واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1778
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
گام‌هایی که دارای بن‌مایه‌های یکسان و مقام‌های متفاوت‌اند
walker, walking frame
ابزاری برای کمک به حفظ تعادل افراد سانحه‌دیده یا معلول یا سالمند یا خردسال در هنگام راه رفتن یا ایستادن
یکی از چهار قمر گالیله‏ای و بزرگ مشتری با قطر 5262 کیلومتر که پُرنورترین آنهاست
chron
واحد کوچکی از زمان زمین‌شناختی که معادل واحد گاه‌چینه‌نگاشتی کرونوزون (chronozone) است
دوره‌ای در هر ماه قمری که در آن بیش از سه‌چهارم قرص ماه تاریک است متـ . تاریکی
bright time
دوره‌ای در هر ماه قمری که در آن بیش از یک‌دوم قرص ماه روشن است متـ . روشنی 1
polarity chron
بازة زمانی پایه در مقیاس زمان مغناچینه‌نگاشتی (magnetostratigraphic time-scale) که در طی آن میدان مغناطیسی زمین قطبایی ثابت یا غالب دارد متـ . دور قطبایی polarity epoch
دوره‌ای در هر ماه قمری که در آن بین ربع تا نیمی از قرص ماه روشن است
chronostratigraphy, time-stratigraphy
شاخه‌ای از چینه‌نگاری که به مطالعۀ سن لایه‌ها و رابطۀ زمانی آنها می‌پردازد
← واحد گاه‌چینه‌نگاشتی
مربوط به گاه‌شماری یا مطابق با آن متـ . زمانی
ترتیب روی دادن تغییرات و تحولات زبانی یا تنظیم این تغییرات به ترتیب زمان
تدوین زمان‌مقیاس قطبایی مغناطیسی تاریخچۀ زمین بر پایۀ دیرینه‌مغناطیس
درختی تبارزایی‌شناختی که زمان تکاملی را از طریق طول شاخه‌هایش به‌طور دقیق نشان می‌دهد
timeline/ time line, TL
در برخی از رسانه‌های اجتماعی، مجموعه‌ای از عکس‌ها و فرسته‌ها و فعالیت‌هایی که نشانگر کنش‌های گذشته و برنامة آیندة کاربر است
در صفحة آغازین توییتر، رشته متوالی براساس زمان از همه توییت‌هایی که یک کاربر دنبال می‌کند
resource calendar
تقویمی که در آن روزهای کاری و غیرکاری و نیز فعال یا غیرفعال بودن منابع مشخص شده است
cattle
پستاندار نشخوارکننده و بزرگ‌پیکر و شکافته‌سمی که به خانوادۀ گاویان تعلق دارد
گاوی که زایمان آن نزدیک است
Bos grunniens
گونه‏ای از تیرۀ گاویان و راستۀ زوج‏سُم‏سانان با شاخ‌های سیاه و منحنی و طویل که موهای پشت آنها کوتاه ولی موهای پهلوها بلند و مانند شنلِ چین‏دار آویزان است متـ . غژگاو
گونه‏ای از تیرۀ تن‏موئیان و راستۀ گاودریایی‏سانان که کوچک‌ترین گونۀ این جنس با طولی حدود سه متر است
گونه‏ای از تیرۀ تن‏موئیان و راستۀ گاودریایی‏سانان با بدنی خاکستری و تقریباً بدون مو که فاقد اندام حرکتی عقبی است و اندام حرکتی جلوی آن کوتاه و انعطاف‏پذیر است
گونه‏ای از تیرۀ تن‏موییان و راستۀ گاودریایی‏سانان که پوزه‏اش در مقایسه با دیگر گونه‏ها نوک‌دارتر است
گونه‏ای از تیرۀ گاودریاییان و راستۀ گاودریایی‏سانان با پوست خاکستری و تقریباً بدون مو و بدن ساده که از دو طرف تا حدی فشرده است و اندام حرکتی عقبی ندارد
گونه‏ای از تیرۀ گاویان و راستۀ زوج‏سُم‏سانان با جثۀ درشت و پاهای بلند و پشت برآمده و قوزدار که رنگ آنها قهوه‏ای تیرۀ یا سیاه است
گاو مادۀ بالغ
گاو نر بالغ اخته‌نشده
گاو نر اخته‌شده
وسیله‏ای برای خاک‌ورزی اولیه با یک یا چند تیغه و برگردان که خاک را به‌صورت لایه‏های شیاری می‏برد و برمی‏گرداند
وسیله‏ای در خاک‌ورزی با بشقاب‌های فولادی که هریک به‌طور مستقل بر روی‏ محور خود دَوران می‌کند و خاک را می‏برد و برمی‏گرداند