واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 142
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
hash
نگاه كنيد به : hashmark
نماد # كه براي بازنمايي كلمه ي « عدد » در سياهه ها و نشاني خيابان ها ، در سيستم هاي تلفني مجهز به سيستم تُن ( كه به تماس گيرنده امكان مي دهند درونداد را سوئيچ كند ) ، در نشاني هاي وب ( ميم ها ) براي خلق يك پيوند به مكان ديگر در همان سند ، و . . . مورد استفاده قرار مي گيرد .
لبه ي بالايي كتاب . به حاشيه ي بالاي صفحه نيز اطلاق مي شود - در برابر حاشيه ي پايين يا انتهايي صفحه . همچنين ، كلمه يا عبارتي كه به عنوان سرخط كوتاه ، در كتاب يا ادواري مورد استفاده قرار مي گيرد .
head - bolt
نگاه كنيد به : bolt
head - piece
نگاه كنيد به : headpiece
head ornament
نگاه كنيد به : headband headpiece
head title
نگاه كنيد به : caption title
در صحافي كتاب ، نواري از جنس پنبه يا ابريشم ( گاهي تكرنگ يا چندرنگ ) كه در سرلبه به عطف كتاب چسبانده يا دوخته مي شود تا انتهاي جزوك هاي صحافي شده راحفظ كند و در هنگام بيرون آوردن مجلد از قفسه ، فشار وارد بر ماده ي پوششي بالاي شيرازه را نيز خنثي كند . نوار قرينه در انتهاي پاييني شيرازه ، « د ُمً نواره » ( tailband ) نام دارد . سرًنواره و د ُمً نواره را با نام « بيخ بند » ( endbands ) نيز مي شناسند . در اصل ، سرًنواره و د ُمً نواره بخشي از دوخت كتاب بودند ، كه جزوك ها را محكم در كنار هم نگه مي داشتند ، اما ازآنجا كه مانع از برش خوردن لبه ي جزوك ها بعد از دوختن مي شدند ، كاركرد اصلي شان به بخيه ي كور واگذار شد ، و بتدريج بيخ بندها را با چسب به شيرازه بند مي چسباندند . در صحافي هاي اوليه ي معمولي و فاخر ، سرًنواره هاي نقش دوزي شده نيز براي مقاصد تزييني مورد استفاده قرار مي گرفتند . مقايسه كنيد با : headcap به نوار تزييني چاپ شده در بالاي صفحه يا ابتداي يك فصل در كتاب هاي قديمي نيز اطلاق مي شود . از اين نظر مترادف با : headpiece head ornament
لبه ي ضخيم شده در انتهاي بالايي شيرازه ي يك كتاب جلدچرمي ، كه بعد از الصاق بدنه ي متن به جلد ، با واردكردن يك قطعه ريسمان به درون برگشتگي انتهايي ماده ي پوشاننده ي روي عطف ، به وجود مي آيد . همان لبه در انتهاي پاييني شيرازه ، « د ُمً كلاهك » ( tailcap ) ناميده مي شود . مقايسه كنيد با : headband
سطور ابتدايي پيام پست الكترونيكي كه نشاني پست الكترونيكي و ( در بعضي از سامانه هاي پستي ) نام فرستنده ( From : ) و گيرنده ( To : ) ، گزينه هاي تحويل ( CC : ) ، و موضوع پيام ( Subj : ) را نشان مي دهند - در برابر « پاصفحه » كه پايان پيام ، و « بدنه » كه متن پيام را دربرمي گيرند .
نام شخص يا شخصيت حقوقي يا مكان جغرافيايي ، عنوان معمول يك اثر ، يا توصيفگر مجاز محتوا ( سرعنوان موضوعي ) ، كه به عنوان نقطه ي دسترسي در يك فهرست يا نمايه به كار مي روند . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، « سرعنوان هاي شكلي » نيز مورد استفاده قرار مي گيرند . در « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن - ويراست 2 » « شكل مدخل » نيز بايد مورد كنترل مستند قرار گيرد . نيز نگاه كنيد به : main heading subheading همچنين ، يك خط از حروف چاپ شده بر سطري جداگانه كه در ابتداي بخشي از متن ( مثلاً در ابتداي يك فصل يا ديگر تقسيمات اثر ) مي آيد و محتواي بخش آتي را با چند كلمه ي توصيفي كه معمولاً با شكل حروف ( حروف پررنگ ، قلم درشت تر ، يا ايتاليك ) از متن متمايز مي شوند ، نشان مي دهد .
چند كلمه كه به منظور برجسته كردن مهم ترين موضوعات خبري روز ، با خط درشت در پهناي بالايي « روصفحه » ي روزنامه ، يا براي آشناكردن خواننده با محتواي مطلب روزنامه ، بر بالاي متن آن چاپ مي شود . كلمات سرخط ها با دقت انتخاب مي شوند تا نظر خواننده را جلب كنند . نيز نگاه كنيد به : banner نيز به سطر يكشكلي از حروف و كلمات گفته مي شود كه بر بالاي صفحه ي كتاب ، چاپ مي شود و شماره ي صفحه و عنوان متكرر را ( معمولاً در صفحه ي زوج ) يا عنوان فصل يا موضوع فصل و شماره ي صفحه را ( معمولاً در صفحه ي فرد ) ارائه مي كند . از اين نظر مترادف با : page head نيز نگاه كنيد به : running head
يادداشت توضيحي مختصري كه در ابتداي يك فصل ، داستان كوتاه ، شعر ، يا اثر ديگر ( به عنوان پيشگفتار ) چاپ مي شود .
زينتي كه در فضاي خالي ابتداي يك فصل ( يا تقسيمات كتاب ) چاپ مي شود و معمولاً تزيينات چاپي يا تصوير كوچكي است كه توسط تصويرگر حرفه اي اجرا شده . املاي ديگر : head - piece مترادف با : head ornament نيز مترادف با : headband مقايسه كنيد با : tailpiece نيز نگاه كنيد به : sinkage
كلمه يا عبارتي كه در لغتنامه يا دايره المعارف به عنوان مدخل اصلي به كار مي رود ، و معمولاً با حروف پررنگ يا حروف قابل تمايز ديگر ، در ابتداي يك تعريف چاپ مي شود . در اكثر لغتنامه ها ، سرواژه ها در يك توالي الفبايي واحد مرتب مي شوند . در آثار مرجع رده بندي شده ، سرواژه ها ممكن است در هر بخش به صورت الفبايي سياهه شده باشند ، و معمولاً داراي يك نمايه ي موضوعي يا كليدواژه اي براي كل اثر در انتهاي آخرين جلد هستند .
health science library
نگاه كنيد به : medical library
از انتشارات دولت فدرال ايالات متحده ، حاوي بازنوشت هايي از شهادت هاي ارائه شده در برابر كميته هاي اصلي و فرعي كنگره ، كه معمولاً در بخش اسناد دولتي كتابخانه نگهداري مي شوند . متن بازرسي هاي كنگره به صورت درونخطي ( از طريق GPO Access ) نيز دسترس پذيرند . متن همه ي بازرسي ها توسط « اداره ي چاپ دولتي ايالات متحده » منتشر نمي شوند . در معناي عام تر ، بازنوشت چاپي از شهادت ارائه شده در برابر هر كميته ي دولتي يا نهاد اجرايي كه مجاز به نگهداري مجموعه گزارش پيگردهاي تحقيقي يا حقيقت يابي باشد . نيز نگاه كنيد به : freedom of information
بـُعدي از يك كتاب يا ديگر فقره ي صحافي شده كه از سر تا پا را شامل مي شود ، و معمولاً از پهناي آن بيش تر است - به استثناي مجلدهايي كه به شكل مربع يا مستطيل هستند . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، ارتفاع يك كتاب بر حسب سانتيمتر در ناحيه ي « توصيف ظاهري » ( در توصيف كتابنگاشتي ) ارائه مي شود . در بسياري از كتابخانه ها ، كتاب هايي با ارتفاع بيش از حد معين ، برچسب « قطع نامعمول » مي خورند و در بخش جداگانه اي قفسه چيني مي شوند . به بـُعد عمودي يك واحد از قفسه ي يك رويه يا دورويه نيز اطلاق مي شود . اكثر قفسه هاي كتابخانه اي بازاري ساخت ، در واحدهايي با ارتفاع 105 ، 150 ، 180 يا 210 سانتيمتر به فروش مي رسند . نيز نگاه كنيد به : depth shelf height
شماره تلفني كه شخصي ممكن است براي گرفتن نوع خاصي از كمك ، از آن ( مثلاً راهنمايي يا توصيه درباره ي چگونگي استفاده از يك سخت افزار يا نرم افزار رايانه اي بخصوص ) استفاده كند . نيز نگاه كنيد به : help screen
يك پنجره يا چند پنجره ي متوالي در فهرست درونخطي ، داده پايگاه كتابنگاشتي ، يا ديگر برنامه ي كاربردي ، كه راهنمايي هايي را براي كاربراني كه در يادگيري چگونگي استفاده از سامانه ، نياز به كمك دارند ارائه مي كند . اگر نرم افزار خوب طراحي شده باشد ، پنجره هاي راهنما « حساس به متن » هستند . مقايسه كنيد با : wizard نيز نگاه كنيد به : tutorial
Her Majesty's Stationery Office ( HMSO )
نهاد دولتي در بريتانيا كه مسئول چاپ انتشارات رسمي دولتي ، و صدور آيين نامه ها و مجوزهاي مربوط به استفاده از همه ي اطلاعات توليدشده توسط دولت مي باشد ، و معادل بريتانيايي « اداره ي انتشارات دولتي ايالات متحده » شمرده مي شود . براي اتصال به سراصفحه ي « اداره ي انتشارات سلطنتي » اينجا را كليك كنيد .
مطالعه ي فن و علم تفسير و ادراك - در برابر اقدام به تشريح و توضيح . اين واژه در اصل درباره ي تفاسير انجيلي به كار مي رفت ، اما بعداً به متون سكولار نيز تعميم يافت . در قرن نوزدهم ، نظريه پردازان ادبي متوجه اين تناقض نمايي شدند كه درك اثر در كليت آن به آگاهي بر قسمت هاي تشكيل دهنده ي آن نياز دارد ، اما ادراك اين قسمت ها موقوف به آگاهي از - حداقل - بخشي از كل اثر مي باشد . در قرن بيستم و با تسليم عينيت در برابر ذهنيت در نظريه ي ادبي ، مشخص شد كه تفسير ، ريشه در فرهنگ و تاريخ دارد و در نتيجه ، معناي يك متن به پيشينه ي تفسيرهايي كه از آن شده برمي گردد .
از كلمه ي يوناني heuriskein به معناي « پي بردن » و « كشف كردن » . مجموعه اي از كنش ها ، يا شيوه اي در حل مسئله كه در آن ، پيشرفت به سوي بهترين برآيند يا راه حل احتمالي ، دائماً از طريق آزمون و خطا مورد ارزيابي قرار مي گيرد . هم نتايج مثبت و هم منفي به عنوان بازخورد ، با فرايند اكتشافي تلفيق مي شوند ، و در نتيجه امكان مي دهند كه روند مورد نظر ، همراه با تعيين بهترين گام بعدي ، تنظيم شود .
hickey
نگاه كنيد به : hickie
hickie
واژه ي عاميانه ي چاپچي ها براي لكه يا نقص ناخواسته روي صفحه ي چاپ شده ، كه معمولاً به واسطه ي توده ي غبار ، پـُرز ، يا مركب خشك شده بر زينك يا نگاتيو چاپ ، به وجود مي آيد . املاي ديگر : hickey
hidden agenda
نگاه كنيد به : agenda
رابطه ي معنايي بين دو واژه ( مثلاً در Library books/ Books ) كه در آن ، مفهوم بازنمايي شده توسط يكي از واژه ها ( Library books ) رده ي فرعي براي مفهوم بازنمايي شده توسط ديگري ( Books ) است .
hierarchical classification
نظام رده بندي كه در آن ، رده ها بر اساس اصل تابع سازي منطقي ، از عام ترين تا خاص ترين موضوعات ، تقسيم فرعي مي شوند . رده بندي سلسله مراتبي ممكن است اجمالي يا دقيق باشد . براي ديدن سلسله مراتب رده بندي دهدهي ديويي اينجا را كليك كنيد . مترادف با : analytic classification مقايسه كنيد با : enumerative classification synthetic classification نيز نگاه كنيد به : tree structure
در نظام هاي رده بندي مبتني بر تابع سازي منطقي ( مثل رده بندي دهدهي ديويي ) ، عبارت است از اين اصل اساسي كه خصيصه هاي يك رده ( مثل « ادواري » ) كه در سرعنوان تخصيص يافته براي بازنمايي آن و در يادداشت هاي توضيحي خاص براي آن مشخص شده ، در مورد همه ي تقسيمات فرعي آن ( مثل روزنامه ، مجله ي عمومي ، مجله ي تخصصي ) و در مورد همه ي ديگر رده هايي كه در يادداشت به آن ها ارجاع داده شده ، صدق مي كند .
ترتيب رده ها در يك نظام رده بندي ، از عام ترين تا خاص ترين رده . در يك فرانماي رده بندي ، سلسله مراتب معمولاً با تورفتگي نشان داده مي شود ، مانند مثال زير از رده بندي دهدهي ديويي : 700 هنر 720 معماري 725 سازه هاي عمومي 1/725 ساختمان هاي عمومي 11/725 ساختمان هاي [قوه ي]َََََََََََ قانونگذاري در زبان نمايه سازي ، سلسله مراتب منطقي در سياهه ي سرعنوان هاي موضوعي يا اصطلاحنامه ي توصيفگرها ، با كمك كدهاي « ا . ع . » ( اصطلاح عام تر/ اعم ) يا « ا . خ . » ( اصطلاح خاص تر/ اخص ) نشان داده مي شود . در معناي عام تر ، ترتيب يك مجموعه از اصطلاحات يا فقره ها بر اساس درجه ي اخص بودن بر مبناي خصيصه اي معين؛ مثلاً ترتيب « ايالات متحده - نيواِنگلند - ماساچوست - بوستون - بيكن اِستريت » بر مبناي موقعيت جغرافيايي . نيز نگاه كنيد به : tree structure