واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1450
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
ebulliometer, ebulliscope
دستگاهی برای جوش‌سنجی که نقطۀ جوش محلول‌ها را به‌دقت اندازه‌گیری می‌کند
ebulliometry, ebullioscopy
اندازه‌گیری دقیق نقطۀ جوش یا اختلاف نقطۀ جوش محلول‌ها
ebullition
فرایند یا حالت جوشیدن مایع
effervescence
تشکیل حباب از محلول یک عنصر یا ترکیب شیمیایی در نتیجۀ گسیل گاز، بدون استفاده از گرما
retrograde boiling
جدا شدن گاز در ماگمای درحال سرد شدن در نتیجة افزایش مقدار اجزای گازی حل‌شده براثر بلورش پیش‌روندة ماگما
تشکیل حباب‌های اولیۀ جوش در مجاورت سطح انتقال حرارت که در آن دمای سطح از دمای مایع بالاتر است
کسی که عمل جوشکاری را به‌صورت دستی انجام می‌دهد
فرایند اتصال فلزات به یکدیگر ازطریق ذوب دو فلز و انجماد آنها با یا بدون کمک آلیاژ واسط یا پُرکُن
friction welding, FRW
نوعی جوشکاری حالت جامد که در آن نیروی فشاری بین قطعه‌کار درحال‌چرخش یا حرکت نسبی آنها موجب تولید گرما و جابه‌جایی مومسانی مواد در سطح تماس می‌‌شود و از این طریق قطعات به هم اتصال می‌یابند
friction stir welding, FSW, FW-S
نوعی جوشکاری اصطکاکی که در آن اتصال با چرخش سریع ابزار و تولید گرمای ناشی از اصطکاک و جابه‌جایی مومسانی (plastic material displacement) مواد در درز اتصال به‌ وجود می‌آید
نوعی جوشکاری که در آن با گرمای حاصل از احتراق استیلن با اکسیژن بدون اعمال فشار بین قطعه‌ها اتصال ایجاد می‌شود
oxyfuel gas welding, OFW, gas welding
نوعی جوشکاری که در آن با گرمای حاصل از شعلۀ اُکسی‌سوخت‌ گازی قطعات درهم ممزوج می‌شوند
induction welding, IW 2
فرایندی که در آن گرمای لازم برای جوشکاری از یک جریان القایی متناوب به دست می‌آید
نوعی جوشکاری که در آن سرباره‌ای که فلز پرکن و سطح قطعۀ کار را ذوب می‌کند باعث اتصال فلزات می‌شود؛ این سرباره، به‌دلیل مقاومت در برابر عبور جریان برق بین الکترود و قطعات کار، به حالت مذاب نگه داشته می‌شود متـ . جوشکاری سرباره‌ای
← جوشکاری برقی‌گازی
← جوشکاری برقیگازی
explosive welding, EXW, explosion welding
نوعی جوشکاری فشاری که در آن انفجار موجب برخورد قطعات و ایجاد اتصال میشود
نوعی جوشکاری که در آن منبع گرما باریکۀ متمرکزی از الکترون‌های پرسرعت است
electrogas welding, EGW
نوعی جوشکاری قوسی که در آن بین یک فلز پرکن پیوسته و حوضچۀ مذاب قوسی ایجاد می‌شود که تقریباً عمود بر مسیر جوشکاری با پشت‌بند برای محدود کردن فلز جوش مذاب است؛ این فرایند را می‌توان با تزریق گاز محافظ از بیرون یا بدون آن و بدون فشار انجام داد متـ . جوشکاری الکتروگازی
فرایند اتصال‌دهی زیر دمای ذوب، در شرایط مومسان (plastic condition)، که عامل تعیینکننده در آن نیروی سطحی بین دو قطعه است
← جوشکاری نفوذی
نوعی جوشکاری ناپیوسته که در آن فاصلۀ بین تکه‌های جوش چند سانتی‌متر است
backhand welding, backward welding
روشی در جوشکاری گازی که در آن ابزار جوشکاری در جهت مخالف پیشرفت جوشکاری حرکت می‌کند متـ . جوشکاری راست‌راند rightward welding
forehand welding, forward welding
روشی در جوشکاری گازی با دست که در آن شعله را بر روی محل جوش‌نداده حرکت می‌دهند متـ . جوشکاری چپ‌راند leftward welding
ترکیبی از دو یا چند فرایند جوشکاری که به‌طور هم‌زمان برای تولید یک مهرة جوش یا دکمة جوش (nugget) به کار می‌رود
← جوشکاری گرمازایی
نوعی جوشکاری مقاومتی نقطه‌ای (spot resistance welding) یا جوشکاری برجسته (projection welding) که در آن با ابزار جابه‌جاشوندة الکتریکی چندین جوش متوالی زده می‌شود
flash welding, FW, flash-butt welding
نوعی جوشکاری مقاومتی که در آن ابتدا دو سطح جوش‌دادنی به هم نزدیک می‌شوند و پس از ایجاد جرقه و گرمای الکتریکی، با اعمال فشار سطح‌ها به ‌هم جوش میخورند
← جوشکاری پیش‌راند
solid-state welding, SSW, solid-phase welding
نوعی جوشکاری با اعمال فشار که در آن اتصال بین قطعات بدون رسیدن به نقطۀ ذوب هریک از آنها ایجاد می‌شود