واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 463
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
شناسایی ترازهای انرژی ذره‌های باریون با تعیین طیف آنها
تعیین میزان جذب انرژی پوزیترون‌های تک‌انرژی در مولکول‌های سطح پس از بازتابش آنها از سطح جسم جامد
nuclear magnetic resonance spectroscopy, NMR spectroscopy
نوعی طیف‌شناسی که در آن ازطریق‌ تابش در ناحیۀ بسامدهای رادیویی تغییر انرژی اسپین هسته‌‌ها را مطالعه می‌کنند
absorption spectroscopy
بررسی انرژی جذب‌شده در ماده که حاکی‌از ویژگی ساختاری آن است
ultraviolet absorption spectroscopy
مطالعۀ طیف‌های تولید‌شده براثر جذب انرژی تابشی فرابنفش در خلال انتقال از حالت پایه به حالت برانگیخته که تابع طولِ‌موجی است که باعث انتقال می‌شود
← چاله‌سازی
rotational spectroscopy
مطالعۀ تغییرات در انرژی چرخشی مولکول‌ها در فاز گازی
بررسی حالت‌های الکترونی مولکول‌ها پس از جذب انرژی‌ از تَپ پرشدت نور تابیده‌شده بر آنها
روشی طیف‌شناختی که در آن برای غلبه بر پهن‌شدگی دوپلری خطوط طیف از باریکه‌های لیزر استفاده می‌شود
مطالعۀ انرژی تابشی پراکنده‌شدۀ ناکشسان هنگامی‌که نمونه درمعرض باریکه‌ای پرشدت از نور تک‌فام، معمولاً تابش لیزر، قرار می‌گیرد
microwave spectroscopy
روشی برای بررسی شدت تابش ریزموج گسیل‌شده از یک نمونۀ موردآزمایش یا جذب‌شده در آن
تجزیه‌وتحلیل طیفی هر نمونه‌ای که در شرایط زم‌دما نگهداری شود
vacuum ultraviolet spectroscopy
نوعی طیف‌شناسی که در آن ازطریق تابش در ناحیۀ بسامدهای رادیویی تغییر انرژی اسپین هسته‌ها را مطالعه می‌کنند
روشی برای مطالعۀ خواص ماده ازطریق مشاهدۀ برهم‌کنش آن با تابش فروسرخ
شاخه‌ای از طیف‌شناسی الکترون‌ها که در آن انرژی فوتوالکترون‌های گسیل‌شده بررسی می‌شود
روشی که در آن نمونه درمعرض تابش پرتوهای ایکس قرار می‌گیرد و انرژی‌های فوتوالکترون‌های گسیل‌شده از سطح نمونه تعیین می‌شود
ultraviolet photoemission spectroscopy, UPS
نوعی طیف‌شناسی که در آن فوتون‌هایی با گسترۀ انرژی 10 تا 200 الکترون‌ولت یک سطح را بمباران می‌کنند و از طیف انرژی الکترون‌های گسیل‌شده اطلاعاتی دربارۀ حالت‌های الکترونی در اتم‌ها و پیوندهای شیمیایی به دست می‌آید
polarization spectroscopy
نوعی طیف‌شناسی سیرشدگی که در آن یک باریکۀ لیزر سیرکنندۀ دورانی قطبیده، مولکول‌ها را از جهت‌یابی‌های موردنظر تهی می‌کند تا آنها را در جهت‌یابی‌های باقی‌مانده قطبیده کند
atomic emission spectroscopy
نوعی طیف‌شناسی اتمی که در آن نور گسیل‌شده با طولِ‌موج‌های گسسته مشاهده و بررسی می‌شود
نوعی نورسنجی شعله‌ای که در آن محلول حاوی نمونۀ موردتجزیه در شعلۀ اکسی‌هیدروژن یا اکسی‌استیلن با نور برانگیخته می‌شود
emission spectroscopy
بررسی انرژی گسیل‌شده از ماده که حاکی‌از ویژگی ساختاری آن است
نوعی طیف‌شناسی که در آن تابش‌های لیزر منبع برانگیزش هستند
ultraviolet-visible spectroscopy, UV-visible spectroscopy
نوعی طیف‌شناسی برای تجزیۀ شیمیایی و تعیین ساختار برپایۀ این اصل که جهش‌های الکترونی در مولکول‌ها در نواحی مرئی و فرابنفش طیف الکترومغناطیس رخ می‌دهد
Mössbauer spectroscopy

نوعی طیف‌شناسی که در آن با جابه‌جایی اندکی در ترازهای انرژی هسته‌ای مربوط به گسیل پرتو گاما و بازجذب تشدید بسامدها، به اندازه‌گیری و تجزیۀ جامدات بلوری می‌پردازند


ایجاد و اندازه‌گیری و تفسیر طیف مولکولی
photoacoustic spectroscopy, PAS, optoacoustic spectroscopy
نوعی طیف‌شناسی برای بررسی مواد جامد و شبه‌جامد که در آن نمونه در ظرف پر از گازی مانند هوا قرار می‌گیرد و با تابش نور تک‌موج موردنظر، شدت طیف در بسامد صوتی مناسبی مدوله می‌شود
optical spectroscopy
ایجاد و اندازه‌گیری و تفسیر طیف‌های نوری تابشی ناشی از گسیل یا جذب انرژی تابشی به‌وسیلۀ مواد گوناگون
correlation spectroscopy, CORS
نوعی طیف‌شناسی در تشدید مغناطیسی هسته که در آن از یک رشته تَپ استفاده می‌شود
spread-spectrum
ویژگی نوعی فنّاوری انتقال رادیویی که اطلاعات کاربر را در پهنای باندی بسیار فراخ‌تر از پهنای باند لازم می‌گنجاند
frequency hopping spread spectrum, FHSS
نوعی فنّاوری طیف‌گسترده که در آن بسامدهای نشانک حامل براساس الگوهای تصادفی تغییر می‌کند