نتیجۀ جریان الکترون در بین نواحی آندی و کاتدی ایجاد می‌شود
parasitic corrosion
خوردگی آند آلومینیمی در سامانه‌های باتری هوا یا باتری آلومینیم که در آنها از برق‌کافِ بازی استفاده می‌شود
خوردگی حاصل از موادی مثل سولفوریک‌اسید یا آمونیاک که براثر فعالیت باکتری‌های خاصی تولید می‌شود
vapour corrosion
خوردگی ناشی از محیطی که در آن آلوده‌کننده‌های فرّار وجود دارد
impingement corrosion
← حملۀ برخوردی 2
electrolytic corrosion
نوعی خوردگی که در نتیجۀ واکنش برق‌شیمیایی/ الکتروشیمیایی اتفاق می‌افتد
intercrystalline corrosion
← خوردگی مرزدانه‌ای
خوردگی آهن یا فولاد در شرایط مرطوب و عاری از اکسیژن آزاد
radiation corrosion
خوردگی فلز براثر تابش شدید ذراتی همچون نوترون یا دیگر ذرات پُرانرژی
wet corrosion
نوعی خوردگی که در نتیجۀ تماس ماده با آب پدید می‌آید
transgranular corrosion
نوعی خوردگی موضعی زیرسطحی که در آن یک مسیر باریک در ساختار دانه‌های فلز، در امتدادی کاملاً تصادفی، غیر از مرز دانه‌ها، دچار خوردگی می‌شود
sour corrosion
نوعی خوردگی که براثر وجود هیدروژن‌سولفید حل‌شده در آب به وجود می‌آید
contact corrosion
خوردگی دو فلز غیرهم‌جنس، بدون پوشش محافظ، هنگامی که با یکدیگر و در یک مایع پس از تشکیل پیل برق‌کافتی در تماس باشند
exfoliation corrosion, lamellar corrosion
نوعی خوردگی موضعی که در زیر سطح و در مناطقی موازی با سطح اتفاق می‌افتد و در نتیجۀ آن فلز خورده‌شده به‌صورت لایه‌های نازک ظاهر می‌شود
swelling corrosion
نوعی خوردگی در مصالح ساختمانی غیرفلزی و آلی که در نتیجۀ واکنش‌های شیمیایی در محلول‌های آبی و تولید ترکیبات حجیم جدید در داخل ماده به وجود می‌آید
parting corrosion
← خوردگی گزینشی
خوردگی برق‌کافتی ناشی از جریان‌های سرگردان، نظیر هر جریان خارجی و تصادفی در داخل زمین
reducing-atmosphere corrosion
← خوردگی فاز گازی
atmospheric corrosion
تخریب تدریجی مواد در نتیجۀ تماس با عوامل موجود در جوّ، مانند اکسیژن و کربن‌دی‌اکسید و بخار آب و ترکیبات گوگرد و کلر