واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1778
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
relative gravity
اختلاف گرانی اندازه‌گیری‌شده در دو نقطه
theoretical gravity
مدلی ریاضی برای میدان گرانی زمین
gravimeter, gravity meter
سنج‌افزار بسیار حساسی که برای اندازه‌گیری تغییرات میدان گرانشی به ‌کار می‌رود
گرانی‌سنجی که برای اندازه‌گیری تغییر گرانی براثر نیروی کشَندی در زمین سخت به ‌کار می‌رود
astatized gravimeter, unstable gravimeter, labilized gravimeter, astatic gravimeter, pseudoastatized gravimeter
گرانی‏سنجی که در آن نیروی گرانی با نیروی بازدارنده، نزدیک به حالت تعادل ناپایدار است
airborne gravimeter, airborne gravity meter
گرانی‌سنج ارتقایافته‌‌ای که برای استفاده در هواگرد بر روی سکویی ثابت نصب شده و مجهز به حسگرهای زمان‌واقعی رقمی و سامانه‌های واپایش سکوی متحرک است
اندازه‏گیری گرانی یا شتاب گرانی
اندازه‏گیری گرانی از داخل هواگَرد
aerogravity, airborne gravity, aerogravimetry
روش جمع‌آوری و پردازش داده‌های میدان گرانی زمین با یک هواگرد متحرک
centre of gravity
نقطۀ ثابتی در هر جسم که برایند نیروی ربایش گرانشی بر آن وارد شود * مصوب فرهنگستان اول
ذره‏ای بی‏جِرم و بی‏بار که کوانتوم میدان گرانشی است
هر یک از روش‌هایی که از طریق آن نمونه‌ای از هسته‌ها یا ذرات ناپایدار واپاشیده می‌شود
نیرو یا ولتاژ یا جریانی که به یک دستگاه اعمال شود تا عملکرد دلخواه داشته باشد
اختلاف میان زمانی که ساعت نشان می‌دهد و زمان واقعی جهانی کیهانی
پدیدة ترجیح میدان مغناطیسی به ماندن در یک حالت قطبایی نسبت به دیگر حالت‌ها در بازة زمانی طولانی
approach 2
یکی از مراحل سه‌گانۀ تولید انفجاری‌ها که در آن اندام‌های تولید به یکدیگر نزدیک می‌شوند
tropism, topotaxis
حرکت جهت‏دار گیاه یا یکی از اندام‌های آن در نتیجۀ اثر محرک بیرونی
تمایل به بی‌اعتمادی و باورهای بدگمانانه و دید منفی نسبت به خود و دیگران
واکنش‌پذیری فلز با محیط اطراف که برحسب تغییر در انرژی آزاد گیبس اندازه‌گیری می‌شود
مجتمع شدن نقاط داده‌های یک توزیع در حول یک مقدار کمابیش واقع در مرکز
در نظریة شخصیت انسانگرایانه، گرایش ذاتی انسان‌ها به رشد و به فعلیت درآوردن استعدادهایشان
pressure tendency, barometric tendency
مقدار و چگونگی تغییر فشار در دورۀ زمانی معین
مربوط به گرایش
ابزاری برای بهبـود کیفیت باریـکة لیزر متـ . مُدپاز گرایه‌پاز اپتیکی، مُدپاز اپتیکی optical mode cleaner
پالایۀ موج‌بری که برای جداسازی موج‌های هم‌بسامد با گرایه‌های مختلف طراحی شده است متـ . مُدپالا
حالت موجی که براثر ارتعاش در محیط بلوری پیوسته پدید می‌آید و در آن طول‌‌موج‌های بلند همانند موج‌های آکوستیکی عمل می‌کنند متـ . مُد آکوستیکی
حالت نوسانی شبکۀ بلور که در آن اتم‌ها یا مولکول‌های زیرشبکه‌های همسایه در جهت‌های مخالف نوسان می‌کنند متـ . مُد اپتیکی
mode of vibration
هریک از شیوه‌های ارتعاشی قابل تحقق در سامانه‌ای که بدون اتلاف انرژی در حال ارتعاش است متـ . مُد ارتعاش، گرایۀ نوسان mode of oscillation