واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 4822
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
soft kill, functional kill
ایجاد اختلال موقت در تجهیزات و سامانه‌های هدف برای کاهش شدید کارایی آنها
kill enhancement device
افزاره‌‌ای که توانمندی تخریبی موشک رهگیر را افزایش می‌دهد
egg donation, oocyte donation
روشی در فنّاوری کمک‌زادآوری که در آن برای زن نابارور از زنی بارور تخمک گرفته می‌شود
embryo donation
انتقال رویان حاصل از کامه‌هایی که به زن گیرنده و همسرش تعلق ندارند
یکی از انواع ماشین‌های ساده به‌صورت میله‏ای سخت که می‌تواند حول نقطۀ ثابتی به نام تکیه‏گاه بچرخد
ابزاری برای آشکارسازی و اندازه‏گیری چرخش‏های ناچیز یک جسم متـ . اهرم نوری
اهرم مستقر در یکی از برج‌های نظارت که در مواقع اضطراری با قطع عملکرد سامانه‌های الکتریکی، عملیات تقسیم را متوقف می‌کند
اهرمی در جایگاه واپایش لوکوموتیو (locomotive control stand) برای انتخاب جهت رو به جلو یا رو به عقب حرکت
independent pressure switch
افزاره‌ای که بر روی لوکوموتیو نصب می‌شود تا عملکرد ترمز پویا را، هنگامی که فشار ترمز مستقل کافی و به اندازۀ حدود یک اتمسفر است، قطع کند
crank handle
ابزاری برای راه‌اندازی دستی ماشین سوزن الکتریکی و الکتروهیدرولیکی (electrohydraulic)
steam valve lever
اهرمی که شیر بخار را مهار می‌کند
control column
اهرمی در اتاقک خلبان که چرخ فرمان بر روی آن نصب می‌شود و خلبان به‌کمک آن عموماً غلت و تاب هواگَرد را واپایش می‌کند
uncoupling lever
← میلة قلاب
← اهرم اپتیکی
دستگاهی که توان ایجادشده در سیلندر ترمز را افزایش می‌دهد و آن را به‌طور یکنواخت به لنت یا کفشک ترمز منتقل می‌کند
بخشی از اهرم‌بندی واگن‌های باری که در محدودۀ چرخ‌ ـ ‌محورها نصب شده است
بخشی از اهرم‌بندی که در ناحیۀ سیلندر ترمز سامانه‌های ترمزگیری ساده قرار دارد؛ این سامانه‌ها دارای یک استوانک ترمز در مرکز خط‌نورد هستند
joystick
افزارۀ اشارۀ اهرم‏مانندی که در همۀ جهت‌ها حرکت می‏کند و هدایت‏کنندۀ اشاره‏گر یا دیگر نشانه‏های نمایشی است
← اجازه‌نامة هزینه‌کرد
فردی که اعمال و اعتقادات دیگران را تحمل می‌کند متـ . اهل تسامح
تغییر شکل بخش روشن ماه و زهره و عطارد براثر تغییر وضع نسبی زمین و خورشید و اجرام فوق
phases of the Moon
مجموعۀ حالت‌های ماه در یک ماه قمری
domestic
ویژگی گونه‌ای که با انسان زندگی می‌کند یا انسان از آن نگهداری می‌کند
domestication
پرورش هدفمند گونه‌های گیاهی و جانوری برای رفع نیازهای انسان ازطریق تغییر شرایط زیستی طبیعی برای تضمین بقا و تولید بهینة آنها
domesticated
1. ویژگی جانوری وحشی، اما تربیت‌شده که بدون هراس از انسان در مناطق مسکونی زندگی می‌کند 2. ویژگی گونه‌ای که در گذشته وحشی بوده است، اما اکنون برای رفع نیازهای انسان پرورش داده می‌شود
یکای اندازه‏گیری مقاومت ظاهری آکوستیکی براساس قانون اهم
mobocrat, ochlocrat
هوادار اوباش‌سالاری متـ . اوباش‌گرا
mobocracy, ochlocracy, mob rule
وضعیتی که در آن اوباش حکم می‌رانند
← اوباش‌سالار‌