واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1947
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
محل نگهداری شماری خودروِ سواری و کامیون و مانند آن در واحدِ ترابری یگان‌های نیروهای مسلح یا دولتی برای انجام مأموریت
rotel, motel on wheels
خودروی بزرگ با اتاقک‌های متعدد و تسهیلات لازم اقامتی برای مسافران و درعین‌حال برای به گردش بردن آنها
idiomorphic, automorphic
← خوش‌وجه
automorphism
یک یکریختی از یک ساختار جبری به خودش
principal automorphism
خودریختی یکتایی از جبر کلیفورد مفروض که هر عضو را به قرینه‏اش بنگارد
هر عضو گروه خارج قسمت گروه خودریختی‌های یک گروه بر زیرگروه خودریختی‌های درونی آن
خودریختی یک گروه که هر عضو دلخواه g از آن گروه را به g0-1gg0 بنگارد که در آن g0 عضو ثابتی از آن گروه است
autogenic 2, succession 2
ویژگی یک جمعیت گیاهی که در نتیجۀ عواملی، مانند سایه‏اندازی یا تولید هوموس، جانشین جمعیت گیاهی دیگری می‏شود
autozygote
موجودی جورزاگ دارای دِگره‌هایی با نیای مشترک، در یک جایگاه ژنی خاص
self-renewal
تقسیم یاخته‌ای، ویژة یاخته‌های بنیادی، که نتیجة آن تشکیل دست‌کم یاختة دختری مشابه یاختة بنیادی والدی با توانایی تکثیر است
[آینده‌پژوهی] شکل‌گیری خودبه‌خودی ساختار و الگوی رفتاری یک سامانه بی‌آنکه عامل بیرونی در آن دخالت مستقیم داشته باشد [شیمی، مهندسی بسپار]سازمان‌دهی خودبه‌خودی که براثر رسیدن برخی پارامترها به حدود معین در یک سامانه پدید می‌آید
self-organizing criticality, SOC
توانایی یک سامانه در نزدیک شدن به نقطۀ بحرانی و حفظ خود در آن نقطه
self-shielding
حفاظت از بخش درونی سوخت هسته‌ای با استفاده از بخش بیرونی آن
maverick
← سیاستمدار خودسر
autoacceleration
افزایش سرعت بسپارش یک رادیکال آزاد با افزایش میزان تبدیل
جزء سازندۀ کانیایی سنگ دگرگونی که در نتیجۀ بازبلورش و در محدودۀ سطوح بلوری خود شکل گرفته است
idioblastic
مربوط به خودشکفت سنگ دگرگونی
self-actualizer
فردی که به خودشکوفایی رسیده است
self-actualized
ویژگی فردی که به خودشکوفایی رسیده است
self-actualization
محقق ساختن حداکثر توانایی‌های بالقوۀ فرد توسط خودش
تلاش ابزاری برای کسب تأیید و رضایت دیگران از طریق مدیریت تأثیر
رده‏ای از سازها که تولید صدا در آنها با ارتعاش بدنۀ ساز صورت می‏گیرد
خانواده‏ای از خودصداها که در آنها برای تولید صدا بر عامل مرتعش‏شونده ضربه وارد می‏کنند
خانواده‏ای از خودصداها که با تکان دادن آنها صدا تولید می‏شود
خانواده‏ای از خودصداها که در آن با خراش دادن بدنۀ دندانه‏ای ساز صدا ایجاد می‏شود
خانواده‏ای از خودصداها که در آنها با زخمه زدن با انگشت یا مضراب بر عامل مرتعش‏شونده صدا ایجاد می‏شود
خانواده‏ای از خودصداها که در آنها با ساییدن عامل مرتعش‏شونده یا بدنۀ ساز صدا تولید می‏شود
خانواده‏ای از خودصداها که در آنها براثر بر هم زدن دو یا چند بخش قابل ارتعاش ساز به یکدیگر، صدا تولید می‏شود
عکسی که با گوشی‌های هوشمند یا دوربین‌های رقمی از خود می‌گیرند و اغلب در وبگاه‌های رسانه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند
خودعکسی که با دو یا چند نفر گرفته می‌شود و معمولاً برای آنکه نفرات بیشتری را پوشش دهد از تصویر افراد در آینه عکس گرفته می‌شود