واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 2903
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
واحد واژگانی جدیدی در یک زبان که به شیوه‌ای سامان‌گریز و متفاوت با الگوهای معمول واژه‌سازی آن زبان ساخته شده باشد
syntactic structure
توالی قاعده‏مند واحدهای نحوی
phonological structure
توالی قاعده‏مند واحدهای واجی
structure
چگونگی آرایش و سازماندهی و چینش عناصر و اجزای مختلف هر سامانه
construction 2
سازمان درونی یک جمله یا واحدهای دستوری کوچک‌تر
atomic structure
آرایش اجزای اتم شامل هسته و الکترون‌هایی که در اطراف آن قرار گرفته‏اند
horizontal structure
نوعی ساختار سازمانی که زنجیرة مدیریتی در آن کاملاً تعریف نشده است و باتوجه‌به نوع کارکرد تغییر می‌کند
diamond structure
ساختاری بلوری که در آن هر اتم در مرکز یک چهاروجهی قرار می‌گیرد و در رأس‌های چهاروجهی هم اتم‌های مشابه قرار دارند
aggregate structure
توده‌ای متشکل از دانه‌ها یا بلورهای کوچک جداازهم که در زیر ریزبین/ میکروسکوپ قابل تشخیص هستند
primary structure 1
توالی مانده‌های آمینواسیدی یا نوکلئوتیدی در یک بسپار
divisional structure
نوعی پیکرة سازمانی برای گروه‌بندی افراد مسئول تولید کالا یا خدمات خاص
ساختار رسوبی اولیه‌ای که عموماً در ماسه‌سنگ‌ها یافت می‌شود و متشکل از عدسی‌های هلالی‌شکل کوچکی (به طول 4 تا 50 سانتی‌متر و ضخامت چند میلی‌متر) است که در سطحی بیضوی در امتداد لایه‌بندی گسترش می‌یابند
← ساختار سلسله‌مراتبی
ساختمان نهایی و تابیده و سه‌بعدی اتم‌های سازندۀ یک پروتئین که شکل هندسی آن را در فضایی سه‌بعدی توصیف می‌کند
نوعی پیکربندی هسته‏ای که در آن نوکلئون‌های با تراز انرژی تقریباً یکسان را در حالت کوانتومی یکسان در نظر می‏گیرند
ساختار متشکل از مشخصه‌های تکرارشونده در اعضای یک مقوله که تجمع آنها به شکل‌گیری پیش‌نمون آن مقوله منجر می‌شود
flat structure
ساختار سازمانی با کمترین سطوح میانی یا بدون آنها
unitary form structure, U-form structure
← ساختار کارکردی
close-packed structure
نوعی ساختار بلوری که بسته‏ترین چیدمان ممکن را دارد
ball-and-pillow structure/ ball and pillow structure
ساختار رسوبی اولیه‌ای که در ماسه‌سنگ‌ها و برخی سنگ‌آهک‌ها یافت می‌شود و وجه مشخص آن توده‌های نیمکره‌ای یا قلوه‌‌شکل است
stand structure 1
توزیع افقی و عمودی اجزای یک تودۀ جنگلی، شامل ارتفاع و قطر و لایه‌های تاج و تنه‌های درختان و نیز بوته‌ها و گیاهان علفی اشکوب زیرین و خشکه‌دارها و دارماندها
algebraic structure
ساختاری ریاضی مشتمل ‌بر یک مجموعه و تعدادی عمل که در اصول موضوع معینی صدق می‌کنند
population structure
ترکیب جمعیت براساس سن و جنسیت افراد آن
forest structure, stand structure 2
ترکیب کلی جنگل ازنظر ارتفاع، قطر، تاج‌پوشش، تراکم، بافت سنی، حجم و مراحل رویشی درختان آن
left-handed structure, left-handed
ساختار بلوری که ساختار راست‌گرد آن مانند تصویر آینه‌ای آن است
augen structure, eye structure
ساختاری در برخی از شیست‌ها و گنیس‌ها و گرانیت‌ها که در آن برخی از اجزای سازنده (کوارتز، فلدسپار، گارنت) به ‌شکل بیضی یا عدسی فشرده شده‌ و با پولک‌هایی از میکا احاطه شده‌اند
cruciform structure
ساختاری از دِنا که با جفت‌ شدن بازی توالی‌های تکراری وارونه و مکمل تشکیل شده است و شکلی شبیه به صلیب دارد متـ . دِنای چلیپایی cruciform DNA
multidivisional structure, M-form structure
نوعی ساختار برای مدیریت غیرمتمرکز سازمانی که دارای بخش‌های مستقل است
polygonal structure
ساختاری رسوبی با آرایش چندضلعی