عقب بْردن سطري از حروف يا ستوني از اعداد به اندازه ي يك يا چند فاصله نسبت به حاشيه ، به منظور مشخص كردن يا متمايزكردن آن از سطرها يا ستون هاي قبلي و بعدي ، مثل ابتداي يك پاراگراف جديد . توبْردن در رئوس مطالب و اصطلاحنامه هاي موضوعي ، براي نشان دادن ترتيب منطقي و سلسله مراتب معنايي ، بسيار به كار مي رود . در فهرستبرگه هاي چاپي و تايپي نيز براي تعيين ناحيه هاي خاصي از توصيف كتابنگاشتي ، مورد استفاده قرار مي گيرد .

---

فاصله ي بين لبه ي صفحه و ابتداي يك سطر از حروف ، مثل ابتداي يك پاراگراف از متن . موارد ذكرشده در « رئوس مطالب » معمولاً تو داده مي شوند تا ساختار منطقي محتواي ارائه شده را نشان دهند . از تورفتگي در اصطلاحنامه هاي موضوعي براي نشان دادن روابط معنايي ، و در فهرستبرگه هاي چاپي و تايپي براي تعيين نواحي خاصي از توصيف كتابنگاشتي ، استفاده مي شود . مقايسه كنيد با : full measure نيز نگاه كنيد به : hanging indention

---

سياهه اي با ترتيب الفبايي از سرعنوان هايي كه از نام هاي شخصي ، مكان ها و موضوعاتي تشكيل مي شوند كه در اثري مكتوب ، به آن ها پرداخته شده و براي ارجاع خواننده به نقطه اي از متن كه اطلاعات مرتبط با سرعنوان در آن يافت مي شود ، شماره هاي صفحه ها نيز ذكر گرديده . در آثار تك جلدي مرجع و غيرداستاني ، نمايه ها در انتهاي پس مطالب مي آيند . در يك اثر چندجلدي ، نمايه ها در پايان جلد آخر هستند . در آثار مرجع چندجلدي بزرگ ، جلد آخر ممكن است كلاً به نمايه ها اختصاص يابد . آثار داستاني بندرت نمايه مي شوند . ناشر ادواري ها ممكن است براي هر دوره ، در پايان شماره ي آخر در هر سال انتشار ، نمايه اي تهيه كند . براي كسب بهترين نتايج ، نمايه سازي بايد به وسيله ي نمايه ساز ( indexer ) حرفه اي انجام شود . جمع مكسر : indices نيز نگاه كنيد به : American Society of Indexers به « راهنماي افزايشي » براي يافتن مطالب در متون يك حوزه يا رشته ي آكادميك ( مثل Philosopher's Index ) ، در آثار يك فرم ادبي خاص ( مثل Biography Index ) يا يك قالب بندي خاص ( Newspaper Abstract ) ، يا به محتواهاي تحليل شده ي يك نشريه ي پيايندي ( New York Times Index ) هم اطلاق مي شود . اين نوع نمايه ها معمولاً در تكمله هاي جلدكاغذي به صورت ماهانه يا فصلي ( و با درهمكرد سالانه ) منتشر مي شوند . استنادات معمولاً بر مبناي پديدآورنده و موضوع در بخش هاي جداگانه ، يا در توالي الفبايي واحد و يكپارچه ( برطبق نظامي از سرعنوان هاي مجاز ، كه عموماً آن را « واژگان كنترل شده » مي نامند و به مرور زمان توسط مركز نمايه سازي گسترش مي يابد ) ذكر مي شوند . نمايه سازي ممكن است پيش همارا يا پس همارا باشد . مقايسه كنيد با : abstracting service catalog نيز نگاه كنيد به : author index classified index cross - index geographic index meta - index name index periodical index subject index title index

---

نگاه كنيد به : Index Librorum Prohibitorum

---

« نمايه ي كتاب هاي ممنوعه » در سال 1558 بنا به تقاضاي « پاپ پل چهارم » توسط « گردهمايي ويژه ي تفتيش عقايد » آماده گرديد . اين سياهه كه در سال 1559 منتشر شد ، مشتمل بر آثاري بود كه غيرروحانيون كاتوليك اجازه ي مالكيت يا خواندن آن ها را نداشتند ، زيرا مقامات مذهبي اين آثار را - معمولاً به اين دليل كه حاوي آموزه هايي بودند كه ارتدادي شمرده مي شدند - براي ايمان و اخلاق آنان مضر مي دانستند . اين سياهه در سال 1966 توسط واتيكان منسوخ شد . مترادف با : Index Expurgatorius نيز نگاه كنيد به : imprimatur nihil obstat

---

نقشه اي كه گستره ي كامل پوشش جغرافيايي يك مجموعه يا فَروُست از چند نقشه ي تفصيلي را ( با يا بدون تقسيمات ) نشان مي دهد . مقايسه كنيد با : map index

---

بخش هايي از كتاب يا ديگر اثر چاپي كه در هنگام تحليل سند ، به منظور نمايه سازي در نظر گرفته شده اند و لزوماً به متن محدود نمي شوند و ممكن است تصاوير و نمودارها و . . . را نيز دربربگيرند . يادداشت ها ، پيوست ها ، و ديگر مطالب تكميلي يا اضافي را ( بسته به سودمندبودن براي خوانندگان بالقوه ، و نيز خط مشي ناشر ) مي توان نمايه كرد يا نكرد . كتابنگاشت ها و واژه نامه ها به ندرت نمايه مي شوند .

---

فرايند تدوين يك يا چند نمايه براي يك اثر واحد ( مثلاً براي يك تك نگاشت يا اثر مرجع چندجلدي ) ، يا افزودن مدخل هاي استخراج شده از اسناد جديد به يك « نمايه ي افزايشي » ، كه يك قالب انتشاراتي بخصوص ( مثل روزنامه ها ) ، آثاري از يك شكل ادبي بخصوص ( شرح حال ، بررسي كتاب ، . . . ) ، يا متون يك يا چند رشته و حوزه ي آكادميك را زير پوشش مي گيرد . « نمايه ساز » ( indexer ) تعليم ديده و حرفه اي ، متن هر سند را ( به منظور تعيين محتواي آن ) مي خواند يا مرور مي كند؛ سپس سرعنوان هاي مناسب ( نام ها ، مكان ها ، موضوعات ) را براي تسهيل در بازيابي انتخاب مي نمايد . از مترادف ها ، ارجاع هاي متقاطع ساخته مي شوند ، و مدخل ها به ترتيب دلخواه ( الفبايي ، عددي ، رده اي ، . . . ) مرتب مي گردند . در « نمايه ي افزايشي » ، توصيفگرهاي محتوا معمولاً از سياهه اي از واژگان مْرجـّح ( واژگان مهارشده ، كه در طول زمان توسط مركز نمايه سازي ايجاد شده ) انتخاب مي شوند . نمايه سازي ممكن است پيش همارا يا پس هماراباشد . نيز نگاه كنيد به : assignment indexing automatic indexing derivative indexing machine - aided indexing indexable matter

---

زباني ساختگي كه از سرعنوان هاي موضوعي يا توصيفگرهاي محتوا ( كه براي تسهيل در بازيابي اطلاعات انتخاب شده اند ، و به عنوان نقاط دسترسي در فهرست يا نمايه عمل مي كنند ) تشكيل مي شود . اين زبان ، واژگان هدايتگر و قواعد حاكم بر شكل مدخل ، نحو ، . . . را نيز در برمي گيرد . نيز نگاه كنيد به : controlled vocabulary

---

نگاه كنيد به : bible paper

---

چكيده اي كه با توصيف نوع و شكل اثر چكيده تويسي شده ، به موضوعات اصلي اشاره مي كند و توصيف مختصري از رويكرد اثر را ارائه مي دهد ، اما به خلاصه كردن محتوا يا ارزيابي كيفيت نمي پردازد . مقايسه كنيد با : critical abstract informative abstract

---

يكي از دو جايگاه تك نويسه اي كه به دنبال برچسب ، در ابتداي فيلدهاي ركورد مارك ( بجز فيلدهاي 001 تا 009 ) مي آيد و مي توان از آن براي مشخص كردن شرايط خاص مربوط به فيلد استفاده كرد . اين جايگاه ها تقريباً هميشه حاوي يك رقم از 0 تا 9 هستند ، هرچند استفاده از نويسه هاي الفبايي نيز مجاز است . نشانگر اول ممكن است وابسته به فيلد باشد؛ مثلاً در « توصيف ظاهري » ( فيلد 300 ) ، مي توان آن را طوري تنظيم كرد كه برچسب متني Descript را در هنگام نمايش فهرست نشان دهد . دومين نشانگر مي تواند تعيين كننده ي تعداد نويسه هايي باشد كه قرار است در بايگاني كردن يا رديف كردن آن فيلد ، از آن ها چشمپوشي شود؛ مثلاً 2 براي « a » ، 3 براي « an » ، يا 4 براي « the » در ابتداي يك عنوان . در بعضي از فيلدها ، اولين يا دومين جايگاه مورد استفاده قرار مي گيرد ، و در بعضي ديگر ، هر دو را به كار مي برند ، و در برخي ديگر ، هيچيك را . وقتي از يكي از جايگاه ها استفاده نشود ، نشانگر مربوط به آن ، « تعريف نشده » است و جاي آن جايگاه ، خالي گذاشته مي شود . در بعضي از فيلدها ، نبود يك نويسه در يكي از جايگاه هاي نشانگر ، معناي خاصي دارد .

---

نگاه كنيد به : index

---

شكل جمع كلمه ي لاتين ineditum به معناي « معروف نشده » . آثار ادبي منتشرنشده ، مثل يادداشت هاي شخصي يك نويسنده يا يك شخص معروف . اين گونه آثار معمولاً در مجموعه هاي ويژه ي همان كتابخانه اي كه آن ها را خريداري ، يا به عنوان هديه دريافت كرده ، موجود مي باشند .

---

اثري كه به همان شكلي كه پديدآورنده تحويل داده ( بدون تغييرات ويراستاري ) منتشر شده است . چنين آثاري ممكن است شامل قطعه هايي باشند كه براي بعضي از خوانندگان ناخوشايند هستند ، يا حاوي نكات نادرستي باشند كه ويراستار مي توانسته آن ها را تغيير دهد يا حذف كند . نيز نگاه كنيد به : editing به آثار منتشرنشده ، بخصوص خاطرات يا مكاتبات نويسنده اي كه فوت كرده ، نيز اطلاق مي شود .

---

نگاه كنيد به : inedita

---

مطالعه ي رسمي اطلاعات ، از جمله ساختار ، ويژگي ها ، كاربردها ، و كاركردهاي آن در جامعه ، بخصوص فناوري مورد استفاده براي ثبت ، سازماندهي ، ذخيره ، بازيابي ، و اشاعه ي آن . براي اتصال به سراصفحه ي « مركز علوم انفورماتيك اجتماعي » ( در مدرسه ي علوم اطلاع رساني و كتابداري دانشگاه اينديانا ) اينجا را كليك كنيد . مقايسه كنيد با : information science

---

داده هايي كه به شكل « آسان فهم » ارائه مي شود ، و معناي آن در داخل بافتار كاربردي آن ، تعبيه شده . در مفهوم پوياتر ، پيامي كه با استفاده از يك رسانه ي ارتباطي يا رسانه ي بياني منتقل شود . اين كه يك پيام بخصوص ، آگاهي دهنده ( informative ) هست يا نه ، تا حدي به برداشت ذهني شخص دريافت كننده ي پيام بستگي دارد . در مفهوم عيني تر ، همه ي رخداده ها ، نتيجه گيري ها ، ايده ها ، و آثار خلاق ذهن و تخيل بشري كه در هر شكلي ( رسمي يا غيررسمي ) منتقل شده اند . مقايسه كنيد با : knowledge

---

خدمتي رايگان كه معمولاً از سوي يك كتابخانه ي عمومي يا ديگر نهاد خدماتي عمومي عرضه مي شود و طي آن ، اطلاعات تماس مربوط به ديگر سازمان ها ، نهادها ، و افراد واجد صلاحيت براي ارائه ي اطلاعات و خدمات بخصوص ، هم به صورت رايگان و هم به صورت پولي ( معمولاً در يك جامعه ي محلي ) را ارائه مي كنند .

---

حرفه مند خويش فرما و مجرب در بازيابي و تحويل اطلاعات كه خدمات پژوهشي اش را ( معمولاً در قالب آزادكاري ) به صورت تجاري عرضه مي كند . واسطه هاي اطلاعات در « انجمن حرفه مندان مستقل اطلاع رساني » ( اِي آي آي پي ) سازماندهي شده اند .

---

ميزي در يك كتابخانه ي بزرگ آكادميك يا عمومي ، كه معمولاً در نزديكي ورودي اصلي قرار گرفته و كارمندي غيرحرفه اي در آنجا مشغول به كار است كه براي دريافت سؤال ها ، ارائه ي اطلاعات مقدماتي درباره ي خدمات و مجموعه هاي كتابخانه ، و هدايت كاربران به ميز مرجع يا خدمتگاه عمومي ديگري در هنگام نياز به كمك بيش تر ، آموزش ديده است . وجود ميز اطلاع رساني از تعداد سؤالات ارشادي كه توسط كتابداران مرجع دريافت مي شوند مي كاهد و به آنان امكان مي دهد كه فرصت بيش تري را صرف پرداختن به نيازهاي مراجعاني كنند كه به خدمات حرفه اي احتياج دارند .

---

شاخه اي از اخلاق كه به رابطه ي بين ايجاد ، سازماندهي ، اشاعه ، و استفاده از اطلاعات ، و استانداردها و اصول اخلاقي و وجداني حاكم بر اعمال بشر در جامعه مي پردازد . در ايالات متحده ، « نظامنامه ي اخلاقيات انجمن كتابخانه هاي امريكا » اصلي ترين بيانيه ي استاندارد هاي اخلاقي براي حرفه ي كتابداري است . مقايسه كنيد با : information law نيز نگاه كنيد به : censorship intellectual freedom intellectual property plagiarism privacy

---

نگاه كنيد به : digital divide

---

واژه اي جامع كه همه ي شركت ها و افرادي را كه براي كسب سود ، دست اندركار فراهم آوري اطلاعات و تأمين دسترسي به اطلاعات هستند زير پوشش قرار مي دهد ، ازجمله رسانه هاي همگاني ، ناشران انتفاعي ، توليدكنندگان و فروشندگان نرم افزار و داده پايگاه ، مراكز نمايه سازي و چكيده نويسي ، و واسطه هاي اطلاعاتي آزاد . كتابخانه هاي عمومي ، كتابخانه هاي آكادميك ، و انواع بسياري از كتابخانه هاي ويژه ، در خارج از حوزه ي « صنعت اطلاعات » عمل مي كنند؛ چون مبناي فعاليت آن ها غيرانتفاعي است . از آنجا كه اين صنعت شامل چنين دامنه ي وسيعي از بنگاه هاي تجاري است ، مجله ي صنفي واحدي ندارد .

---

قاعده مندكردن و كنترل اطلاعات توسط دولت ، شامل قوانيني درباره ي سانسور ، حق تكثير و دارايي فكري ، جعل اسناد ، آزادي اطلاعات ، آزادي فكري ، محرمانگي ، جْرم رايانه اي ، و حمايت مالي عمومي از فراهم آورندگان اطلاعات ( از قبيل كتابخانه ها و موزه ها ) . به يك شاخه ي تخصصي از مطالعات حقوقي درباره ي قاعده مندي اطلاعات نيز اطلاق مي شود . نيز نگاه كنيد به : information ethics

---

مهارت در پيداكردن اطلاعات موردنياز ، از جمله درك چگونگي سازماندهي كتابخانه ها ، آشنايي با منابعي كه كتابخانه ها ارائه مي كنند ( شامل قالب هاي اطلاعاتي و ابزارهاي كاوش خودكار ) ، و آگاهي از فنون رايج پژوهش . اين مفهوم ، مهارت هايي را كه لازمه ي ارزيابي انتقادي محتواي اطلاعاتي ، و درك زيرساختار فناورانه اي كه انتقال اطلاعات بر آن مبتني است ( از جمله تأثير و بافتار اجتماعي ، سياسي و فرهنگي ) را شامل مي شود . براي اتصال به پايگاه وب « انجمن كتابخانه هاي پژوهشي و دانشكده اي » ( اِي سي آر ال ) ، اينجا را كليك كنيد . مقايسه كنيد با : computer literacy

---

اِعمال مهارتمندانه ي كنترل بر فراهم آوري ، سازماندهي ، ذخيره ، ايمني ، بازيابي ، و اشاعه ي منابع اطلاعاتي كه براي انجام موفقيت آميز عمليات در يك پيشه ، نهاد ، سازمان ، يا مؤسسه ضروري است و مستندسازي ، مديريت ركوردها ، و زيرساختار فني را دربرمي گيرد . نيز نگاه كنيد به : Association for Information Management

---

شكافي در دانش فرد كه - وقتي در سطح خودآگاه ، به عنوان « سؤال » تجربه مي شود - موجب كاوش به دنبال يك پاسخ مي گردد . اگر نياز فوري باشد ، ممكن است كاوش تا رسيدن به نتيجه ي دلخواه ، با سختكوشي ادامه يابد . افرادي كه نيازهاي اطلاعاتي دارند غالباً به ميز مرجع كتابخانه هدايت مي شوند و در آنجا ، كتابدار مرجع وظيفه دارد كه ماهيت دقيق نياز را ، معمولاً با اجراي يك مصاحبه ي مرجع غيررسمي ( به عنوان مبنايي براي پيشنهاد منابع باربط ) تشخيص دهد . به منظور كاوش در فهرست درونخطي يا داده پايگاه هاي كتابنگاشتي ، اين نياز بايد به شكل پرس وجو بيان شود . اين وظيفه ي كتابداران مجموعه گستر است كه ( گاهي با كمك پژوهش پيمايشي ، ) نيازهاي اطلاعاتي ارباب رجوع كتابخانه را به منظور انتخاب مواد مناسب براي تأمين آن نيازها ، پيش بيني كنند . مراجعاني را كه سؤالي دارند كه با استفاده از منابع كتابخانه نمي توان به آن ها پاسخ داد ، مي توان به ديگر ارائه دهندگان اطلاعات در جامعه ي محلي يا در جاي ديگر ، ارجاع داد .

---

وضعيتي كه در آن ، اطلاعاتِ بيش از اندازه درباره ي يك موضوع موجود است . اين حالت در كاوش درونخطي رايج است ، بخصوص وقتي پرس وجو با واژگاني بيان شود كه خيلي كلي هستند . سامانه هايي كه بازيابي منابع باكيفيت بالا را تسهيل كنند و زوائد را غربال نمايند ، بسيار مورد نيازند . در عين حال ، مصرف كنندگان اطلاعات بايد مهارت هاي تحليلي و انتقادي خود را توسعه دهند .

---

اصل ، برنامه ، يا سلسله اقدامات حاكم در حوزه ي منابع و فناوري اطلاعات ، كه توسط يك شركت ، سازمان ، مؤسسه يا دولت اتخاذ مي شوند؛ مثل تصميم سياسي به استفاده از كمك هاي مالي عمومي به منظور يارانه اي كردن دسترسي به اينترنت براي كتابخانه هاي عمومي و آموزشگاه ها . در ايالات متحده ، « كميسيون ملي علوم اطلاع رساني و كتابداري » ( ان سي ال آي اس ) در مورد تصميماتي كه به خط مشي اطلاعاتي و كتابخانه ي ملي مربوط مي شوند به كنگره و رئيس جمهور مشاوره مي دهد .

---