واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 463
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
← طول نقطه
بیشینۀ مساحتی در طول شناور که در هنگام آب‌گرفتگی، به‌شرط آنکه خط لبه در آب فرو نرود، می‌تواند با آب پر شود بی‌آنکه شناور غرق شود
مسافتی که هواپیما بر روی زمین یا آب، از نقطۀ شروع برخاست تا جدا شدن چرخ‌ها از روی باند، طی می‏کند
takeoff run available/ take-off run available, TORA
طول برخاست قابل‌دسترس برای برخاست هواگرد
concluded length
طول پهلویی که اندازه‌گیری نمی‌شود، ولی برای اینکه شبکه تماماً متشکل از مثلث‌ باشد، در شبکۀ سه‌پهلوبندی که در ابتدا شامل یک شکل غیرمثلثی بوده است، گنجانده می‌شود
eye base, interpupilary distance, interocular distance
فاصلۀ میان مراکز مردمک‌های دو چشم
← خط مبنای عکسی
diffusion length
میانگین مسافتی که یک ذره، مانند حامل اقلیتی در نیم‌رسانا یا نوترون گرمایی در واکنشگاه/ رآکتور هسته‌ای، از محل تولید تا نقطه جذب می‌پیماید
Planck length
طولی که در آن ازلحاظ نظری افت‏وخیزهای کوانتومی حائز اهمیت می‏شوند
Peter's length
مؤلفه‌ای مربوط به نمودار بی‌هنجاری مغناطیسی منفرد در روش نیم‌شیب پیتر
bond length, bond distance
فاصلۀ متوسط بین هسته‌های دو اتم در مولکول پایدار
crown length
فاصلۀ عمودی نوک‌ تاج تا پایین‌ترین شاخۀ زنده، بدون احتساب شاخه‌های هرز
attenuation length
مسافتی که دامنۀ موج پس از پیمودن آن به 37 درصد مقدار اولیه‌اش کاهش می‌یابد
absorption length
مسافتی که در فرایند جذب در طی آن شدت تابش به e/و1 شدت فرودی کاهش یابد
طول مجموع خطوط یک شبکۀ ریلی
طول مشخصی از شبکۀ ریلی که دو یا چند شرکت بهره‌برداری ریلی از آن استفاده می‌کنند
heliocentric longitude
مختصه‌ای بر روی دائرة‌البروج که، از صفر تا 360 درجه، اندازه‌گیری می‌شود و مبدأ آن نقطة اعتدال بهاری است متـ . طول خورمرکز
heliographic longitude
مختصه‌ای که ناظر زمینی آن را بر مبنای یک نصف‌النهار معیار بر روی خورشید اندازه‌گیری می‌کند متـ . طول خورنگاشتی
← طول خورشیدمرکز
← طول خورشیدنگاشتی
طول کشتی در تراز سطح تماس آب با بدنه، از سینه تا پاشنه، که مبدأ محاسبات برطبق قوانین است
meander length
فاصلۀ میان دو بخش متناظر و متوالی در یک رودپیچ
interval time
مدت‌زمان بین خاموش شدن چراغ سبز و روشن شدن چراغ قرمز
طولی که بر پایۀ محور زمین‌مغناطیسی تعیین می‌شود
wave crest length, crest length, crest width
درازای موج در امتداد ستیغ آن
design queue length
طولانی‌ترین صف پیش‌بینی‌شده برای وسایل نقلیه در خط عبوری خاص یا همۀ خطوط عبور در تقاطع در زمان اوج جریان شدآمد
weaving length
طول قسمتی از مسیر که حرکت ضربدری در آن انجام می‌شود
← طول ضروری حفاظ
طول موردنیاز حفاظ ایمنی راه بدون قطعات ابتدایی و انتهایی
duration 2
مدت زندگی گیاه یا بخشی از آن