واژه‌نامه تعاريف قانونی


واژه‌نامه تعاریف قانونی، تعریف قانون‌گذار ايراني را از واژه‌هايي که در متن قوانين و مقررات به کار رفته‌اند، ارائه می‌کند. تعاریف در این واژه‌نامه از زبان قانون‌گذار و بنابراین قابل استناد هستند. واژه‌نامه تعاریف قانونی در اینجا تنها‌ واژه‌هایی را که با حرف‌ «الف» و «ب» آغاز می‌شوند،‌ در بر دارد. این واژه‌ها از چاپ دوم کتابی با نام فرهنگ تعاریف قانونی، نوشتة صفر بیگ‌زاده از انتشارات کلک صبا (1394) بر گرفته شده‌اند.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 187
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 757
بورس اوراق بهادار، بازار خاصی است که در آن داد و ستد اوراق بهادار توسط کارگزاران بورس طبق مقررات این قانون انجام می‌گیرد
بورسیه به دانشجویی اطلاق می‌گردد که با رعایت ضوابط، کلیه هزینه‌های ریالی و ارزی وی از طرف دولت پرداخت گردد
«بوشل» به معنای 2155/27 کیلو گندم است
بولتن عبارت است از نشریه‌ای که توسط دستگاه‌های دولتی در زمینه‌های خبری، آموزشی، فنی، تخصصی، سیاسی و نظایر این‌ها که مرتبط با وظایف قانونی و در محدوده فعالیت آن‌ها است، به منظور ارتقای سطح آگاهی کارکنان همان دستگاه و مسئولان دیگر دستگاه‌ها با تیراژ محدود و در فواصل زمانی معین با چاپ یکرنگ و به طور رایگان چاپ و توزیع می‌شود و دارای انواع زیر است: 1)این نشریه فقط در سطح دستگاه‌های دولتی منتشر می‌شود و حاوی آخرین اخبار داخلی از قبیل دستورالعمل‌های اداری، انتصابات، رویدادها، بازدیدها و تشویق کارکنان می‌باشد. این بولتن با تیراژ حداکثر یک‌هشتم تعداد کل پرسنل دستگاه مورد نظر و حداکثر در 24 صفحه منتشر می‌شود و تا 5 درصد آن را می‌توان برای ارگان‌های دولتی دیگر ارسال نمود؛ 2)نشریه‌ای است حاوی اخبار و نیز تحلیل رویدادهای داخلی و خارجی، اعم از عادی یا طبقه‌بندی‌شده. نشریه مذکور توسط دستگاه‌هایی منتشر می‌شود که قانوناً مجاز به انتشار این‌گونه نشریات هستند
بومی‌سازی دانش فنی عبارت است از توانایی تحلیل فناوری به منظور تبدیل یا تغییر بهینه آن براساس شرایط، نیاز و تحولات فناوری در کشور، از جمله نوع، کمیت و کیفیت مواد اولیه مورد نیاز، نوع انرژی باصرفه، سطح اتوماسیون فناوری مربوط، استانداردهای کیفی محصول و فرمولاسیون‌ها یا فرایندهای جدید تولید، و کاربرد آن
بیابان‌زاییبه معنای تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمه‌خشک و خشک نیمه‌مرطوب ناشی از عوامل مختلف، از جمله تغییرات آب و هوا و فعالیت‌های انسانی می‌باشد
بیابان‌زداییفعالیت‌هایی را شامل می‌شود که بخشی از توسعه جامع سرزمین در مناطق خشک، نیمه‌خشک و خشک نیمه‌مرطوب در راستای توسعه پایدار را دربر گرفته و هدف آن عبارت است از: 1) جلوگیری و/ یا کاهش تخریب سرزمین، 2) احیای زمین‌های جزئاً تخریب‌شده، و 3) احیای زمین‌های جزئاً بیابانی‌شده
مجموعه فرم‌ها، اطلاعات و اسناد و مدارکی است که در مرحله تقاضای ثبت شرکت به سازمان [=سازمان بورس اوراق بهادار] داده می‌شود
هر وسیله‌ای که هیچ اتصال الکتریکی با منبع اختلاف پتانسیل نداشته و دارای بار الکتریکی نیست
بی‌بضاعت به کسی اطلاق می‌شود که درآمد لازم برای تأمین معیشت خود [را] نداشته باشد
اقداماتی که ویژگی خطرناک بودن پسماند پزشکی را رفع نماید
عبارت است از کسی که هیچ‌گونه زمین زراعی نداشته باشد
عبارت است از اراضی‌ای که عمدتاً از درختچه و بوته خودرو پوشیده شده باشد و حداقل مساحت آن کم‌تر از نیم هکتار نباشد
بیشه یا قلمستان، زمینی است که در آن، درختان غیر مثمر به وسیله اشخاص غرس شده و تعداد درخت در هر هکتار آن از هزار اصله تجاوز نماید
بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم
بیع شرط، نوعی از معامله است که در آن، شروطی مورد توافق متعاملین قرار می‌گیرد
اگر در عقد بیع، شرطی ذکر نشده یا برای تسلیم مبیع یا تأدیه قیمت، موعدی معین نگشته باشد بیع «قطعی» و ثمن، حال محسوب است، مگر این‌که برحسب عرف و عادت محل یا عرف و عادت تجارت در معاملات تجاری وجود شرطی یا موعدی معهود باشد، اگرچه در قرارداد بیع، ذکری نشده باشد
بیع متقابل یا معاملات دوجانبه به مجموعه‌ای از روش‌های معاملاتی اطلاق می‌شود که به موجب آن، سرمایه‌گذار تعهد می‌نماید تمام یا بخشی از تسهیلات مالی (نقدی و غیر نقدی) را برای تأمین کالاها و خدمات مورد نیاز، شامل کالاهای سرمایه‌ای یا واسطه‌ای یا مواد اولیه یا خدمات، جهت ایجاد، توسعه، بازسازی و اصلاح واحد تولیدی یا خدماتی در اختیار سرمایه‌پذیر قرار دهد و بازپرداخت تسهیلات، شامل اصل و هزینه‌های تبعی آن را از محل صدور کالا و خدمات تولیدی سرمایه‌پذیر دریافت کند
بی‌فنیل‌های چندکلره عبارت است از ترکیبات معطر (آروماتیک) تشکیل‌شده، به نحوی که اتم‌های هیدروژن موجود در مولکول بی‌فنیل (دو حلقه‌بندی با اتصال ساده کربن-کربن) می‌تواند با حداکثر 10 اتم کلر جایگزین شود
بیکار از نظر این قانون، فردی است که مشمول این قانون بوده و بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد
بیماران روانی مزمن به بیمارانی اطلاق می‌گردد که بیماری آن‌ها شروع و پیشرفت تدریجی داشته باشد، به مدت طولانی (حدود دو سال) دوام یابد، و تمایل به عود داشته، منجر به افت عملکرد و ایجاد ناتوانی یا معلولیت شود
تعداد بیماران بستری‌شده به ازای هزار نفر جمعیت در یک سال (به‌تفکیک هر رشته تخصصی)
بیمارستان، مؤسسه پزشکی است که با استفاده از امکانات تشخیصی، درمانی، بهداشتی، نسبت به درمان بیماران سرپایی و بستری اقدام می‌نماید
بیمارستان دامپزشکی، مکانی با فضای مناسب -مطابق نقشه استاندارد موجود در سازمان دامپزشکی کشور- با امکانات پذیرش دام‌های کوچک و بزرگ، طیور ویا هریک از آن‌ها است که دارای امکانات معاینه، تشخیص، معالجه، جراحی دام‌ها، امکانات آزمایشگاهی برای انجام آزمایشات لازم، تأمین داروهای تجویزشده و در صورت لزوم، بستری کردن دام‌ها و اعزام اکیپ‌های سیار به مناطق تحت پوشش می‌باشد
بیماری، وضع غیر عادی جسمی یا روحی است که انجام خدمات درمانی را ایجاب می‌کند یا موجب عدم توانایی موقت اشتغال به کار می‌شود یا این‌که موجب هردو در آن واحد می‌گردد
به معنای بیماری‌ای است که در نتیجه عفونت به علت عامل بیماری‌زا یا سمّ ناشی از آن عامل ایجاد می‌شود و به دنبال انتقال مستقیم یا غیر مستقیم عامل از منبع به میزبان تولید می‌شود
مقصود از بیماری‌های آمیزشی، سوزاک، کوفت (سفلیس)، آتشک (شانکرنرم) است در هر نقطه از بدن که واقع شود
بیماری‌های حرفه‌ای عبارت از بیماری‌هایی است که ضمن کار و بر اثر تماس و ارتباط با انواع مواد سمی یا بیماری‌زا ایجاد می‌شود
منظور از بی‌مبالاتی، اقدام به امری است که مرتکب نمی‌بایست به آن مبادرت نموده باشد، اعم از این‌که منشأ بی‌مبالاتی، عدم اطلاع و عدم مهارت یا عدم تجربه یا عدم رعایت قانون یا مقررات با اوامر یا نظامات یا عرف و عادت باشد
بیمه، عقدی است که به موجب آن، یک طرف تعهد می‌کند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی، از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی [به او] بپردازد. متعهد را «بیمه‌گر»، طرف تعهد را «بیمه‌گذار»، وجهی را که بیمه‌گذار به بیمه‌گر می‌پردازد «حق بیمه» و آنچه را که بیمه می‌شود «موضوع بیمه» نامند