واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1450
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
بخشی از مواد جامد معلق اولیه که پس از ته‌نشین شدن در زمان و شرایط معین قابل جداسازی است
رده‌ای از گز‌نده‌‌تباران دریازی که مرحلۀ کیسه‌وارگی در بالغ آنها یا تحلیل رفته یا اصلاً وجود ندارد؛ چتروارۀ آنها زنگوله‌‌‌شکل و بدون پرده است؛ میان‌چسب (mesogloea) گستردگی بسیار دارد و حاشیۀ چتر دارای هشت فرورفتگی است که اندام‌های حسی در آنها قرار دارد
← تعرفۀ جامع
جامعه‌ای که آمارگیری از آن انجام می‌شود
target population
جامعه‌ای که کسب اطلاع از آن مورد نظر است
society
جماعتی (community) ساختمند از انسان‌ها که از سنت‌ها یا نهادها یا ملیت یکسان برخوردارند
organizational socialization
فرایندی که از طریق آن کارمندان جدید با فرهنگ سازمان همسو و هماهنگ می‌شوند
political socialization
فرایندی که ازطریق آن شخص با قبول فرهنگ سیاسی جامعه و عمل به آن مورد پذیرش جامعه قرار می‌گیرد
روشی در جامعه‌شناسی که در آن با برقراری نظامی سنجه‌ای و کمّی به طبقه‌بندی و تحلیل و ارزیابی روابط و رفتارها و کنش‌ها و واکنش‌های انسان‌ها می‌پردازند
فردی که تخصص یا حرفۀ او جامعه‌شناسی است
مطالعۀ علمی رفتارها و کنش‌های اجتماعی یا گروهی انسان‌
شاخه‌ای از جامعه‌شناسی که رویکرد خدمت به انسان را جانشین رویکردهای فنّاورانه می‌کند
یاری جُستن از دانش جامعه‌شناسی در تشخیص و درمان و تدریس و پژوهش با روش‌هایی مشابه با روان‌شناسی بالینی
شاخه‌ای از جامعه‌شناسی بر پایۀ فلسفۀ پدیدارشناسی که هدف اصلی آن توصیف و تحلیل رفتارها و کنش‌های اجتماعی انسان در چارچوب‌ فلسفه است
medical sociology, sociology of medecine
شاخه‌ای از جامعه‌شناسی که پزشکی را به‌صورت مجموعه‌ای از پندارها و رفتارها در مرکز مطالعه قرار می‌دهد
sociology of the family, family sociology
شاخه‌ای از جامعه‌شناسی که موضوع آن مطالعۀ خانواده در تمام ابعاد اجتماعی است
sociology of mass media, media sociology
شاخه‌ای از جامعه‌شناسی که موضوع آن بررسی هر دو بخش تولید و مصرف‌ در حوزۀ رسانه‌های جمعی و سازوکارهای حاکم بر این رسانه‌هاست
مطالعۀ زبان به‌منزلۀ یک نهاد اجتماعی ازمنظر جامعه‏شناسی
← نظریۀ سازمان‌ها
شاخه‌ای از جامعه‌شناسی که به مطالعۀ پهنه‌های شهری با تأکید بر سازمان اجتماعی و فرهنگ و سبک‌های زندگی و روابط میان افراد و گروه‌های اجتماعی می‌پردازد
شاخه‌ای از جامعه‌شناسی که در آن، عمدتاً به سفارش کارفرمایان غیردانشگاهی، به چاره‌جویی برای معضل‌های اجتماعی می‌پردازند
طبقه‌‌بندی اجتماعات گیاهی براساس ساختار گیاگانی آنها نه شکل‌های زیستی یا ملاحظات دیگر
شاخه‌ای از جامعه‌شناسی که موضوع آن بررسی علل و پیامدهای تقسیم گروه‌های انسانی، برمبنای آنچه نژاد خوانده می‌شود، و نیز بررسی سازوکارهای اجتماعی حاکم بر آن است
گرایش به ترجیح‌ دادن نیازها و علائق و چشم‌اندازهای یک گروه اجتماعی بر ملاحظات خودمحورانۀ فرد
شمار مردگان کاوش‌شده در یک محوطه یا گورستان در یک دورۀ زمانی معین
information society, InfoSoc
جامعه‌ای که در آن اطلاعات بیش از کالای مادی، نیروی محرکۀ فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی به شمار می‌آید