واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1778
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
افزایش تحرک گرمایی کاتوره‏ای ذرات پلاسما که به روش‌های مختلفی، از جمله‏ گرمایش اهمی و تراکم بی‏دررو، صورت می‌گیرد
گرم شدن مواد عایق در میدان الکتریکی متغیر
تبدیل انرژی تابشی ریزموج به انرژی گرمایی
باد فروشیب گرم و خشک در بادپناه آلپ که نتیجۀ شارش همدیدمقیاس از عرض رشته‌کوه است متـ . فون
ایجاد شرایط گرم‌باد در بالاتر از سطح زمین، (در کوهستان) متـ . گرم‌باد مرتفع high foehn
← گرم‌باد آزاد
نوعی لباس گرم که نظامیان در فصل سرما بر روی لباس‌های دیگر می‏پوشند و بالاتنه را می‏پوشاند
incubator 1, etuve
اتاقکی که کشت‌ها را در دمای مشخص و برای مدت‌زمان معین در آن نگهداری می‌کنند
اتاقی ویژه‏ با حرارت زیاد که ورزشکاران و افراد عادی معمولاً برای کاهش وزن از آن استفاده می‏کنند
نگهداری محیط کشت تلقیح‌شده در شرایط خاص محیطی برای مدت‌زمانی معین به‌منظور تأمین شرایط مناسب رشد
← ساوانای درختچه‏ای
← ساوانای درختی
← ساوانای علفی
derived savanna/ derived savannah
عرصه‌ای که قبلاً جنگل بوده و به دلیل قطع و سوزاندن درختان به گرمدشت تبدیل شده است و با سوزاندن مداوم یا سالانۀ پوشش علفی آن حفظ می‌شود متـ . ساوانای مصنوعی
thermosphere
لایه‏ای از جوّ که از میان‏ایست تا فضای میان‏سیاره‏ای گسترش دارد و دما در آن، کم‏وبیش به‌طور یکنواخت، با افزایش ارتفاع افزایش می‏یابد
thermospheric
مربوط به گرم‏سپهر
stratospheric warming
خیز دمای پوشن‏سپهر در منطقۀ قطبی، در اواخر زمستان یا اوایل بهار، ناشی از انتشار تقویت‏یافتۀ انرژی گرمایی از وَردسپهر توسط امواج سیاره‏ای‏مقیاس که فروپاشی تاوۀ قطبی را در پی دارد متـ . گرمش ناگهانی پوشن‏سپهر stratospheirc sudden warming گرمش ناگهانی sudden warming
global warming
گرم شدن هوای کرۀ زمین، خصوصاً براثر ازدیاد گازهای گلخانه‏ای
← گرمش پوشن‏سپهر
← گرمش پوشن‏سپهر
cylinder block heater, block heater, engine block heater
قطعه‌سیم یا گرم‌کنی برقی در داخل مجرای آب بدنۀ سیلندر که آب پیرامون موتور را گرم نگه می‌دارد تا مانع از ترکیدگی بدنۀ سیلندر براثر یخ‌زدگی آب شود و همچنین روشن شدن موتور را در هوای بسیار سرد تسهیل می‌کند
intake manifold heater, flame glow plug
گرم‌کن الکتریکی یا شعله‌ای که دمای مخلوط سوخت و هوا را برای بهبود احتراق پیش از ورود به سیلندر افزایش می‌دهد
rear window heater system, rear window defogger, rear window heater, backlight heater, backlight defogging system
سامانه‌ای الکتریکی که با گرم کردن شیشۀ عقب باعث یخ‌زدایی و بخارزدایی از روی سطح آن می‌شود
بخشی از اسپرسوساز که فنجان‌ها را گرم می‌کند
ویژگی باکتری‌هایی که در روش رنگ‌آمیزی گِرَم رنگ اولیه را حفظ می‌کنند و در برابر مرحلۀ رنگ‌بری مقاوم هستند
ویژگی باکتری‌هایی که در روش رنگ‌آمیزی گَِرم، در مرحلۀ رنگ‌بری با حلاّل‌های آلی نظیر الکل، رنگ اولیه را به‌سهولت از دست می‌دهند
node, crunode
نقطه‌ای که در آن دو یا چند شاخة یک خم با یکدیگر تلاقی ‌کنند
[حمل‏ونقل درون‌شهری-جاده‌ای] نقطۀ حاصل از تلاقی شبکۀ ارتباطی که به‌عنوان جایگاه آماری از آن استفاده شود [رایانه و فنّاوری اطلاعات] محل برخورد دو یا چند مجرای ارتباطی در یک شبکۀ رایانه‏ای [فیزیک]‏ نقطه یا ناحیه‏ای که در موج ساکن، ساکن می‏ماند
← گرهِ عصبی