واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 142
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
در فهرستگان ، سياهه اي از همه ي كتابخانه ها و ديگر مؤسسات مشاركت كننده كه صاحب فقره اي خاص هستند . در داده پايگاه « فهرست جهاني » « اُسي ال سي » ، عبارت است از نماد سه حرفي اين مؤسسه كه به ركورد كتابنگاشتي يك فقره الصاق مي شود و مؤسساتي را كه داراي حداقل يك نسخه از آن فقره هستند مشخص مي كند . از اين كد در امانت بين كتابخانه اي ، براي مشخص كردن « امانت دهندگان » استفاده مي شود .
يادداشتي كه براي فقره اي از مجموعه ي كتابخانه ، به ركورد فهرست افزوده مي شود و نسخه ها ، جلدها ، شماره ها ، يا قسمت هاي موجود در يك كتابخانه يا نظام كتابخانه اي را در يك « مدخل باز » يا « بسته » ( معمولاً همراه با اطلاعاتي درباره ي مكان فقره ) نشان مي دهد . در مورد پيايندها ، ممكن است براي موجودي هاي چاپي و ريزنمودي يادداشت هاي جداگانه اي ارائه شوند . مقايسه كنيد با : numeric and/or alphabetic , chronological , or other designation area
درصد فقره هاي درخواستي كاربران كتابخانه كه در مجموعه منابع كتابخانه موجود هستند . در اكثر كتابخانه ها ، فقره هايي را كه در محل موجود نيستند مي توان به صورت بين كتابخانه اي امانت گرفت ، يا از طريق خدمت تحويل مدرك دريافت كرد .
hollow
فضاي باز بين جلد و عطف كتابي كه در آن ، جزوك ها مستقيماً به جلد چسبانده نشده اند . عطف مجـّوف امكان مي دهد كه كتاب كاملاً باز شود و بدون آسيب خوردن شيرازه ، باز بماند .
نوعي صحافي كه در آن ، جلد به عطف كتاب چسبانده نشده است ، و فضايي خالي باقي مي ماند كه در نتيجه وقتي كتاب گشوده مي گردد ، بدون آسيب ديدگي شيرازه ، كتاب به راحتي باز شود . اكثر ويراست هاي تجاري سخت جلد ، با عطف مجـّوف صحافي مي شوند . مترادف با : loose - back open back مقايسه كنيد با : tight back
سندي كه تماماً با دستخط شخصي ( يا اشخاصي ) كه به آن ( ها ) منسوب است نوشته شده . بازچاپ تمام نگاشتي ، بازتوليد چنين سندي است ، كه با ابزارهاي مكانيكي انجام مي شود . نيز به تصويري سه بـُعدي از يك شيء گفته مي شود كه با الگوي تداخلي حاصل از شكست اشعه ي ليزر ، در فرايندي به نام هام نگاري ( holography ) بر روي فيلم حساس به نور ضبط مي شود .
home page
نگاه كنيد به : homepage
كسي كه ( معمولاً به دليل ناتواني يا بيماري ) قادر نيست خانه را ترك كند تا به كتابخانه بيايد . براي خدمات دهي به مراجعان خانه نشين ، كتابخانه هاي عمومي خدمات معاضدتي مثل « كتاب - پست » ، كتابخانه هاي سيار ، و تحويل مستقيم را ايجاد كرده اند .
صفحه ي اول يا اصلي يك پايگاه بر روي وب جهانگسترد ، كه هر گاه كاربري به مرورگر وب متصل شود و نشاني ( ميم ) پايگاه را وارد كند ، آن صفحه به نمايش درمي آيد . نام فايل در انتهاي نشاني سراصفحه ها ، و چيزي شبيه به home . html , index . html , main . html ، و . . . است . يك سراصفحه ي مناسب حاوي عنوان پايگاه ، نام پديدآورنده ، ميزبان ، تاريخ آخرين روزآمدي ، تذكر حق تكثير ، فهرست مطالب ، و پيوندهايي به زيرصفحه ها ( كه اطلاعات تفصيلي تري درباره ي پايگاه ارائه مي كنند ) مي باشد و معمولاً در اولين ورود به پايگاه ، بهترين نقطه يراي شروع به جست وجو در پايگاه است . املاي ديگر : home page
فضايي كه در كتابخانه ي عمومي در نظر گرفته شده ، و معمولاً ساعات كار معين ، و كاركنان آموزش ديده ي خاصي دارد تا خدمات كاملاً مشخصي را به دانش آموزاني كه در انجام تكاليف درسي نياز به كمك دارند ارائه كنند .
موعظه اي كه نكته اي در انجيل مسيح را توضيح مي دهد ، و معمولاً با آموزش هايي براي جمعيتي كه آن را مي شنوند همراه است . در معناي عام تر ، هر گونه نطق يا سخنراني اخلاقي جانبدارانه و گرايشمند .
كلمه اي كه املايي مشابه املاي يك يا چند كلمه ي ديگر دارد ، اما در معنا و گاهي اصل و خاستگاه ، با آن ها متفاوت است . مثلاً شير ( جانور ) ، شير ( مايع خوراكي ) ، باديه ( صحرا ) ، باديه ( ظرف ) . در نمايه سازي براي اجتناب از همنوشت ها بسيار تلاش مي شود ، اما در هنگام ضرورت ، يك توضيحگر ضمني به سرعنوان اضافه مي شود . مثال از سرعنوان هاي موضوعي كتابخانه ي كنگره : Mice ( Computers ) مقايسه كنيد با : homonym homophone
homonym
كلمه اي كه مثل يك يا چند كلمه ي ديگر تلفظ مي شود اما در معنا و در اصل و خاستگاه ( و معمولاً در املا ) با آن ها متفاوت است ، مثل خار و خوار ، خاستن و خواستن . كلمه ي شير ( جانور ) با شير ( مايع خوراكي ) همنوشت نيز هست . مترادف با : homophone مقايسه كنيد با : synonym
homophone
كلمه اي كه مثل يك يا چند كلمه ي ديگر تلفظ مي شود ، اما املا ، معنا ، و اشتقاقات متفاوتي دارد ( مثل خاستن و خواستن ) . مترادف با : homonym
عنواني رسمي ( مثل « كاردينال » ) كه به عنوان نشان افتخار ، رتبه ، شرافت ، يا سلطنت ، از سوي يك مقام شاخص به شخصي داده مي شود . در « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن - ويراست 2 » ، عنوان افتخاري فقط وقتي در سرعنوان « نام شخصي » گنجانده مي شود كه در اشاره به آن شخص ، رواج عام داشته باشد . درچنين مواردي ، عنوان بعد از نام شخصي و قبل از « تاريخ تولد و مرگ » مي آيد ( مثل : Newton , Isaac , Sir , 1642 - 1727 ) .
نوعي كتاب درسي مقدماتي كودكان ( از يك ورق پارشمن يا كاغذ ) كه از قرن پانزدهم تا هجدهم در انگلستان و امريكا مورد استفاده قرار مي گرفت ، و مشتمل بود بر حروف الفبا ، معمولاً 10 عدد اول ، قواعد اساسي املانويسي ، دعاي رباني ، و گاهي تصويري كه با دست رنگ آميزي شده بود . هورنبوك با ورق شفاف و نازكي از شاخ گاو ، حفاظت مي شد و بر روي يك قطعه ي چهارگوش از جنس چرم يا چوب با دسته اي برآمده ( كه بدان وسيله به كمربند كودك بسته مي شد ) سوار مي شد . شكل پارومانند آن اين ايده را القا مي كند كه شايد در بازي بدمينتون از آن استفاده مي شده . اين واژه در عنوان « مجله ي هورنبوك » ( نشريه ي مروري كه كلاً درباره ي ادبيات كودكان مي باشد ) به كار رفته . املاي ديگر : hornbook نيز نگاه كنيد به : abecedarium battledore براي اتصال به ويراست درونخطي « مجله ي هورنبوك » اينجا را كليك كنيد .
hornbook
نگاه كنيد به : horn book
ژانر فرعي از داستان گوتيك كه در آن ، رويدادهاي فوق طبيعي ، جلوه هاي هولناك ، و درون نگري هاي وسواس آميز ، با تعليق ترسناك تركيب مي شوند و احساس ترس و بيزاري شديد را در خواننده ايجاد مي كنند . نمونه هاي ادبي قديمي عبارت اند از رمان « فرانكشتاين » ( 1818 ) اثر « مري شِلي » ، داستان كوتاه « سقوط عمارت آشر » ، ( 1839 ) اثر « ادگار آلن پو » ، و « دراكولا » ( 1897 ) اثر « برام استوكر » . در فيلم هاي سينمايي ، قديمي ترين نمونه ها عبارت اند از « مطب دكتر كاليگاري » ( 1919 ) به كارگرداني « روبرت واين » و « نوسفِراتو » ( 1922 ) اثر « اف . دبليو مورناو » ، كه دو اثر كلاسيك از اكسپرسيونيسم آلمان مي باشند . مثال هاي جديدتر عبارت اند از « رواني » ( 1960 ) اثر « آلفرد هيچكاك » و قسمت هايي از مجموعه ي تلويزيوني « منطقه ي شفق » اثر « رود سِرلينگ » . مقايسه كنيد با : thriller
واژه ي فرانسوي كه به تصاويري ( مثل كليشه ها ) اطلاق مي شود كه همراه با متن چاپ نشده اند و معمولاً با اعداد رومي شماره گذاري مي گردند تا از تصاوير چاپ شده ي همراه با متن ( كه با اعداد عربي شماره گذاري مي گردند ، يا با شماره ي صفحه به آن ها ارجاع داده مي شود ) متمايز گردند .
كتابخانه ي پزشكي كه در داخل يك بيمارستان استقرار يافته و حاوي مجموعه اي است از منابع چاپي و درونخطي در موضوع پزشكي و بهداشت ، به منظور تأمين نيازهاي اطلاعاتي و پژوهشي پزشكان ، پرستاران ، بيماران ، و كاركنان ، كه معمولاً توسط يك « كتابدار پزشكي » اداره مي شود .
hospitality
در رده بندي ، ويژگيي كه در صورت نياز ، اضافه شدن رده هاي جديد به يك نظام نشانه گذاري را ( بدون آن كه به تغيير فرانماهاي قبلي نيازي باشد ) ميسر مي كند .
رايانه اي كه به عنوان مأخذ داده ها براي ديگر پايانه ها يا رايانه ها عمل مي كند؛ مثل رايانه ي مركزي كه فايل ها را براي پايانه هاي ديگري كه مستقيماً به آن متصل اند فراهم مي كند ، يا مثل يك خدمتگر شبكه كه دستگاه هاي خدمتگير به آن دسترسي مي يابند . به سازمان يا مؤسسه اي كه خدمتگري را ارائه مي كند كه پايگاه وب روي آن نصب شده ( و معمولاً در نشاني اينترنتي پايگاه به آن اشاره مي شود ) نيز اطلاق مي شود .
host organization
سازماني كه در آن ، كتابخانه اي ويژه به عنوان يكي از واحدهاي اجرايي آن سازمان كار مي كند؛ مثل موزه اي كه كتابخانه اي در محوطه ي ساختماني آن براي استفاده ي موزه داران ، پژوهشگران ، و اعضا فعال است ، يا شركتي كه كتابخانه اي را براي استفاده ي كارمندان شاغل به كار ، اداره مي كند .
چسب شيميايي انعطاف پذير و محكمي كه در صحافي كتاب مورد استفاده قرار مي گيرد . چسب حرارتي ، كه در دماي معمول اتاق جامد است ، در دماي بالا ذوب مي شود . در « صحافي زودچسب » ، اين چسب با دماي 137 - 135 درجه سانتيگراد و به يكباره روي لبه ي صحافي كتاب ريخته مي شود . برخلاف چسبي كه در صحافي هاي دوختي به كار مي رود كه خشك شدن آن ، زمان مي برد ، چسب حرارتي در چند ثانيه ، سرد و محكم مي شود و در نتيجه هزينه هاي توليد را به نحو چشمگيري كاهش مي دهد . ولي متأسفانه خاصيت سفت شوندگي دارد ، كه بازشوندگي كتاب را كاهش مي دهد ، و در برابر « سردشكنندگي » نيز مقاوم نيست . اين ويژگي ، آن را براي صحافي هايي كه در كشورهايي با سرماي زمستاني شديد عرضه مي شوند ، نامناسب مي سازد . املاي ديگر : hotmelt نيز نگاه كنيد به : Otabind
نمادي با هر اندازه ( يا قسمتي از يك تصوير بزرگ تر ) كه روي صفحه ي رايانه نمايش داده مي شود و به عنوان پيوندي فعال به فايل يا سند ديگري كه روي همان خدمتگر يا خدمتگري ديگر موجود است ، عمل مي كند . وقتي با يك وسيله ي اشاره گر ( مثل موشواره ) بر روي آن كليك مي شود ، فرمان كدشده اي كه در آن تعبيه گرديده اجرا مي شود و ماده ي پيوندداده شده را بازيابي مي كند و نمايش مي دهد . به پيكسل هاي جداگانه ي موجود در هر نماد يا تصوير قابل كليك ( كه به انتخاب توسط كاربر ، حساس هستند ) نيز اطلاق مي شود .
hotmelt
نگاه كنيد به : hot - melt
اوقاتي از روز ، هفته ، و سال كه كتابخانه اي به روي كاربران باز است . شرح اين اوقات معمولاً نزديك درب ورودي جلويي نصب مي شود و از طريق تلفن يا پايگاه وب كتابخانه نيز دسترس پذير است ، و روزهايي ( معمولاً تعطيلات ) كه كتابخانه باز نيست هم در آن ذكر مي شوند . ساعات كار كتابخانه بسته به نياز كاربران و بنا به محدوديت هاي بودجه اي تعيين مي شوند . به اوقاتي كه در طول آن ، خدمت خاصي از جانب يك كتابخانه ارائه مي شود ( و ممكن است نسبت به ساعاتي كه ساختمان باز است كوتاه تر ( يا بلندتر ) باشد ) نيز اطلاق مي شود .
house journal
نگاه كنيد به : house organ
يك ادواري كه توسط سازمان بازرگاني يا صنعتي ، براي توزيع داخلي در ميان كاركنان و/ يا توزيع بيروني در ميان مشتريان منتشر مي شود ، و براي انتشار وسيع تر در نظر گرفته نشده است . مترادف با : house journal مقايسه كنيد با : trade journal
استانداردهاي يكسان يك ناشر ، چاپچي ، شركت ، يا سازمان از نظر سُبًك نوشتار ( دستور زبان ، نحو ، كاربرد ، نقطه گذاري ، . . . ) و ارائه ( املا ، كوته نويسي ، حروف بزرگ/ كوچك ، قالب بندي استنادات ، . . . ) كه در صورت فقدان دستور مغاير ، بايد در انتشاراتي كه به نام آن مؤسسه منتشر مي گردند از آن ها پيروي شود ، و معمولاً در يك شيوه نامُك توضيح داده مي شوند .