واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 3866
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
spandrel beam
تیر بیرونی در یک سازۀ فولادی یا بتنی که بین دو طبقه قرار گیرد
composite beam
تیری متشکل از مصالح ساختمانی مختلف برای استحکام بیشتر
lattice girder, lattice beam
تیری که بال‌های آن با شبکه‏های مورب یا موازی به یکدیگر متصل شده باشد
prismatic beam
تیری منشوری‏شکل که مقطع آن در طول ثابت باشد متـ . تیر مقطع‏ثابت
تیری که برای ایجاد پیوستگی در اجزای سازه به کار رود
تیری که به‌صورت یکپارچه ازطریق نَوَرد در کارخانه تولید شود
dorsal spine
برآمدگی در سراسر سطح بالایی تنة هواگرد که باعث تقویت ویژگی‌های آئرودینامیکی و دسترسی آسان به قطعات و سامانه‌ها می‌شود
posthole/ post hole
گودالی که برای قرار دادن بخش انتهایی تیر چوبی و گاه سنگی در زمین حفر می‌کردند
دُم عمودی اصلی در کشتی‌های هوایی صلب
تیری چوبی یا فلزی که از آن برای انتقال مستقیم بار به تیرهای دیگر استفاده شود
stake hole/ stakehole
سوراخی نسبتاً کوچک در خاک که ابتدا در نتیجۀ پوسیدن تیرچۀ چوبی یا پس از بیرون کشیده ‌شدن آن ایجاد شده و سپس با خاک و با رنگی متمایز پر شده است
arrow rest, arrow shelf
تکیه‌گاه باریکی بر روی کمان که تیر بر روی آن قرار می‌گیرد
محفظه‌ای برای نگهداری تیرها
beam column
تیری که خَمش و بار محوری را تحمل می‏کند
← تیر طُره‏ای
رستنی چوبیِ بعد از مرحلۀ خال، با قطر برابر سینه بین ده تا سی سانتی‌متر
تیر افقی که برای تحمل پوشش سقف‌های شیب‌دار به کار رود
stringer
سازه‏ای فرعی که موجب حفظ شکل ظاهری پوستۀ بال و بدنۀ هواگَرد می‏شود
door beam, side impact bar
تیرکی عرضی در داخل در، بین پوستۀ بیرونی و درونی، برای تقویت در در برابر ضربات جانبی
تیرکی مدرج برای اندازه‌گیری جهت و مقدار سرعت یا تندی جریان
rotor mast, rotor pylon
پایه‌ای در بال‌چرخ‌های کوچک که محور چرخانه بر روی آن نصب می‌شود
تیرک یا بینه‌ای که معمولاً به‌صورت جفت استفاده می‌شود و بینه‌ها بر روی آن می‌غلتند
stem bar, stem post
جلوی‌ترین قطعۀ سازۀ شناور که از قسمت جلوی مازه (keel) به‌طور عمودی به طرف بالا کشیده شده است
hatch beam, hatchway beam, hatch web, bridle beam
هریک از تیرک‌هایی که در عرض دهانة انبار نصب می‌شود و از آن برای نگه داشتن تکه‌های درِ انبار استفاده می‌کنند
تیرکی محکم در دو سر دهانة انبار برای تحمل نیروهای وارد بر دهانه
tide pole, tide staff
تیرکی مدرّج برای اندازه‌گیری اُفت‌وخیز کِشَند
mooring post
تیرک یا ستونی محکم از جنس چوب یا سنگ یا فلز ریختگی که به زمین محکم شده است و شناور را با طناب یا زنجیر به آن می‌بندند
پدیدۀ دید کم همراه با واچرخند کاملاً شکل‏گرفته و تقریباً ساکن که براثر انباشتگی غبار و آلاینده‏های دیگر بین سطح زمین و وارونگی دمای وابسته به واچرخند ایجاد می‏شود