واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1450
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
جانوری که انتخاب انسانی در رُخ‌نمود آن تغییری ایجاد نکرده است و مستقل از نظارت یا واپایش مستقیم انسان زندگی می‌کند
captive wild animal
جانوری که انتخاب انسانی در رُخ‌نمود آن چندان تغییر ایجاد نکرده است، اما تحت نظارت یا واپایش مستقیم انسان زندگی می‌کند
سلسله‌ای از اندامگان‌های پُریاخته که از رویان تکوین می‌یابند متـ . پُریاختگان Metazoa
جانورانی که در آب زندگی می‌کنند
هر یافتۀ هنری مربوط به دوران باستان که در آن پیکر حیوان به‌نحوی بازنمایی شده باشد
شاخه‌ای از علم زیست‌شناسی که در آن سلسلۀ جانوری شامل همۀ جانوران زنده و منقرض‌شده ازلحاظ ساختار و رویان‌شناسی و تکامل و رده‌بندی و رفتار و پراکنش جغرافیایی بررسی می‌شود
تخت‌ها یا اتاق‌های اشغال‌نشده در اقامتگاه
address field, champ de l'adresse (fr.)
محلی مستطیل‏شکل بر روی پاکت پُستی که نشانی گیرنده و فرستنده بر روی آن درج می‏شود
blocking 5
تعیین نحوۀ استقرار و مسیر حرکت بازیگران در صحنه
ویژگی کد انتقالی که در آن دو نماد متوالی با تعدادی بیت از هم جدا شوند
interleaving
فرایند ادغام قسمت‌هایی از چند پیام جداازهم روی یک خط انتقال، با نظمی خاص
lodge 2, loge (fr.)
محل ممتاز و خاص در سالن نمایش
position 1
موقعیت یک آرایه نسبت به آرایه‌ای دیگر در رتبۀ بالاتر
restriction site
توالی نوکلئوتیدی خاص که با یک درون‌نوکلئاز ویژه‌بُر شناسایی و بریده می‌شود
propeller post,screw post, body post
بخش پیشین قاب سکان که محور پروانه از آن عبور می‌کند و پروانه بر روی آن نصب می‌شود
بخشی از تماشاخانه که تماشاگران در آن می‌نشینند
place of articulation
محلی در مجرای آوایی که با ایجاد گرفتگی در آن، آوا تولید می‏شود
diplomatic status, diplomatic rank1
جایگاه عضوی از هیئت نمایندگی به‌عنوان دیپلمات نزد دولت میزبان
rudder post, stern post, stern frame 1
محلی که از اتصال پاشنۀ شناور به سکان به وجود می‌آید
مکانی در آمادگاه لوکوموتیو که تأسیسات سوخت‌گیری در آنجا قرار دارد
drug consumption room, DCR
← تزریق‌خانۀ ایمن
concept position
موقعیت یک مفهوم در شبکة مفهومی در رابطه با مفاهیم دیگر
کل یا بخشی از یک مکان دارای تقدس
ترکیبی که برای کاهش میزان کالری و ایجاد خواص حسی چربی‌مانند می‌تواند جانشین بخشی از چربی مواد غذایی ‌شود
cocoa butter replacer, CBR
چربی گیاهی فاقد لوریک‌اسید که توزیع اسید چرب در آن شبیه کرۀ کاکائو است، ‌اما ساختمان تری‌گلیسریدی آن با کرۀ کاکائو متفاوت است و می‌توان آن را جانشین بخشی از کرۀ کاکائو کرد
درمانی که در آن نیکوتین را در شکل‌های مختلف غیردخانی به سیگاری‌ها عرضه می‌کنند
media placement
گذاشتن یک مطلب در جای مناسب در یک رسانۀ معین متـ . جایگزینی رسانه‌ای
فرایند جانشین کردن جایگزین چربی به‌جای بخشی از چربی مواد غذایی
gene replacement
روشی درون‏بدنی (in vivo) که در آن یک ژن متفاوت جای یک ژن خاص را در یک فام‏تن می‌گیرد