واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1947
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
سرده‌ای از خربزه‌درختیان به ارتفاع حداکثر ده متر، بدون انشعاب، با 45 گونه که اغلب در مناطق گرمسیری امریکا پراکنده هستند؛ برگ‌های گیاهان این سرده نرم و لَپ‌دار به طول 30 تا 60 سانتیمتر با دمبرگ بلند است که در بالای تنه به‌صورت خوشه‌ای قرار گرفته‌اند؛ گل‌های آنها تکجنسی با ده پرچم در دو حلقه و مادگی آنها دارای یک کلالۀ بدون پایۀ پنج‌‌لَپی است
قابی فولادی یا چوبی یا بتنی یا از آلیاژهای سبک که از عضوهای کششی و فشاری تشکیل شده است
بال و تمام بازوها و بافه‌هایی که بارها را از بال به تنه یا از تنه به بال منتقل می‌کنند
خرپایی که در ساخت سقف، به‌خصوص در پشت‏بام‌ها، به کار رود
خرپایی که یال بالایی یا پایینی آن به شکل قوس باشد
آرد دانه‌ریز غلات که درصد نشاستۀ آن بالا است
آینده‌های اموری خُرد و منفرد با جزئیات زیاد، مانند آینده‌های سازمان‌ها و افراد
اقلیم ناحیه‌ای کوچک از سطح زمین تا ارتفاعی که مشخصه‌های اقلیمی آن از سطح تأثیر نپذیرد و مقیاس آن کوچک‌تر از صد متر باشد
مطالعۀ خُرداقلیم
افزاره‌ای برای بررسی کیفیت مالت براساس تجزیه‌پذیری ترکیبات دیوارۀ یاخته‌ای درون‌دانۀ مالت
زیرمجموعه یا بخشی از یک بازی حرکت‌دنباله‌ای که نقطۀ آغاز آن یک گرهِ تصمیم است و در آن هر بازیگر کنش انتخابی دیگر بازیگران را در مراحل پیشین می‌داند
مطالعۀ روابط متقابل فرد و سازمان و فنّاوری با محیط اطلاعاتی در مقیاس فردی در مسئولیت‌های اجتماعی و حرفه‌ای و شخصی
رده‌ای از بیوَرپاوندان با جثه‌ای کوچک به طول یک تا یک‌ونیم میلی‌متر که بدنی استوانه‌ای دارند؛ بدنشان یازده قطعه دارد که نه تای آن پا دارد و اولین و آخرین قطعه و فرینه (telson) فاقد پا است
microsome
دانه‏های ریز درون میانْ‏یاخته که از شبکۀ درْمیانْ‏یاخته‏ای مشتق می‏شوند و در سنتز پروتئین‏ها شرکت دارند
microsomal
مربوط به خُردْتن
substorm, magnetic substorm
مجموعه‌ای از شفق‌های یون‌سپهری و آشفتگی‌های مغنا‌سپهری که از سی‌ دقیقه تا یک ساعت دوام می‌آورند
حرکت‌ها و تشدیدهای سرشتی و پی‌درپی شفق در هنگام نیمه‌شب که موجب حرکت سریع کمان‌های شفقی به سمت قطب می‌شود و در بیضی شفقی برآمدگی ایجاد می‌کند
پدیدۀ ناشی از آشفتگی ذرات و میدان‌های مغناطیسی در مغنا‌سپهر
نگارۀ خُردمقاومت‌ویژه‌ای که از جریان کانونی‌شدۀ زیرساختی به‌ دست می‌آید
مجموعه‌داده‌‌ای که فرد بتواند به‌آسانی به کل آن پی ببرد
دروایانی که اندازۀ آنها بین 20 تا 200 میکرومتر است
رایانه‏های ردۀ متوسط
زمین‌لرزه‌ای با بزرگی برابر یا بزرگ‌تر از 1 و کوچک‌تر از 3
microstructure
آرایش داده‌های هر مدخل در مجموعه‌هایی مانند فرهنگ‌ها و اصطلاح‌نامه‌ها
سومین ساحت یا مرحله از مراحل سه‌گانة تکامل زمین که در آن بشر آگاهانه در فرایند تکامل دخالت می‌کند
نوعی شبیه‌سازی که در آن حرکت تک‌تک خودروها در شبکة راه تحلیل می‌شود
فرایند خُرد شدن سنگ سخت به قطعات زاویه‌دار براثر تنش‌های شدید
frost shattering, gelifraction
خُردشدگی و فروپاشی فیزیکی سنگ یا خاک براثر فشار عظیم ناشی از یخ‌زدگی آب موجود در شکستگی‌ها یا فضاهای خالی یا سطوح لایه‌بندی آن
قابلیت شکنندگی و تبدیل شدن مادۀ غذایی به قطعات ریز