واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1778
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
← اشتقاق تک‌قطبی افزوده
← اشتقاق افزودۀ چپ
← اشتقاق دوقطبی
← اشتقاق افزودۀ راست
← اشتقاق ضربان‌ساز
rigger's screw, rigger's vise, splicing vise
گیره‌ای که از آن برای نگه داشتندو بافه یا طناب در حین هم‌بندی استفاده می‌شود
گیره‌ای که از آن برای نگه داشتن تخته به محل اتصال تا زمان اتصال کامل استفاده می‌کنند
closure 4
یکی از مراحل سه‌گانۀ تولید انفجاری‌ها که با بست کامل محقق می‌شود
ignition 2
آغاز پدید آمدن شعله یا کورسوزی
line ignition
ایجاد حریق در یک خط پیوسته
preignition/ pre-ignition, premature ignition
آغاز پیش ‌از موعد احتراق مخلوط سوخت و هوا در نتیجۀ فشار زیاد یا وجود شعله یا سطح داغ که باعث اختلال در عملکرد موتور می‌شود
وضعیتی در آلت مردان که در آن پیش‌پوست به عقب کشیده می‌شود، ولی به حالت اولیۀ خود بازنمی‌گردد
← گیرانش نقطه‌ای
وضعیت بازماندن نرم‏افزار یا سخت‏افزار از ادامۀ فعالیت هنگامی که در انتظار وقوع رویدادی است که هرگز اتفاق نخواهد افتاد
gird , girding, girting
وضعیت یدک‌کشی که به‌علت عمود شدن طناب بر محور طولی امکان‌ کژینگی یا واژگونی آن وجود دارد
وضعیت شناوری که آن را با طناب طوری بسته‌اند که جریان آب یا وزش باد سبب چرخش آن نشود
شخص حقیقی یا حقوقی که کالا را در مقصد از شرکت باربری تحویل می‏گیرد
افزاره‌ای که داده‌های ارسال‌شده را دریافت و پس از پردازش و بهسازی به کاربر ارائه می‌کند
مولکولی پروتئینی که در سطح یا داخل یاخته قرار دارد و دارو به آن متصل می‌شود
هریک از محصولات پروتئینی ژن‌های برخی ویروس‌ها که مشابه گیرنده‌های یاخته‌ای هوهسته‌ای‌هاست
sensory receptor
پایانۀ عصبی حسی‌ای که به محرک‌های مختلف عکس‌العمل نشان می‌دهد
intercept receiver
گیرنده‌ای برای شناسایی و ارسال صوت و تصویر با استفاده از نشانک‌های الکترومغناطیسی
chemoreceptor, chemoceptor
گیرنده‌ای که با مواد شیمیایی تحریک میشود
acoustic receiver
افزاره‌ای که داده‌های ارسال‌شده را دریافت و پس از پردازش و بهسازی به کاربر ارائه می‌کند
گیرنده‌ای که با پیچش یا فشار مکانیکی تحریک میشود
← دردگیرندۀ مکانیکی
گیرندۀ ‌پهن‌باندی که اطلاعاتی مانند نوع رادار و مشخصات و جهت فعالیت نشانک/ سیگنال رادار رهگیری‌شده را به دست می‌دهد اختـ . گِهر RWR
روشی برای بستن کیسه یا لوله با استفاده از گیره
زیرشاخه‌ای از بندپاتباران که بدنشان از دو قسمت سرسینه و شکم تشکیل شده است؛ این جانوران فاقد شاخک (antenna) هستند و شش جفت زائدۀ سرسینه‌ای دارند که شامل یک جفت‌ گیره (chelicerates) و یک جفت پای آرواره‌ای (maxilliped) و چهارجفت پای حرکتی (walking leg) است
پروتئین حلقوی‌شکلی که به دور دِنای دورشته‌ای حلقه می‌زند و با اتصال به دِنابسپاراز پردازندگی را افزایش می‌دهد