واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1450
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
حداکثر مقدار جِرم هر توده با دمای مشخص که در برابر گرانش پایدار است
تخطی از قوانین اسلامی که شامل جرایمی مانند سرقت و زنای محصنه و لواط و مصرف الکل است
عملی که خدمه و فرمانده کشتی بدون اجازه یا اطلاع صاحب یا صاحبان کشتی انجام می‌دهند و موجب آسیب رسیدن به کشتی یا بار آن میشود
violent crime, crime of violence
در جرم‌شناسی، جرایمی از قبیل قتل و تجاوز و سرقت به عنف و آزار جسمانی
dental calculus, tartar
نهشته‌ای از کلسیم‌فسفات و کلسیم‌کربنات موجود در بزاق که بر روی بستر آلی موجود در سطح دندان تشکیل می‌شود متـ . جِرم 1 calculus 1
هرنوع تخلف از قانون با استفاده از رایانه
جُرمی که با استفاده از رایانه یا شبکۀ اینترنتی انجام می‌شود
آن مقدار مادۀ شکافت‌پذیری که جرم آن کمتر از جرم بحرانی است
subgingival calculus
جِرم‍ی که بر روی دندان، پایین‌تر از لثه، به‌سمت نوک ریشه، در داخل جیبک لثه‌ای (gingival pocket) تشکیل می‌شود
[جامعه‌شناسی] جُرمی که در آن یک گروه اجتماعی کمابیش‌ بزرگ با ساختاری سلسله‌مراتبی و الگویی سازمان‌یافته در فعالیت‌های جُرم‌آمیز درگیر است [حقوق] رشته اقدامات غیرقانونی گروهی که به قصد سودجویی با نظم و برنامۀ ازپیش‌طراحی‌شده صورت گرفته باشد
جِرم هر ذره در چارچوب لَختی که نسبت به ذره ساکن باشد
high crime, anticipatory crime, anticipatory offense, inchoate offense
جرمی که ارتکاب آن باعث آسیب دیدن اخلاق عمومی شود و شامل یکی از سه جرمِ «شروع به ارتکاب جرم» و «توطئه/ دسیسه‌چینی» و «تحریک به ارتکاب جرم» است که اقداماتی برای ارتکاب سایر جرایم به شمار می‌روند
political crime
تخطی از قانون به‌صورت سلبی یا ایجابی که امنیت یا موجودیت حکومت را تهدید می‌کند، مانند جاسوسی و توطئه و خیانت و آشوب
corporate crime, organisational crime
تخطی مجرمانه از اساسنامه توسط یک شخصیت حقوقی مستقل یا مدیرعامل یا کارکنان یا نمایندۀ قانونی شرکت برای سودرسانی به شرکت
occupational crime
اقدام قابل مجازاتی که با سوءاستفاده از فرصت‌های شغلی انجام شده باشد
abominable crime
اصطلاح معمول در گزارش‌های کهن‌تر حقوقی برای اشاره به جرم لواط و وطی بهائم
جرمی که در آن خلاف‌کار با تدبیر و برنامه‌ریزی و تحریف واقعیت مأمور قانون را به اشتباه می‌اندازد
هرگونه سرقت اموال یا آسیب زدن به آنها از قبیل سرقت از منزل و سرقت خودرو یا ایجاد حریق
high-technology crime
جرمی که ارتکاب آن به فنّاوری پیشرفته وابسته است و فرد مرتکب این نوع جرم یا از آن استفاده می‌کند یا عمدتاً آن را هدف قرار می‌دهد
statutory crime
به‌طور عام، هر جرمی که در احکام قانونی تعریف شده باشد
cathode scale
تشکیل رسوب بر روی نقاط کاتدی براثر ترکیب کاتیون‌های خاک و آب با محصولات کاتدی در فرایند خوردگی
← جُرم مستوجب مرگ
gravitational mass
خاصیتی که سبب می‌شود هر ماده بر مادۀ دیگر نیروی گرانشی وارد می‌کند
dark figure of crime, dark figure for crime
جرمی که به پلیس گزارش نشده و برای مسئولان ناشناخته باقی مانده است
inertial mass
جرمی که مرتبط با خاصیتی از جسم است که براثر آن، جسم در برابر تغییر سرعت مقاومت می‌کند
جرمی که عامل آن مستحق مجازات مرگ یا شدیدترین مجازات رایج در کشور مربوط باشد متـ . جُرم‌کبیر
بخشی از مادۀ باریونی موجود در ساختارهای کیهانی که تاکنون رؤیت نشده است
مجذور چاربردار انرژی ـ تکانۀ هر سامانۀ فیزیکی
اقدام مجرمانه‌ای که انگیزۀ آن نفرت و تعصب و پیش‌داوری برخاسته از نژاد، رنگ پوست، مذهب، ملیت، قومیت، جنسیت یا گرایش جنسی فرد یا افراد است
نقطه‌ای که تمامی جرم جسم یا سامانه را می‌توان به آن نسبت داد متـ . نقطۀ جِرم‌دار mass point