واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1114
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
condiment
ترکیباتی که معمولاً برای طعم دادن به غذا در هنگام مصرف به آن افزوده می‌شود
گونه‌ای چاشنی که زمان انفجار آن عدم قطعیت ناچیزی دارد
seasonings, seasoners
مخلوطی از ادویه‌ها و طعم‌دهنده‌ها و دیگر افزودنی‌ها که از آن برای بهبود طعم و عطر یا ظاهر غذا استفاده میشود
cruet set, cruet
مجموعه‌ای از ظروف برای سرکه و روغن‌زیتون و نمک و فلفل و خردل و مانند آن که بر روی میز در چاشنی‌جا (cruet stand) می‌گذارند
عمل افزودن چاشنی یا چاشنی مخلوط به غذا
ponderocrescive
ویژگی غذاهایی که باعث افزایش وزن می‌شوند
visceral obesity
چاقی ناشی از انباشت چربی در حفرۀ شکمی
exogenous obesity, alimentary obesity, simple obesity, common obesity
چاقی ناشی از دریافت انرژی بیش از میزان موردنیاز برای رفع نیازهای سوخت‌وسازی بدن
چاقی ناشی از ترشح بیش از حد انسولین که عموماً با کم‌قندخونی و افزایش اشتها همراه است
hypertrophic obesity, adult-onset obesity
چاقی ناشی از افزایش اندازۀ یاخته‌های چربی که در بزرگسالی آغاز می‌شود
hyperplastic obesity, hyperplastic-hypertrophic obesity, lifelong obesity
چاقی ناشی از افزایش اندازه و تعداد یاخته‌های چربی که در کودکی آغاز می‌شود
حالتی از چاقی که در آن وزن بدن صددرصد بیش ‌از وزن مطلوب است
endogenous obesity
چاقی ناشی از نارسایی و دُشکاری دستگاه گوارش یا غدد درون‌ریز
gynoid obesity
نوعی چاقی که در آن چربی عموماً در باسن و ران‌ها جمع می‌شود متـ . چاقی گلابی‌شکل pear-shape obesity
← چاقی مردانه
abdominal fatness
چاقی ناشی از جمع ‌شدن چربی در شکم
childhood obesity
وضعیتی که در آن فرد در بازۀ سنی دو تا نوزده‌سالگی دچار اضافه‌وزن یا چاقی می‌شود
← چاقی زنانه
android obesity
نوعی چاقی که در آن چربی در شانه و شکم و پهلوها ذخیره می‌شود متـ . چاقی سیبی‌‌شکل apple-shape obesity
obesitogenic
ویژگی هرنوع مادۀ غذایی که باعث افزایش وزن شود
فرایند افزایش وزن یا قابلیت یک مادۀ غذایی در بالا بردن وزن
نوعی میوۀ خشک، حاصل از دو یا چند برچۀ یک‌دانه‌ای که پس از رسیدن به واحدهای یک‌دانه‌ای تقسیم می‌شود
ویژگی برگی با حاشیۀ لَپ‌دار و بریدگی‌های عمیق ‌پنجه‌ای که تقریباً تا نزدیک دُمبرگ امتداد داشته باشد، اما به آن نرسد
pinnatisect, pinnatisected
ویژگی برگی دارای حاشیه‌ای با بریدگی‌های عمیق که به سمت رگبرگ میانی امتداد داشته باشد، اما بخش‌های آن کاملاً از هم جدا نشود
[زبان‌شناسی] فاصلۀ میان تارآواها [زیست‏شناسی] دهانه یا مدخل نای که تارهای صوتی در آن قرار دارد
1. مربوط به چاکنای 2. مشخصۀ گروهی از همخوان‌ها که با انسداد یا سایش در چاکنای تولید می‏شوند 3. همخوانی که با انسداد یا سایش در چاکنای تولید می‏شود
فرایندی آوایی که در آن بست چاکنایی به‌صورت تولید دومین به آوا افزوده می‏شود متـ . چاکنایی‏شدگی
ویژگی یک واحد آوایی که در آن بست چاکنایی به‌صورت تولید دومین به آوا افزوده می‏شود
pit 1
اثر یا نشانة یک حفره در برش لایه‌نگاشتی که پدیداری معمول در محوطه‌های باستانی است