واژه‌نامه تعاريف قانونی


واژه‌نامه تعاریف قانونی، تعریف قانون‌گذار ايراني را از واژه‌هايي که در متن قوانين و مقررات به کار رفته‌اند، ارائه می‌کند. تعاریف در این واژه‌نامه از زبان قانون‌گذار و بنابراین قابل استناد هستند. واژه‌نامه تعاریف قانونی در اینجا تنها‌ واژه‌هایی را که با حرف‌ «الف» و «ب» آغاز می‌شوند،‌ در بر دارد. این واژه‌ها از چاپ دوم کتابی با نام فرهنگ تعاریف قانونی، نوشتة صفر بیگ‌زاده از انتشارات کلک صبا (1394) بر گرفته شده‌اند.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 570
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 757
«آموزشگاه آزاد هنری» که در این مصوبه «آموزشگاه» ویا «مؤسسه آموزشی» نامیده می‌شود به مکانی اطلاق می‌شود که به منظور تربیت و آموزش هنرجویان علاقه‌مند به یکی از رشته‌های هنری (هنرهای تجسمی و خوشنویسی، سرود و آهنگ‌های انقلابی، هنرهای نمایشی، هنرهای سنتی) برای اشاعه فرهنگ و هنر، براساس ضوابط و شئون اسلامی و با رعایت این ضوابط توسط افراد حقیقی یا حقوقی تأسیس می‌گردد. رعایت اصول سیاست فرهنگی کشور (ابلاغیه شماره 2014/دش، مورخ 2/6/1371 شورای عالی انقلاب فرهنگی) در کلیه سطوح و مراحل فعالیت آموزشگاه‌ها الزامی است
آموزشگاه تعلیم رانندگی، مؤسسه‌ای است که براساس مقررات این آیین‌نامه تأسیس و از متقاضیان ثبت نام نموده و آموزش‌های رانندگی را در محل‌های تعیین‌شده به آنان تعلیم می‌دهد
مؤسسه‌ای که براساس مقررات این آیین‌نامه تأسیس و از متقاضیان ثبت نام نموده و منحصراً دانش و مهارت رانندگی را وفق برنامه آموزشی مندرج در ماده 16 این آیین‌نامه در محل‌های تعیین‌شده مجاز به آنان تعلیم می‌دهند
آموزشگاه رانندگی گروه «الف»:
آموزشگاه رانندگی گروه «ب»:
آموزشگاه رانندگی گروه‌های «پ» و «ت»:
تبصره:
این آموزشگاه، وظیفه آموزش هنرآموزان متقاضی دریافت گواهینامه برای رانندگی و هدایت ماشین‌آلات سبک و سنگین عمرانی و کشاورزی و وسایل نقلیه سنگین را به عهده دارد
آموزشگاه فنی و حرفه‌ای آزاد به مکانی اطلاق می‌شود که در آن، یک یا چند حرفه براساس برنامه‌های مصوب و مطابق با استانداردهای سازمان آموزش داده می‌شود
منظور از آموزشگاه‌های آزاد فنی و حرفه‌ای، همان مؤسسات کارآموزی، موضوع ماده 13 قانون کارآموزی، مصوب اردیبهشت‌ماه 1349 می‌باشد که در این آموزشگاه‌ها، یک یا چند حرفه براساس برنامه‌های مصوب، مطابق با استانداردهای سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای آموزش داده می‌شود
منظور از آموزشگاه‌های علمی آزادآموزشگاه‌هایی هستند که براساس آیین‌نامه مصوب سیصد و شصت و دومین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش، مورخ 14/9/1364 و سایر مقررات مربوط تأسیس گردیده یا می‌گردند و در این آیین‌نامه «آموزشگاه» نامیده می‌شوند
آموزش‌هایی که مدت آن بیش‌تر از یک سال آموزشی است و برای افزایش دانش و مهارت‌های فرد جهت ایفای نقش‌های جدید ارائه می‌گردد. آموزش‌های بلندمدت ممکن است به تشخیص سازمان مدیرت و برنامه‌ریزی کشور دارای ارزش استخدامی نیز باشد
آموزش‌های علمی-کاربردی به آموزش‌هایی اطلاق می‌شود که به قصد ارتقای دانش افراد و ایجاد مهارت‌های لازم و به فعالیت درآوردن استعدادهای نهفته در ایشان تعلیم داده می‌شود و دانش‌آموختگان را برای احراز شغل، حرفه و کسب و کار در مشاغل گوناگون آماده می‌کند و توانایی آنان را برای انجام کاری که به آنان محول شده است تا سطح مطلوب افزایش می‌دهد
آموزش‌های فنی و حرفه‌ای عبارت است از آموزش‌های رسمی یا غیر رسمی که منجر به ایجاد یا افزایش مهارت شغلی می‌گردد و شامل آموزش‌های متوسطه فنی و حرفه‌ای و کاردانش، کاردانی فنی و حرفه‌ای و علمی-کاربردی، ضمن خدمت و مدیریت حرفه‌ای تخصصی و سایر آموزش‌های فنی و حرفه‌ای کوتاه‌مدت می‌باشد
آموزش‌هایی که مدت آن کم‌تر از یک سال آموزشی است و برای آماده کردن فرد جهت انجام بهتر وظایف ویا ایفای نقش‌های جدید ارائه می‌گردد
از این به بعد، مدرسه ابتدایی، دبستان، و معلم آن، «آموزگار»نامیده خواهد شد
به ماده‌ای اطلاق می‌شود که به طور طبیعی توسط بدن ساخته می‌شود و منشأ داخلی دارد
آهک یاجسمی است سفیدرنگ که از پختن سنگ آهک به دست می‌آید
اگر مال‌التجاره‌ای که برای فروش نزد حق‌العمل‌کار ارسال شده دارای عیوب ظاهری باشد حق‌العمل‌کار باید برای محفوظ داشتن حق رجوع بر علیه متصدی حمل و نقل و تعیین میزان «خسارات بحری» (آواری) به وسایل مقتضیه و محافظت مال‌التجاره، اقدامات لازمه به عمل آورده و آمر را از اقدامات خود مستحضر کند والاّ مسئول خسارات ناشیه از این غفلت خواهد بود
آیش، زمین زراعتی است که حداکثر مدت سه سال بدون کاشت بماند
آیین دادرسی کیفری، مجموعه اصول و مقرراتی است که برای کشف و تحقیق جرائم و تعقیب مجرمان و نحوه رسیدگی و صدور رأی و تجدیدنظر و اجرای احکام و تعیین وظایف و اختیارات مقامات قضایی وضع شده است
آیین دادرسی مدنی، مجموعه اصول و مقرراتی است که در مقام رسیدگی به امور حسبی و کلیه دعاوی مدنی و بازرگانی در دادگاه‌های عمومی، انقلاب، تجدیدنظر، دیوان عالی کشور و سایر مراجعی که به موجب قانون موظف به رعایت آن می‌باشند به کار می‌رود
آیین کار عبارت است از مجموعه قواعد مربوط به روش‌هایی که در مورد ساخت، تولید، نصب، آزمایش، به کار انداختن یا استفاده از یک کالا یا دستگاه یا ابزار یا وسیله به کار برده می‌شود
ابتکار عبارت از آفرینش روش‌های تازه برای پیشبرد کارها (نوآوری) است
منظور، استقلال فکری کارمند در تشخیص اوامری برای پیشرفت و بهبود کار است
ابراء عبارت از این است که داین از حق خود به اختیار صرف‌نظر نماید
«سلب اعتبار قانونی گواهینامه رانندگی»
مقصود از «اتباع خارجی» موضوع ماده 180 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران که از این پس «قانون» نامیده می‌شود افرادی هستند که (دارنده گذرنامه، پناهنده، مهاجر، آواره) [کذا] که تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران را ندارند و تحت عناوین زیر متقاضی ورود به کشور جمهوری اسلامی ایران هستند و تابعیت خارجی آن‌ها مورد قبول دولت جمهوری اسلامی ایران است:
الف): به شخصی اطلاق می‌گردد که به علت ترس موجه از این‌که به دلایل مربوط به نژاد یا مذهب، ملیت یا عضویت در بعضی گروه‌های اجتماعی یا داشتن عقاید سیاسی تحت شکنجه قرار گیرد، در خارج از کشور محل سکونت عادی خود به سر می‌برد و نمی‌تواند ویا به علت ترس مذکور نمی‌خواهد خود را تحت حمایت آن کشور قرار دهد.
ب): فردی است که به دلیل وقوع جنگ داخلی یا بین‌المللی، بدون تشریفات قانونی، کشور متبوع خود را ترک ویا وادار به ترک آن گردد، اما نمی‌تواند برابر کنوانسیون 1951 و پروتکل 1967 ژنو و ملحقان آن، بیم موجه از اذیت و آزار را به اثبات برساند.
ج): فردی است که متقاضی اقامت در جمهوری اسلامی ایران باشد و درخواست وی مورد قبول جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته باشد.
د): فردی است که در چارچوب قوانین و مقررات داخلی و بین‌المللی و با اجازه مخصوص وارد کشور می‌شود
الف) پناهنده: به شخصی اطلاق می‌گردد که به علت ترس موجه از این‌که به دلایل مربوط به نژاد یا مذهب، ملیت یا عضویت در بعضی گروه‌های اجتماعی یا داشتن عقاید سیاسی تحت شکنجه قرار گیرد، در خارج از کشور محل سکونت عادی خود به سر می‌برد و نمی‌تواند ویا به علت ترس مذکور نمی‌خواهد خود را تحت حمایت آن کشور قرار دهد.
ب) آواره: فردی است که به دلیل وقوع جنگ داخلی یا بین‌المللی، بدون تشریفات قانونی، کشور متبوع خود را ترک ویا وادار به ترک آن گردد، اما نمی‌تواند برابر کنوانسیون 1951 و پروتکل 1967 ژنو و ملحقات آن، بیم موجه از اذیت و آزار را به اثبات برساند.
ج) مهاجر: فردی است که متقاضی اقامت در جمهوری اسلامی ایران باشد و درخواست وی مورد قبول جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته باشد.
د) دارنده گذرنامه: فردی است که در چارچوب قوانین و مقررات داخلی و بین‌المللی و با اجازه مخصوص وارد کشور می‌شود
از لحاظ این آیین‌نامه، اتحادیه سازمانی است که کارگران یا کارکنان یا کارفرمایان برای حفظ منافع مشترک مربوط به حرفه و بهبود وضع مادی و اجتماعی خود تشکیل می‌دهند
افراد یک صنف که برای حفظ حقوق و حیثیت شغلی با یکدیگر اشتراک مساعی و معاضدت می‌کنند تشکیل «اتحادیه صنفی» را می‌دهند. اتحادیه صنفی دارای شخصیت حقوقی است
در شهرهایی که اتحادیه‌های منطقه‌ای صنفی وجود دارد، به منظور ایجاد هماهنگی بین اتحادیه‌های مذکور، یک اتحادیه مرکزی صنفی، مرکب از نمایندگان اتحادیه‌های منطقه‌ای صنفی تشکیل خواهد شد
در هر منطقه شهرداری، افراد یک صنف با یکدیگر تشریک مساعی و معاضدت نموده، برای حفظ حقوق و حیثیت و شئون شغلی خود، تشکیل یک اتحادیه منطقه‌ای صنفی را می‌دهند.
تبصره:
نوعی اتصال تیر به ستون که در آن، تیرها از دو طرف ستون عبور می‌نمایند و هر تیر با دو نبشی از بالا و پایین به ستون وصل شده است
اتصال زمین، یعنی وصل نمودن یک نقطه از بدنه وسایل و ماشین‌های الکتریکی به زمینی که الکتریسیته را خوب هدایت می‌کند