واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1114
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
similar fold
نوعی چین که در آن ستبرای لایه‌های چین‌خورده، در جهت عمود بر لایه‌بندی، در لولا بیشتر از یال‌های چین است، اما فاصلة بین دو سطح چین‌خورده در ‌موازات سطح محوری یکسان است
isocline 2, isoclinal fold
چینی که یال‌های آن با هم موازی است
concentric fold
← چین موازی
overturned fold, inverted fold, reversed fold
چینی که محور آن از حالت افقی نیز فراتر رفته است و به نظر می‏رسد توالی لایه‏ها در آن معکوس شده است
ویژگی سطحی پوشیده از برآمدگی‌های موازی و عموماً قوسی یا موج‌دار که با خطوط فرورفته و عمیق از یکدیگر جدا می‌شوند و ظاهری چروکیده دارند
plicate, plaited
ویژگی برگی که حاشیۀ آن مانند بادبزن تا خورده باشد
disposition
نحوۀ قرارگیری اجزا یا بخش‌هایی از اجزای گیاهان، شامل موقعیت و آرایش و جهت آنها نسبت به یکدیگر
packing 3
آرایش ذرات جامد در رسوب یا سنگ رسوبی
تغییر محلی بُردار باد یا هریک از مؤلفه‏های آن در یک راستای معین
ultra-high-density seating
نوعی چیدمان صندلی، فشرده‌تر از چینش فشرده،‌ که در آن، ضمن حذف غذاخانه کمترین فاصله بین ردیف صندلی‌ها در نظر گرفته می‌شود
two-by-two seating, 2+2 seating
چینش عرضی صندلی‌ها در وسایل نقلیۀ عمومی به‌نحوی‌که در هر ردیف دو صندلی در هر سوی راهرو قرار گیرد
two-by-one seating, 2+1 seating
چینش عرضی صندلی‌ها در وسایل نقلیۀ عمومی به‌نحوی‌که در هر ردیف دو صندلی در یک سوی راهرو و یک صندلی در سوی دیگر آن قرار ‌گیرد
longitudinal seating
چینش صندلی‌های وسایل نقلیۀ عمومی به موازات دیواره‌های جانبی به‌نحوی‌که مسافران عمود بر راستای حرکت نشسته باشند
transverse seating
چینش صندلی‌های وسایل نقلیۀ عمومی به‌نحوی‌که مسافران رو به جلو یا عقب وسیلۀ نقلیه بنشینند
high-density seating
نوعی چیدمان صندلی در هواپیما که از چیدمان درجة عادی متراکم‌تر است
vertical wind shear
تغییر سمت و/ یا سرعت باد با ارتفاع
unidirectional vertical wind shear, rectilinear wind shear
وضعیتی که در آن جهت بُردار چینش قائم باد با ارتفاع تغییر نمی‌کند
← لایه‏بندی چلیپایی
نوعی چینه‌بندی چلیپایی که در آن سطوح زیرین فرسایشی هستند و شیبی کمتر از 10 درجه دارند
مصرف غذا در وعده‌های متعدد و مختصر، تا هفده وعده، به‌‌جای سه وعدۀ اصلی
stratiform 2
ویژگی ذخایر معدنی لایه‌ای با منشأ آذرین یا رسوبی که به‌صورت نوارها یا لایه‌ها یا ورقه‌های موازی از سنگ یا کان‌سنگ تشکیل شده است
مطالعۀ علمی چینه‏های زمین متـ . چینه‏نگاری
paleomagnetic stratigraphy, magnetic stratigraphy
تشخیص واحدهای چینه‌شناختی با بهره‌گیری از مانده‌مغناطش طبیعی
استفاده از رویدادهای زمین‏شناختی به جای مشخصه‏های سنگ‏شناختی سنگ‌ها و فسیل‌های درون آنها برای تعیین همبستگی واحدهای زمین‏شناختی
ویژگی ذخایری که محدود به یک واحد چینه‌شناختی هستند و رگه‌ها و رگچه‌های درون آنها الزاماً موازی با لایه‌بندی آنها نیست
← چینه‏شناسی
مطالعۀ سنگ‌های چینه‌ای باتوجه‌به چرخه‌های تشکیل و تخریب آنها
porcelain
لعابینه‏ای که در حرارت بالا پخته می‏شود و به دلیل ظرافت لعاب‏کاری شفافیت پوسته‏های صدفی را پیدا می‏کند
← چینی شیشه‌ای
← چینی شیشه‌ای بهداشتی