واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1749
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
supramolecular chemistry
حوزه‌ای از علم شیمی که موضوع مطالعۀ آن شکل‌گیری و خواص اَبَرمولکول‌هاست
combinatorial chemistry
روشی برای واکنش دادن تعداد کمی از مواد شیمیایی برای تولید هم‌زمان تعداد بسیار زیادی از ترکیبات که با غربالگری این ترکیبات محصولات مفیدی مانند گزینه‌های دارویی مشخص می‌شوند
atmospheric chemistry
بررسی ترکیب جوّ و تبدیل‌های شیمیایی آن
pharmaceutical chemistry, pharmacochemistry, medicinal chemistry, chemical pharmacy
دانشی میان‌رشته‌ای در حوزۀ شیمی و داروشناسی که موضوع آن مطالعۀ ساختار و سنتز و خواص شیمیایی دارو است
stereochemistry
مطالعۀ آرایش فضایی اتم‌ها و مولکول‌ها
computational chemistry
بخشی از شیمی که در آن با استفاده از رایانه‌ها و قدرت محاسباتی آنها ساختار مولکولی و خواص و واکنش‌ها پیش‌بینی می‌شود
شاخه‏ای از علوم غذایی که ساختار شیمیایی و خواص مواد غذایی و تغییرات شیمیایی آنها را در مراحل فراوری و توزیع و نگهداری بررسی می‏کند
شیمی مولکول‌هایی با طراحی خاص که به‌عنوان میزبان مولکول‌های دیگر عمل می‌کنند
شیمی‏پروردی که منبع تأمین الکترون آن مادۀ آلی است
chemical survey
تلاش هدایت‌شده برای تعیین نوع و درجة خطر شیمیایی در یک منطقه و تشخیص محدودة منطقة خطر
chemical carrier
کشتی مخصوص حمل مواد شیمیایی
کاربرد نظریه‏ها و روش‌ها و آزمایش‌های شیمیایی در تاریخ‏گذاری داده‏های باستان‏شناختی و شناخت تنوع مواد مصرفی در جوامع باستانی
اندامگانی که انرژی مورد نیاز خود را از واکنش‌های شیمیایی تأمین می‏کند
ویژگی اندامگانی که انرژی مورد نیاز خود را از واکنش‌های شیمیایی تأمین می‏کند
فرایندی که در آن، اندامگان انرژی مورد نیاز خود را از واکنش‌های شیمیایی تأمین می‏کند
شاخه‌ای از چینه‌نگاری که در آن از داده‌های شیمی معدنی برای تعیین مشخصات و همبستگی چینه‌ها استفاده می‌شود
خودپروردی که انرژی خود را از واکنش‌های شیمیایی به دست می‏آورد
درمان بیماری با مواد شیمیایی
دگرپروردی که انرژی و کربن خود را از اکسید کردن ترکیبات آلی به دست می‏آورد
منطقه‏ای از جوّ بالا که در آن واکنش‌های نورشیمیایی رخ می‏دهد
مطالعۀ تغییر رفتار شارشی یک ماده درطی زمان براثر تغییرات شیمیایی
شیمی‏پروردی که منبع تأمین الکترون آن مادۀ معدنی است
chemoselective
واکنشگری که با یک گروه عامل در حضور گروه‌های عامل مشابه به‌طور گزینشی عمل می‌کند
chemoselectivity
واکنشی که در آن یک مادۀ شیمیایی تمایل به واکنش با تعداد محدودی گروه‏ عامل دارد
gradient, descendent
آهنگ کاهش هر کمیت در فضا
immobilized pH gradient, IPG
نوعی روش تمرکز هم‌بار که در آن pH نواحی ژل از قبل تثبیت شده است
electrochemical gradient
تفاوت غلظت یونی و پتانسیل الکتریکی بین نقاط مختلف یک محلول یا در دو طرف یک غشای زیستی
ecological gradient, ecocline
تغییر تدریجی یک بوم‌سازگان و شبیه شدن آن به بوم‌سازگان دیگر به‌نحوی‌که مرز مشخصی میان این دو وجود نداشته باشد
potential gradient
آهنگ تغییر مکانی هر پتانسیل متـ . گرادیان پتانسیل
current gradient
آهنگ افزایش یا کاهش تندی جریان در یک مسافت یا دورة مشخص