واژه نامه های ایرانداک

واژه‌نامه تعاريف قانونی

واژه‌نامه تعاریف قانونی، تعریف قانون‌گذار ايراني را از واژه‌هايي که در متن قوانين و مقررات به کار رفته‌اند، ارائه می‌کند. تعاریف در این واژه‌نامه از زبان قانون‌گذار و بنابراین قابل استناد هستند. واژه‌نامه تعاریف قانونی در اینجا تنها‌ واژه‌هایی را که با حرف‌ «الف» و «ب» آغاز می‌شوند،‌ در بر دارد. این واژه‌ها از چاپ دوم کتابی با نام فرهنگ تعاریف قانونی، نوشتة صفر بیگ‌زاده از انتشارات کلک صبا (1394) بر گرفته شده‌اند.

ا ب پ ت ث ج چ ح خ د ذ ر ز ژ س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ک گ ل م ن و ه ی

a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 570

شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 757

انباری عبارت است از مسیر یا مسیرهای انحرافی کنده‌شده در عمق یا دیواره میل چاه

انتخاب جمعی

مراد از انتخاب جمعی آن است که هریک از انتخاب‌کنندگان در ورقه رأی به عده مجموع انتخاب‌شوندگان آن محل، اسامی اشخاص را می‌نویسند. مراد از انتخاب فردی آن است که هریک از انتخاب‌کنندگان در ورقه رأی، اسم یک شخص را می‌نویسد

انتخابات دو درجه‌ای

انتخاب در کلیه ممالک ایران به طرز دو درجه خواهد بود. مراد از انتخاب دو درجه آن است که ابتدا در محله‌های یک شهر یا در شهرهای یک حوزه انتخابیه عدد معینی را انتخاب می‌نمایند که «منتخب» نامیده می‌شوند و بعد این انتخاب‌شدگان درجه اول در مرکز حوزه انتخاب جمع شده، از میان خود، عده مطلوبه را ثانیاً انتخاب می‌کنند و این انتخاب‌شدگان درجه ثانی «نماینده» نامیده می‌شوند

انتخابات دو مرحله‌ای

چنانچه در مرحله اول [از انتخابات] برای یک یا چند نفر از داوطلبان، اکثریت یک‌سوم آرا حاصل نگردید، «انتخابات، دومرحله‌ای» خواهد شد؛ بدین معنا که از بین نامزدهایی که اکثریت یک‌سوم آرا را در مرحله اول به دست نیاورده‌اند فقط به تعداد دو برابر نمایندگان مورد نیاز از بین کسانی که بیش‌ترین آرا را در مرحله اول داشته‌اند در انتخابات مرحله دوم شرکت می‌کنند و در صورتی که تعداد نامزدهای باقیمانده، کم‌تر از دوبرابر باشد، تمام آنان در مرحله دوم انتخابات شرکت خواهند نمود

انتشار [اوراق بهادار]

انتشار عبارت است از صدور اوراق بهادار برای عرضه عمومی

انتشار ناخواسته

هرگونه انتشار غیرعمدی موجود زنده تغییر شکل‌یافته از جمله بر اثر حوادث غیرمترقبه است-

انتصاب عبارت است از واگذاری یک پست سازمانی بلامتصدی به مستخدم

انتظار خدمت

افرادی که به علت خطا یا قصور مکرر یا مسامحهموقتاً از کار برکنار می‌شوند

انتقال عبارت از آن است که مستخدم رسمی از خدمت یک وزارتخانه یا مؤسسه دولتیِ مشمول این قانون، بدون آن‌که جریان خدمت وی قطع گردد با حفظ گروه و پایه و پیشینه خدمت خود به خدمت وزارتخانه یا مؤسسه دولتی دیگرِ مشمول این قانون درآید

انتقال برون‌سازمانی

عبارت از آن است که براساس درخواست یکی از وزارتخانه‌ها، شرکت‌ها یا مؤسسات دولتی و موافقت مستخدم ثابت و موافقت بالاترین مقام اجرایی هر واحد، رابطه استخدامی وی قطع و حسب مورد در وزارتخانه یا شرکت یا مؤسسه متقاضی، مشغول انجام وظیفه گردد یا این‌که مستخدمان رسمی یا ثابت وزارتخانه‌ها، شرکت‌ها یا مؤسسات دولتی بنا به درخواست واحد تابعه و موافقت دستگاه ذیربط براساس مقررات این آیین‌نامه به کار گمارده شوند

انتقال درون‌سازمانی

عبارت از آن است که مستخدم ثابت از خدمت یک شرکت ویا یک واحد مشمول این آیین‌نامه، بدون آن‌که جریان خدمت وی قطع گردد در یکی از پُست‌های ثابت سازمانی شرکت ویا واحد دیگر مشمول این آیین‌نامه به کار گمارده شود

انتقالات برون‌مرزی [مواد زاید]

انتقالات برون‌مرزی، عبارت است از هرگونه انتقال مواد زاید خطرناک یا دیگر ضایعات از منطقه‌ای که تحت صلاحیت ملی یک کشور می‌باشد یا از طریق منطقه‌ای که تحت صلاحیت ملی کشور دیگر است یا از طریق منطقه‌ای که تحت صلاحیت ملی هیچ کشوری نمی‌باشد، به شرطی که حداقل دو کشور در انتقال دخالت داشته باشند

انجمن اسلامی هر واحد اداری، آموزشی، صنفی، صنعتی ویا کشاورزی

انجمن اسلامی هر واحد اداری، آموزشی، صنفی، صنعتی ویا کشاورزی، تشکیلاتی است مرکب از اعضای داوطلب همان واحد که هدف آن، شناختن و شناساندن اسلام، امر به معروف و نهی از منکر و تبلیغ و گسترش انقلاب اسلامی باشد

انجمن اقلیت‌های دینی موضوع اصل 13 قانون اساسی

انجمن اقلیت‌های دینی موضوع اصل 13 قانون اساسی، تشکیلاتی است مرکب از اعضای داوطلب همان اقلیت دینی که هدف آن، حل مشکلات و بررسی مسائل دینی، فرهنگی، اجتماعی و رفاهی ویژه آن اقلیت باشد

انجمن فرهنگی و هنری

مراد از «انجمن فرهنگی و هنری» که در این آیین‌نامه به اختصار «انجمن» نامیده می‌شود، هرگونه تشکیلات غیر انتفاعی است که در یک یا چند رشته فرهنگی یا هنری، توسط عده‌ای از اشخاص دست‌اندرکار آن رشته‌ها برای حمایت از اعضا و نیل به هدف‌های مقرر در بنیادنامه مربوط، تأسیس می‌شود.تعریف بالا مانع این نیست که تأسیس‌کنندگان، نام و عنوانی را که مناسب فعالیت انجمن باشد به کار برند

انجمن، جمعیت، اتحادیه صنفی

انجمن، جمعیت، اتحادیه صنفی و امثال آن، تشکیلاتی است که به وسیله دارندگان کسب یا پیشه یا حرفه و تجارت معین تشکیل شده، اهداف، برنامه‌ها و رفتار آن به گونه‌ای در جهت منافع خاص مربوط به آن صنف باشد

وضعیتی در بازار که سهم یک یا چند بنگاه یا شرکت تولیدکننده، خریدار و فروشنده از عرضه و تقاضای بازار به میزانی باشد که قدرت تعیین قیمت ویا مقدار را در بازار داشته باشد، یا ورود بنگاه‌های جدید به بازار یا خروج از آن با محدودیت مواجه باشد

انحصار در معامله

انحصار در معامله عبارت است از یگانه بودن متقاضی شرکت در معامله که به طرق زیر تعیین می‌شود: 1) اعلان هیأت وزیران برای کالاها و خدماتی که در انحصار دولت است، 2) انتشار آگهی عمومی و ایجاب تنها یک متقاضی برای انجام معامله
1. یگانه بودن متقاضی شرکت در معامله که به طرق ذیل تعیین می‌شود:
1-1. اعلان هیأت وزیران برای کالاها، خدمات یا حقوقی که در انحصار دولت است.
2-1. انتشار فراخوان عمومی درخصوص موضوع معامله و ایجاب تنها یک متقاضی برای انجام معامله.
2. منحصر به فرد بودن اموال منقول، خدمات و حقوق که با توجه به بند 1 ماده 26 مشخص می‌شود [ماده 26، بند 1: خرید اموال منقول، خدمات و حقوقی که به تشخیص و مسئولیت مدیر عامل (ویا نمایندگان مجاز وی) و تصویب هیأت مدیره، منحصر به فرد بوده و دارای انواع مشابه نباشد]
1. یگانه بودن متقاضی شرکت در معامله که به طرق زیر تعیین می‌شود:
1-1. اعلان هیأت وزیران برای کالاها، خدمات یا حقوقی که در انحصار دولت است.
2-1. انتشار فراخوان عمومی درخصوص موضوع معامله و ایجاب تنها یک متقاضی برای انجام معامله.
2. منحصر به فرد بودن اموال منقول، خدمات و حقوق که با توجه به بند 1 ماده 26 مشخص می‌شود
1. یگانه بودن متقاضی شرکت در معامله که به طرق ذیل تعیین می‌شود:
1-1. اعلان هیأت وزیران برای کالاها، خدمات یا حقوقی که در انحصار دولت است.
2-1. انتشار فراخوان عمومی درخصوص موضوع معامله و ایجاب تنها یک متقاضی برای انجام معامله.
2. منحصر به فرد بودن اموال منقول، خدمات و حقوق که با توجه به بند 1 ماده 27 مشخص می‌شود
1. اعلان هیأت وزیران برای کالاها و خدماتی که در انحصار دولت است.
2. اعلان نمایندگی انحصاری از طریق شرکت معتبر (تولیدکننده یا عرضه‌کننده اصلی) با ارائه مدارک مثبته از مراجع ذیصلاح.
3. انتشار آگهی عمومی و اعلام تنها یک متقاضی برای انجام معامله.
4. تشخیص رئیس هیأت در موارد خاص
1. یگانه بودن متقاضی شرکت در معامله که به طرق زیر تعیین می‌شود: الف) اعلان هیأت وزیران برای کالاها، خدمات یا حقوقی که در انحصار دولت است؛ ب) انتشار فراخوان عمومی درخصوص موضوع معامله و ایجاب تنها یک متقاضی برای انجام معامله.
2. منحصر به فرد بودن اموال منقول، خدمات و حقوق که با توجه به بند 1 ماده 26 مشخص می‌شود
1. یگانه بودن متقاضی شرکت در معامله که به طرق زیر تعیین می‌شود: الف) اعلان هیأت وزیران برای کالاها، خدمات یا حقوقی که در انحصار دولت است؛ ب) انتشار فراخوان عمومی درخصوص موضوع معامله و ایجاب تنها یک متقاضی برای انجام معامله.
2. منحصر به فرد بودن اموال منقول، خدمات و حقوق که با توجه به بند 1 ماده 26 مشخص می‌شود
1. یگانه بودن متقاضی شرکت در معامله که به طرق زیر تعیین می‌شود: الف) اعلان هیأت وزیران برای کالاها، خدمات یا حقوقی که در انحصار دولت است؛ ب) انتشار فراخوان عمومی درخصوص موضوع معامله و ایجاب تنها یک متقاضی برای انجام معامله.
2. منحصر به فرد بودن اموال منقول، خدمات و حقوق که با توجه به بند 1 ماده 27 مشخص می‌شود
1. اعلان هیأت وزیران برای کالاها، خدمات یا حقوقی که در انحصار دولت است،
2. انتشار آگهی عمومی و آمادگی تنها یک متقاضی برای انجام معامله،
3. تهیه گزارش کارشناسی و تأیید آن توسط مقام مجاز

انحصار طبیعی

وضعیتی از بازار که یک بنگاه به دلیل نزولی بودن هزینه متوسط، می‌تواند کالا یا خدمت را به قیمتی عرضه کند که بنگاه دیگری با آن قیمت قادر به ورود یا ادامه فعالیت در بازار نباشد

انحصار قانونی

وضعیتی از بازار که به موجب قانون، تولید، فروش ویا خرید کالا یا خدمت خاص در انحصار یک یا چند بنگاه معین قرار می‌گیرد

اندیکس تخت [بیمارستان]

تعداد تخت‌های دایر موجود (یا مورد نیاز) به ازای هزار نفر جمعیت

انسداد ویا توقیف

انسداد ویا توقیف به معنای ممنوعیت موقتِ انتقال، تبدیل، واگذاری ویا جابه‌جا نمودن مال، ویا نگهداری ویا کنترل موقتی مال بر مبنای دستور صادره از دادگاه ویا مرجع صالحه می‌باشد

انشعاب آب خانگی

انشعاباتی است که صرفاً برای مصارف خانگی در حدود متعارف آب شرب و بهداشتی به واحدهای مسکونی واگذار می‌گردد

انشعاب آب غیر خانگی

انشعاباتی است که برای مصارف غیر خانگی، نظیر تجاری، تولیدی، عمومی، فضای سبز، اداری و غیره و به میزان ظرفیت قراردادی واگذار می‌گردد

انفصال، یعنی جدا کردن قسمتی از مدار از شبکه اصلی برق، به طوری که دیگر برق‌دار نباشد

انفصال ابد از خدمات دولتی

منظور از «انفصال ابد از خدمات دولتی» در مورد مأمورین به خدمات عمومی، انفصال ابد از خدمت در بنگاه‌های نامبرده در ماده 3 قانون راجع به محاکمه و مجازات مأمورین به خدمت عمومی مصوب 16/2/1315 و محرومیت از خدمات دولتی و شهرداری و کشوری است [مأمورین به خدمات عمومی کسانی هستند که در مؤسسات ذیل خدمت می‌کنند: 1) مؤسسات خیریه که برحسب ترتیب وقف یا وصیت تولیت آن‌ها با پادشاه عصر است؛ 2) مؤسسات خیریه و مؤسسات عام‌المنفعه که دولت یا شهرداری اداره می‌کند ویا تحت نظر دولت اداره می‌شود؛ 3) مؤسسات انتفاعی دولت یا مؤسسات انتفاعی دیگر که تحت نظر دولت اداره می‌شود]

انفصال دائم

انفصال دائم، وضع مستخدمی است که به موجب حکم قطعی هیأت رسیدگی به تخلفات اداری یا دادگاه کیفری، اصالتاً یا تبعاً، برای همیشه از خدمت شرکت محروم است

انفصال موقت

انفصال موقت، وضع مستخدمی است که به موجب حکم قطعی هیأت رسیدگی به تخلفات اداری یا دادگاه کیفری، اصالتاً یا تبعاً برای مدت معینی از اشتغال به خدمت ممنوع است

انقطاع حقیقی مرور زمان

(، ص 252، قانون آیین دادرسی مدنی، مصوب 25/6/1318، ماده 760).

اهانت و توهین ویا هتک حرمت

از نظر مقررات کیفری، اهانت و توهین وعبارت است از به کار بردن الفاظی که صریح یا ظاهر باشد ویا ارتکاب اعمال و انجام حرکاتی که با لحاظ عرفیات جامعه و با در نظر گرفتن شرایط زمانی و مکانی و موقعیت اشخاص موجب تخفیف و تحقیر آنان شود و با عدم ظهور الفاظ، توهین تلقی نمی‌گردد

«
1
2
…
11
12
13
14
15
16
17
18
19
»