واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 295
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
sediment concentration
نسبت وزن رسوب خشک به رسوب موجود در مخلوط آب و رسوب
ground-level concentration
غلظت یک آلایندۀ هوا در فاصله‌ای بین سطح زمین تا ارتفاع دومتری که انسان با آن تماس دارد
background concentration
غلظت طبیعی یک ماده در محیطی معین پیش از دخالت انسان متـ . تراز زمینه background level
lethal concentration fifty, LC50
غلظتی از یک آلاینده که با آن پنجاه درصد از اندامگان‌های مورد آزمایش از بین میروند متـ . غلظت نیم‌کُش
ambient concentration
میانگین زمانی غلظت هر ماده در جایی که مردم در معرض آن قرار دارند
microbicidal concentration
محدودۀ غلظتی از میکربکُش که در آن میکربکُشی صورت می‌گیرد
← غلظت کُشندۀ پنجاه‌درصد
پیکرک انسان‌ریخت تدفینی در مصر باستان که آن را از ترکیب خاک رُس و شن و ماسه و دانۀ غلات می‌ساختند و بعد از نوارپیچی در کنار مرده قرار میدادند
گونه‏ای از حواصیلیان و راستۀ لکلکسانان با پاهای کوتاه و اندام پهن و فربه
گونه‏ای از حواصیلیان و راستۀ لک‌لک‌سانان با پرهای تیرۀ قهوه‏ای و خردلی که عموماً شب‌ها به جست‌وجوی غذا می‌پردازد
Ixobrychus minutus minutus
گونه‏ای از تیرۀ حواصیلیان و راستۀ لک‌لکسانان که از کوچک‌ترین حواصیل‌هاست و پشت بدنش سیاه است
ویژگی فردی که دچار غمگینی است
یکی از حالات هیجانی که فرد در آن، گاه بدون علت، احساس غم می‌کند
تعداد گونه‌های موجود در یک اجتماع یا زیست‌بوم یا منظر یا ناحیه
flower bud abscission
ریزش غنچه براثر تشکیل لایۀ ریزشی
مکملی که برای برآوردن نیازهای تغذیه‌ای فزایندۀ نوزادان نارس به شیر مادر افزوده میشود
فرایند تغییر دادن فراوانی نسبی ایزوتوپ‌ها در عنصری خاص
food fortification
افزودن مواد مغذی به غذا به‌حدی‌که از میزان طبیعی آن بیشتر شود
← غنی‌شدگی سطح‌زاد
فرایندی سطح‌‌زاد که در آن محلول‌های اسیدی به حل شدن عناصر و انتقال و ته‌نشینی آنها در زیر منجر می‌شود نیز: غنی‌شدگی ثانویه secondary enrichment
Gavia adamsii
گونه‏ای از تیرۀ غواصیان و راستۀ غواص‏سانان که بزرگ‌ترین عضو خانواده با بزرگ‌ترین منقار است و بالای بدن و گردن و سرش سیاه است و نوارهای سفیدی بر روی گردن دارد
گونه‏ای از تیرۀ غواصیان و راستۀ غواص‏سانان که بالای بدنش شطرنجی و سیاه و سفید است
گونه‏ای از تیرۀ غواصیان و راستۀ غواص‏سانان که کوچک‌ترین عضو خانواده است و منقار کوچک و خمیده به سمت بالا و پاهای کوچک دارد
Gavia arctica arctica
گونه‏ای از غواصیان و راستۀ غواص‏سانان که منقار خمیده دارد و پرهای بدنش قهوه‏ای با خطوط تیره و روشن بر روی بال‌هاست
Gavia arctica suschkini
گونه‏ای از تیرۀ غواصیان و راستۀ غواص‏سانان که بالای بدنش سیاه با لکه‏های سفید است و زیر بدن و پهلوهایش سفید و گلوی آن سیاه و سر و گردنش خاکستری است
پرندگانی آبزی، در اندازه‏های بزرگ یا متوسط، با منقار نوک‌تیز که پاهایشان برای شیرجه زدن مناسب است
تیره‌ای از راستۀ غواص‏سانان آبزی با جثۀ بزرگ که در قسمت خلفی بدن پاهایی مناسب شنا کردن ‏و شیرجه زدن دارند و منقار آنها نوک‌تیز و خنجرشکل است
غوطه‏ور کردن قطعه در حمام مذاب یا مایع دیگر به‌منظور ایجاد پوشش فلزی
پوشش‌دهی یک ماده با غوطه‌ور ساختن آن در یک حمام فلز مذاب مانند روی یا قلع
فرمولدار