واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 463
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
عنصری زبانی در دستور که طبقۀ صوری یا معنایی واژه را مشخص می‌کند
nominal classification
← طبقه‌بندی مفهومی
numerical classification, numerical taxonomy
دسته‌بندی بر مبنای نظریۀ دسته‌بندی در ریاضیات که بر پایۀ آن با بهره‌گیری از نظریۀ مجموعه‌ها، برای معرفی هر شاخصه از یک عدد استفاده می‌شود
سامان‌دهی داده‌های باستان‌شناختی در گروه‌ها و دسته‌های مشخص و متمایز براساس میزان یکسانی و همسانی ویژگی‌ها و شاخصه‌های اصلی آنها
saprobic classification, saprobien system
طبقه‌بندی اندامگان‌های موجود در رودخانه‌ها بر مبنای تحمل‌پذیری آنها در برابر آلاینده‌های آلی در شرایط کندی جریان
classification of traverses, traverse classification
دسته‌بندی پیمایش‌ها براساس میزان دقت واپایش در آنها
similarity classification
← طبقه‌بندی مفهومی
دسته‌بندی براساس یک مشخصۀ منفرد و مهم
secondary classification
دسته‌بندی براساس شاخصه‌های تحلیلی یا استنباطی که غالباً متخصصان در آزمایشگاه‌های تخصصی انجام می‌دهند
paradigmatic classification
دسته‌بندی سامانمند گروهی از مواد فرهنگی براساس شاخصه‌های بارز از میان شاخصه‌های ازپیش‌تعیین‌شده
دسته‌بندی براساس مجموعه‌ای از مشخصه‌های مشترک
taxonomic classification
← طبقه‌بندی مفهومی
طبقه‌بندی زبان‌ها برمبنای شباهت یا ارتباط منطقی
arbitrary classification, intuitive classification
دسته‌بندی براساس داوری مشاهده‌کننده
cladistic classification
دسته‌بندی براساس تشابه و تفاوت
formal classification
دسته‌بندی براساس ظاهر یا شکل یافته‌ها
functional classification
دسته‌بندی براساس شاخصۀ کارکردی
conceptual classification
دسته‌بندی اقلام براساس عضویتشان یا در مقوله‌ای مشابه متـ . طبقه‌بندی مقوله‌ای categorical classification طبقه‌بندی اسمی nominal classification طبقه‌بندی تشابهی similarity classification طبقه‌بندی رده‌ای taxonomic classification
← ‌رسته‌بندی
categorical classification
← طبقه‌بندی مفهومی
← رده‏بندی‏شده
هریک از طبقات در نظام طبقه‌بندی اَبر براساس ارتفاع اَبر مطابق با رده‌بندی WMO شامل: الف) طبقۀ بالا: بین 3 تا 8 کیلومتر؛ ب) طبقۀ میانی: بین 2 تا 4 کیلومتر؛ ج) طبقۀ پایین: از نزدیک سطح زمین تا 2 کیلومتر
گروه مشخصی از اطلاعات توصیفی
طبقه‌ای از واژه‌ها یا تکواژها که اعضای جدید به‌آسانی به آن اضافه می‌شود
طبقه‌ای متشکل از لایه‌هایی که ازنظر اجتماعی و اقتصادی در بخش‌های فوقانی قرار دارند
دسته‌ای از برداشت‍‌ها که در برخی معیارهای مشخص دارای اشتراکاتی باشند
closed class
طبقه‌ای از واژه‌ها یا تکواژها که اعضای آن ثابت است و شمار آنها را می‌توان برشمرد
طبقه‌ای در جامعه که ازنظر برخورداری از امکانات مادی در مرتبه‌ای فروتر از طبقات دیگر جامعه قرار دارد
working class
طبقه‌ای در ساختار جامعه که افراد آن را کارگران یدی تشکیل می‌دهند