واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1232
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
video tape recording unit
واحدی که تجهیزات و دستگاه‌های ضبط ویدئویی در آن مستقر شود * در زبان فارسی برای این واحد تلویزیونی "واحد امپکس" به کار رفته است.
واحدی که در آن در طی سلسله‌ای از عملیات که مواد خام را به محصولات دلخواه، محصولات جانبی قابل‌فروش و ضایعات ناخواسته تبدیل می‌کنند متـ . واحد شیمیایی
excavation unit
نقطه‏ای که برای اولین‏بار غالباً به‌صورت تاشه یا یک مربع یا شبکه با اندازۀ استاندارد یا شاخصه‏ای مثل یک کف اتاق کاوش می‌شود
← واحد گاه‌چینه‌نگاشتی
chronostratigraphic unit, time-stratigraphic unit
مجموعه‌سنگ‌هایی که در یک بازۀ زمانی معین زمین‌شناختی تشکیل شده‌اند متـ . واحد گاه‌چینه‌ای chrono-stratic unit، واحد گاه‌سنگ‌شناختیchronolithologic unit ، گاه‌سنگ chronolith، واحد زمانی‌سنگی time-rock unit
توده‌ای از سنگ دارای قطبایی مغناطیسی اولیه که در هنگام رسوب یا تبلور سنگ در خلال یک بازة زمانی مشخص زمین‌شناختی نمایان می‌شود
← واحد گاه‌چینه‌نگاشتی
بازة زمانی مشخص در ثبت مغناقطبایی که با واحدهای گاه‌چینه‌نگاشتی قطبایی بیان می‌شود
unit of stratification
هر واحدی که در طی لایه‌نگاری یک محوطۀ باستانی ثبت و ضبط می‌شود، نظیر لایه‌ها و سطح تماس دو لایه و سازه‌ها
project management office, PMO
واحد سازمانی مسئول هماهنگی امور مدیریتی پروژه
forest management unit, FMU
قسمت مشخصی از جنگل که برای برنامه‏ریزی و مدیریت جنگل در نظر گرفته شده است
magnetopolarity unit, polarity rock-stratigraphic unit, magnetostratigraphic polarity unit
یک تودة سنگی با قطبایی مانده‌مغناطشی یکنواخت که از سنگ‌های مجاور با قطبایی متفاوت متمایز است
astronomical unit
یکی از واحدهای اندازه‏گیری فواصل نجومی و برابر فاصلۀ متوسط زمین از خورشید، برابر با 149/597/870 کیلومتر
سنجه‌ای برای بیان فاصلة بین دو ژن پیوسته که بر پایة فراوانی زاده‌های نوترکیب برحسب درصد بیان می‌شود
sample unit 2
واحد پایه در پژوهش‌های باستان‌شناختی که زیرمجموعۀ قلمرو داده‌هاست
واحدی از جامعه که می‌توان آن را به‌عنوان نمونه انتخاب کرد
واحدی در پژوهش‌های باستان‌شناختی بدون در نظر گرفتن ارتباط فرهنگی در آن
واحدی در پژوهش‌های باستان‌شناختی با در نظر گرفتن ارتباط فرهنگی در آن
واحدی در بخش اتاق در مهمانخانه که به امور چمدان‌ها و حمل آنها و ارائة اطلاعات می‌پردازد
پهنه‌ای مشخص که از آن مواد باستان‌شناختی وایابی می‌شود
unit price
مبنایی برای پرداخت بهای کار براساس مصالح و فعالیت‌ها که در هر مرحله متناسب با میزان مصرف یا انجام خدمات محاسبه می‌شود
1. عامل کشش 2. ماهیچه‌ای که مفصل را باز می‌کند
drone 2, bourdon 2 (fr.)
هر ساز زهی یا بادی یا بخشی از آنها، اعم از سیم و لوله، که با آن یک یا چند نغمة ثابت را در تمام یا بخشی از قطعه می‌نوازند
← نغمة واخوان
← واپایش دسترسی رسانه
disbondment
از بین رفتن چسبندگی میان پوشش و زیرآیند (substrate) آن
cathodic disbondment
از بین رفتن چسبندگی میان پوشش و زیرایند (substrate) آن براثر واکنش کاتدی
forced drying 1/ force drying 1
خشک ‌کردن پوشش با قرار دادن آن در دمایی بالاتر از دمای محیط و پایین‌تر از دمای معمول کوره‌پزی
forced drying 2/ force drying 2
خشک شدن پوشش براثر قرار گرفتن آن در دمایی بالاتر از دمای محیط و پایین‌تر از دمای معمول کوره‌پزی
نیروی وادارندۀ ماده‏ای مغناطیسی هنگامی که مغناطش چرخه‏ای ماده به حالت اشباع می‌رسد