واژه نامه های ایرانداک

واژه‌نامه تعاريف قانونی

واژه‌نامه تعاریف قانونی، تعریف قانون‌گذار ايراني را از واژه‌هايي که در متن قوانين و مقررات به کار رفته‌اند، ارائه می‌کند. تعاریف در این واژه‌نامه از زبان قانون‌گذار و بنابراین قابل استناد هستند. واژه‌نامه تعاریف قانونی در اینجا تنها‌ واژه‌هایی را که با حرف‌ «الف» و «ب» آغاز می‌شوند،‌ در بر دارد. این واژه‌ها از چاپ دوم کتابی با نام فرهنگ تعاریف قانونی، نوشتة صفر بیگ‌زاده از انتشارات کلک صبا (1394) بر گرفته شده‌اند.

ا ب پ ت ث ج چ ح خ د ذ ر ز ژ س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ک گ ل م ن و ه ی

a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 570

شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 757

اصطلاح «اجرت» شامل مزد و حقوق معمولی، اعم از اصل یا حداقل [کذا] و همچنین کلیه مزایای دیگری است که به طور مستقیم به صورت نقد یا جنس از طرف کارفرما در ازای کار به کارگر پرداخت می‌شود

اجزای خوشه‌های کسب و کار

تمامی حلقه‌های زنجیره تولید، نظیر تولیدکنندگان و بنگاه‌های فعال و نیز تأمین‌کنندگان کالا و خدمات، خریداران، سازمان‌ها و نهادهای پشتیبان و اتحادیه‌هایی که در واحدهای مرتبط و پشتیبان طبقه‌بندی می‌شوند

اجسام تیز و برنده

اجسام تیز و برنده اقلامی هستند که می‌توانند موجب زخم از قبیل بریدگی یا سوراخ‌شدگی شوند و عبارتند از: سوزن‌ها، سوزن‌های زیرجلدی، تیغه چاقوی جراحی و دیگر تیغه‌ها، چاقو، ست‌های انفوزین، اره‌ها، شیشه شکسته‌ها، و ناخن بیماران وکه ممکن است عفونی باشند یا نباشند، به هر حال به عنوان پسماندهای به‌شدت تهدیدکننده سلامتی به شمار می‌آیند

احتکار عبارت است از جمع و نگهداری ارزاق مورد نیاز و ضروری عامه مردم (گندم، جو، کشمش، خرما، روغن حیوانی و نباتی) به قصد افزایش قیمت

احکام قطعی

(، ص 276، قانون دیوان محاسبات، مصوب 23 صفر 1329 قمری، ماده 82).

احکام مقدماتی

(، ص 276، قانون دیوان محاسبات، مصوب 23 صفر 1329 قمری، ماده 82).

احکام موقتی

احکام مقدماتی، یا موقتی است یا اعدادی یا قرینه. «احکام موقتی» نظر به فوریت موقع موقتاً قراری می‌دهد تا در موقع صدور حکم، قرار قطعی آن داده شود. «احکام اعدادی» آن است که برای تکمیل رسیدگی حساب حکم به بعضی اقدامات می‌نماید، بدون این‌که در اصل مطلب داخل شود. «احکام قرینه» آن است که برای تهیه زمینه حکم داده می‌شود و به طوری است که نتیجه حکم را می‌توان از آن استنباط کرد

احوال شخصی

احوال شخصی که ثبت آن به موجب قانون اجباری است عبارت از وقایع ذیل است: ولادت، ازدواج، طلاق، فوت

احوال شخصیه

احوال شخصیه متضمن مسائل ذیل می‌باشد: ازدواج، وضعیت اموال بین زوجین، طلاق، افتراق، جهیزیه، ابوت، نسب، تبنی، اهلیت قضایی، رشد، قیمومت، تولیت، حجر، حق میراث در نتیجه وصیت یا میراث بی‌وصیت، تفریغ میراث یا دارایی و به طور عموم، کلیه مسائل راجعه به حقوق خانوادگی و همچنین کلیه مسائل راجعه به وضعیت اشخاص

احیای اراضی

عملیاتی است که با تغییر وضع طبیعی زمین و به وسیله اقداماتی که در عرف، آباد کردن محسوب می‌شود، از قبیل زراعت، درختکاری، بنا ساختن، ایجاد تأسیسات و غیره، آن را برای بهره‌برداری آماده سازد

احیای زمین

مراد از «احیای زمین» آن است که اراضی موات و مباحه را به وسیله عملیاتی که در عرف «آباد کردن» محسوب است، از قبیل زراعت، درختکاری، بنا ساختن و غیره قابل استفاده نمایند

اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است که برای اولین بار فرایند یا فراورده‌ای خاص را ارائه می‌کند و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آن‌ها حل می‌کند [اختراعی قابل ثبت است که حاوی ابتکار جدید و دارای کاربرد صنعتی باشد. «ابتکار جدید» عبارت است از آنچه که در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته و برای دارنده مهارت عادی در فن مذکور، معلوم و آشکار نباشد و از نظر صنعتی، اختراعی «کاربردی» محسوب می‌شود که در رشته‌ای از صنعت قابل ساخت یا استفاده باشد. مراد از صنعت، معنای گسترده آن است و شامل مواردی نظیر صنایع دستی، کشاورزی، ماهیگیری و خدماتی نیز می‌شود]

اختلافات صنفی

اختلافات صنفی عبارت است از اختلافاتی که بین اصناف و افراد آن‌ها راجع به امور صنفی تولید می‌شوداختلاف بین قصاب و چوبدار راجع به قیمت گوسفند و اختلاف بین قصاب و خباز با دکاندار راجع به وجه فروش یومیه در حکم اختلاف صنفی است

اختلالات زیان‌بخش

هر پیام یا تشعشع یا هر الغا که عمل یک سرویس بی‌سیم کشتی یا سرویس‌های دیگر حمایتی را مختل سازد یا باعث تخریب کیفیت سرویس‌های بی‌سیمی شود که طبق آیین‌نامه بی‌سیم انجام وظیفه می‌نماید یا متناوباً موجب مزاحمت یا قطع این قبیل سرویس‌ها گردد. منظور از «سرویس حمایتی» هر نوع سرویس ارتباط بی‌سیم است که به طور دائم یا موقت برای تأمین حفاظت جان و مال بشر کار می‌کند

اخراج، وضع مستخدمی است که به موجب رأی قطعی هیأت رسیدگی به تخلفات اداری اخراج می‌گردد

اخفا و امتناع از عرضه کالا

اخفا و امتناع از عرضه کالا عبارت است از خودداری از عرضه کالای دارای نرخ رسمی، به قصد گرانفروشی یا تبعیض در فروش

اخلال در رقابت

مواردی که موجب انحصار، احتکار، افساد در اقتصاد، اضرار به عموم، منتهی شدن به تمرکز و تداول ثروت در دست افراد و گروه‌های خاص، کاهش مهارت و ابتکار در جامعه ویا سلطه اقتصادی بیگانه بر کشور شود

ادارات مأمور وصول درآمدهای دولت

هر اداره یا سازمان یا مؤسسه دولتی که به موجب قوانین با شرح وظایف سازمانی خود، موظف به وصول درآمدهای دولت می‌باشند، مانند گمرک، دخانیات و شیلات

اداره مأمور وصول درآمد دولت

منظور از «اداره مأمور وصول درآمد دولت» در این قانون، هر اداره یا سازمان یا مؤسسه یا شرکت دولتی یا وابسته به دولت است که به موجب قوانین و مقررات موظف به وصول درآمد دولت می‌باشد

اداره‌های مأمور وصول درآمدهای دولت

هر اداره یا سازمان یا شرکت دولتی که به موجب قوانین با شرح وظایف مصوب سازمانی، موظف به وصول درآمدهای دولت می‌باشد، مانند گمرک جمهوری اسلامی ایران، بانک مرکزی، شرکت دخانیات ایران، شرکت سهامی شیلات ایران و وزارت امور اقتصادی و دارایی

ادامه تحصیل

طی آن دسته از دوره‌های آموزشی است که منجر به اخذ مدرک تحصیلی رسمی یا با ارزش استخدامی در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می‌شود

ادعای متقابل

ادعای متقابل، «یعنی دعوایی که در جواب دعوای مدعی اقامه می‌شود و مبتنی بر یک اساس و از یک منشأ ناشی شده یا بکلی مربوط به یکدیگر باشد»، راجع به همان محکمه صلحیه‌ای است که دعوای اصلی در آن‌جا اقامه شده است، ولی هرگاه ادعای متقابل، نظر به مقدار مدعی‌به راجع به محاکم صلحیه نباشد حاکم صلح رسیدگی ننموده به طرفین اعلام می‌کند که به محکمه ابتدایی حقوق رجوع نمایند

اقدامی که براساس آن چند شرکت، ضمن محو شخصیت حقوقی خود، شخصیت حقوقی واحد و جدیدی تشکیل دهند یا در شخصیت حقوقی دیگری جذب شوند

ادغام شرکت‌ها از لحاظ مقررات مالیاتی

مفهوم «ادغام یا ترکیب شرکت‌ها از لحاظ مقررات مالیاتی» به دو صورت ذیل می‌باشد:
الف) انتقال دارایی‌ها و بدهی‌های یک یا چند شرکت به یک شرکت دیگر که از این پس «شرکت موجود» نامیده می‌شود، به طوری که شرکت‌های ادغام‌شونده منحل می‌شوند، لکن شرکت موجود، نام و هویت خود را حفظ کرده و دارایی و بدهی آن به میزان جمع دارایی و بدهی شرکت‌های ادغام‌شونده افزایش می‌یابد.
ب) انتقال دارایی‌ها و بدهی‌های یک یا چند شرکت به شرکت جدید، به طوری که شرکت‌های ادغام‌شونده منحل شده و میزان دارایی و بدهی شرکت جدید، معادل جمع دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت‌های ادغام‌شونده خواهد بود

ادوات خاک‌ورزی

دستگاه‌هایی هستند که عملیات آماده‌سازی را قبل از کشت بر روی زمین انجام می‌دهند، مانند گاوآهن، دیسک و هرس

ادوات داشت

دستگاه‌هایی هستند که پس از کاشتن دانه‌ها و سایر محصولات تا زمان برداشت محصول، عملیات نگهداری، کودپاشی و سمپاشی مزرعه را انجام می‌دهند، مانند ماشین‌های تنک‌کن، کودپاش و سم‌پاش

ادوات کشاورزی

به دستگاه‌های فاقد موتور اطلاق می‌شود که به طرق مختلف (سوار، نیمه‌سوار و کششی) به ماشین‌های کشاورزی متصل شده و عملیات مختلف کاشت، داشت، برداشت و جابه‌جایی محصول را انجام می‌دهند

ادویه مخدره

مقصود از ادویه مخدره، ادویه مسطوره ذیل است، اعم از این‌که تهیه آن ناقص ویا این‌که کاملاً تصفیه شده باشد: 1) مرفین و املاح آن به انضمام محلولاتی که مستقیماً از تریاک خام یا تریاک طبی که بیش‌تر از بیست درصد مرفین دارد به دست آید، 2) دیاستیل مرفین یا دیامرفین، هرویین و املاح اتری مرفین و املاح آن‌ها، 3) کوکایین و املاح آن به انضمام محلولاتی که مستقیماً از برگ کوکا به دست می‌آید و بیش از یک در هزار کوکایین دارد و هکذا تمام املاح اتری اک‌کوتین و املاح آن‌ها، 4) دی‌هیدرو اکسیکوذینون یا اوکودال، دی‌هیدرو کدینون یا دیگودید، دی‌هیدرونترفیثون یا دیلووید استیولو، دی‌هیدرو کودینون یا اسدیکون، دی‌هیدرو مرفین یا پارامرفان و هکذا املاح اتری آن‌ها و املاح هرکدام از این مواد و املاح اترهای آن‌ها و همچنین نوکسیمرفین به اصطلاح معمول «ژنومرفین» و ترکیبات نکسیمرفینیک و ترکیبات دیگر مرفینی که با آزوت امتزاج می‌نمایند، 5) اککویین و تابایین و املاح آن‌ها و اتراکسیدهای مرفین از هر قبیل، بنزوییل مرفین و املاح آن‌ها به استثنای متیل‌مرفین و کدیین و اتیل‌مرفین (دیویین).

اراضی آیش

زمین دایری است که به صورت متناوب، طبق عرف محل برای دوره معینی بدون کشت بماند

اراضی اعراضی

اراضی اِعراضی، زمین‌های در تملک اشخاص است که بلااستفاده گذاشته شده‌اند. احراز اِعراضی بودن اراضی توسط دادگاه و از طریق تحقیق و بررسی محل یا اقرار کتبی مالک انجام می‌شود

«
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
…
18
19
»