واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1778
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
root pass, first pass
اولین گذر جوش حاصل از مهرۀ ریشه
محل خط‌کشی‏شده برای عبور عابر پیاده و دوچرخه و مانند آن از عرض راه
children's crossing
بخشی از راه که خط‌کشی عابر پیاده ندارد، ولی در ساعاتی از روز محل عبور دانش‌آموزان است
دومین گذر جوش که بر روی ریشۀ گرم انجام می‌شود
MIDI through, MIDI thru
یکی از سه درگاه میدی که نسخه‌ای از پیام‌ها و داده‌های رسیده به درگاه ورودی افزاره از آن به خارج منتقل می‌شود
عبور جِرم آسمانی از نصف‏النهار ناظر
cover pass
گذر جوش ناشی از لایه‌های رویی یک جوش چندگذره (multi-pass weld) در سمت جوشکاری
transitive
فعلی که مفعول بی‌واسطه می‌پذیرد متـ . متعدی فعل گذرا، فعل متعدی transitive verb
transitivizer
وندی که با پیوستن به فعل ناگذر، فعل گذرا می‌سازد متـ . متعدی‌ساز
transit charge
عوارضی که از وسایل نقلیه برای عبور از کشوری به کشور دیگر دریافت شود
transitivity
مقوله‌ای دستوری مبتنی بر رابطۀ فعل گذرا و عناصر وابسته به آن در جمله
← مقرة گذربان
← مقرة گذربان
passage carnet, carnet de passage (fr.)
دفترچۀ مجوز عبور خودروها از مرزهای بین‏المللی
TIR carnet, carnet de TIR (fr.)
مجوز سازمان حمل‏ونقل بین‏المللی جاده‏ای (TIR) به وسایل نقلیۀ باری برای عبور از مرز کشورهای عضو با برخورداری از تسهیلات گمرکی
throughput
مقدار اطلاعاتی که از جایی به جای دیگر منتقل یا در مدتی معین پردازش می‏شود
permittivity
یکی از ویژگی‌های ماده که میزان مقاومت آن را در مقابل برقراری میدان الکتریکی در داخل آن نشان می‏دهد متـ . نفوذپذیری الکتریکی
مسیری سخت‏افزاری که بخشی از رایانه را به بخش دیگر مرتبط کند
check-in line 2
خطوط یا محل‌های وارسی بلیت که ممکن است با نرده از هم مجزا شوند
تالار عبورومرور مسافران برای دسترسی به قطارهای در حال تردد در خطوط یا مسیرهای موقت
گذرگاه مجهز به خط‌کشی نواری در عرض سواره‌رو برای گذر عابران در تقاطع‌ها یا بین تقاطع‌هایی که به چراغ راهنمایی مجهز هستند
wildlife corridor, wildlife travel corridor
زیستگاه یا عارضه‌ای خطی، مانند معبر یا مجرا یا پرچین، که امکان جابه‌جایی را بین گیاهان و جانوران دو زیستگاه مجزا فراهم می‌کند
گذرگاهی با سرعت صد کیلوبیت بر ثانیه برای واپایی نمایشگرهای رایانه‌های شخصی و فراهم کردن امکان ارتباط دوسویه بین نمایشگرها و سامانه‌های همساز
distributed queue dual bus
قرارداد ارتباطی لایۀ پیوند داده که برای استفاده در شبکه‌های کلان‌شهری تنظیم شده است اختـ . دوسوت DQDB
circulation area
بخشی از گوشۀ پیاده‌رو برای استقرار عابرانی که قصد گذر از خیابان را دارند
گذرنامه‏ای الکترونیکی که در آن مشخصه‏هایی چون ویژگی‏های چهره و اثر انگشت و الگوی عنبیۀ دارندۀ گذرنامه برای تشخیص هویت او بر روی تراشۀ رایانه‏ای ذخیره شده باشد
عبور حلاّل خالص از غشای نیمه‏تراوایی که دو ناحیه از محلولی با غلظت‌های متفاوت را از هم جدا کرده است
ویژگی خط یا صفحه یا رویه‏ای که از یک یا چند نقطۀ مشخص بگذرد
pass point
نقطه‏ای که موقعیت افقی یا عمودی آن با روش‌های تصویرسنجی تعیین شده است و برای توجیه مطلق عکس‌ها به کار می‏رود
نقطه‏ای در ناحیۀ پوشش مشترک عکس‌ها که ارتفاع آن معلوم می‏شود