واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1947
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
assisted recovery
نوعی خودیابی که در آن فرد از خدمات درمانی تخصصی بهره‌مند می‌شود یا در گروه‌های هم‌یاری (mutual aid groups) شرکت می‌کند متـ . بهبود باکمک
← خودیابی طبیعی
abstinence-based recovery
نوعی خودیابی مبتنی بر قطع کامل و همیشگی مواد متـ . بهبود پرهیزمدار
نوعی خودیابی با هدف کاهش مصرف از راه تغییر در مقدار و دفعات و شیوۀ آن تاحدی‌که آسیب کمتری به فرد و جامعه وارد شود متـ . بهبود تعدیلی
نوعی خودیابی مبتنی بر بهبود تک‌تک افراد خانواده، بازسازی خرده‌نظام‌های خانواده نظیر رابطۀ والدـ فرزند و برادرـ خواهر و دست یافتن به روابط مرزبندی‌شدۀ سالم با مردم و مراکز خارج از خانواده متـ . بهبود خانواده
manual-guided recovery
نوعی خودیابی که در آن فرد به‌صورت خودانگیخته با استفاده از منابع مکتوب و خودآموز مراحل خودیابی را بدون مراجعه به متخصصان یا شرکت در گروه‌های حمایتی طی می‌کند متـ . بهبود خودآموز
medication-assisted recovery
خودیابی با مراقبت پزشکی و دارودرمانی متـ . بهبود دارویی
خودیابی بدون یاری متخصصان و گروه‌های حمایتی متـ . بهبود طبیعی خودتغییری self-change خودیابی بی‌کمک، بهبود بی‌کمک solo recovery
نوعی خودیابی بر پایۀ رویکرد عقلانی ‌ـ ‌هیجانی که در تقابل با برنامۀ گروه‌های دوازده‌قدمی است
complete recovery
خودیابی در مرحلۀ پیشرفته که در آن فرد به سلامت کامل و خودرضایتمندی و سرزندگی و آرامش دست‌ یافته است متـ . بهبود کامل
partial recovery
نوعی خودیابی که در آن با وجود کاهش در مصرف، رهایی از اعتیاد کامل نیست متـ . بهبود نسبی
فردی که مراحل خودیابی را طی کرده ‌است متـ . بهبود‌یافته
autoionization 1
واکنشی که در آن دو مولکول یک ماده با هم واکنش می‏دهند تا دو یون حاصل شود
autoionization 2
← اثر اوژه
portion, serving 1
مقدار غذا برای یک نفر در یک وعده
مواد غذایی‌ای که بیش از هفتاد تا نود درصد از وزن آنها را آب تشکیل می‌دهد
← خوراک کارمایه‌خالی
خوراکی که ازنظر مقدار الیاف خام غنی است
مواد غذایی که به‏طور معمول خورده شود متـ . غذای معمول
مقدار معینی از مخلوط هوا و سوخت که پیش از احتراق به داخل محفظۀ احتراق هدایت می‌شود
غذایی غنی از کربوهیدرات که دارای انرژی زیاد و مقادیر بسیار ناچیز مواد مغذی است متـ . خوراک انرژی‌خالی
افزاره‌ای که نشانک‌های فراروخ موجود در خطوط برق ولتاژمتوسط را به قالب مورد استفاده در خطوط اینترنت و بالعکس تبدیل می‌کند اختـ . خورانۀ فراروخ BPL injector
← خورانۀ فراخ‌‌باند روی خط برق
forced feeding
واداشتن فرد به مصرف غذا برخلاف میل وی
← باد خورشیدی
helioscope
ابزاری برای مشاهدۀ قرص خورشید که از چشم رصدگر در مقابل پرتوهای درخشان خورشید محافظت می‌کند
heliostat
ابزاری مجهز به ساعت‌ران که همواره جهت خورشید را در آسمان دنبال می‌کند
نوعی برف‌پوسته ناشی از یخ زدن دوبارۀ بلورهای سطحی برف که آفتاب آنها را ذوب کرده است
insolation 1
تابش خورشیدی دریافت‏شده در سطح زمین
آهنگ تابش خورشیدی مستقیمی که به واحد سطح افقی می‏رسد