واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 293
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
كاوشي در داده پايگاه كتابنگاشتي كه در آن ، كلمات و عبارات زبان طبيعي كه در متن اسنادِ نمايه شده ، يا در توصيف هاي كتابنگاشتيِ اين اسناد ظاهر مي شوند ( و نه واژه هايي كه از سياهه ي واژگان كنترل شده ( مثل سرعنوان هاي موضوعي يا توصيفگرهاي مجاز ) انتخاب مي شوند ) ، به عنوان واژه هاي كاوش مورد استفاده قرار مي گيرند . مقايسه كنيد با : full - text search نيز نگاه كنيد به : keyword ( s )
حالتي از خط و دستنگاري مربوط به هر زماني كه از قواعد تعيين شده در باب كوته نويسي ، ادغام ، نقطه گذاري ، كاربرد حروف بزرگ و كوچك ، . . . پيروي نشده باشد .
مأخذ اطلاعاتي قابل اطميناني كه مي شود بدون هزينه به آن دسترسي يافت ( مثل دفترهاي راهنماي تلفن ) . پيش از پيدايش اينترنت ، بخش اعظم اطلاعات رايگان را دولت ، پيشه هاي گوناگون ، و سازمان هاي غيرانتفاعي براي كتابداران و كاربران كتابخانه ها فراهم مي آورند . امروزه اطلاعات رايگان را از طيف نسبتاً وسيع تري از منابع و از طريق شبكه ي جهاني وب مي توان به دست آورد ، اما كاربران بايد در ارزيابي دقت و اعتبار اين اطلاعات ، نكته سنجي به خرج دهند .
آزادي مندرج در « اصلاحيه ي اول » قانون اساسي ايالات متحده براي نوشتن و گفتن آنچه كه شخص مي خواهد ، بدون ترس از سانسور يا پيگرد قانوني ، با رعايت برخي محدوديت ها ( پرهيز از افترا ، تهمت ، . . . ) . نيز نگاه كنيد به : intellectual freedom
حق قانوني دسترسي عمومي به اطلاعات رسمي كه توسط نهادهاي دولت فدرال گردآوري و نگهداري مي شوند . اين حق در « قانون آزادي اطلاعات » ( Freedom of Information Act ( FOIA ) ) كه در سال 1966 توسط كنگره ايالات متحده تصويب گرديد گنجانده شد و متعاقباً در اكثر كشورهاي اروپايي و در بريتانيا وضع شد . به موجب اين قانون ، به متقاضياني كه اطلاعات خاصي را كتباً تقاضا كنند ، بايد در مدت زمان معين رونوشتي از اسناد يا ركوردهاي درخواست شده ارائه گردد . افشاي اطلاعاتي كه ممكن است به امنيت ملي ، روابط خارجي ، نيروي انتظامي ، فعاليت هاي بازرگاني شخص ثالث ، يا محرمانگي شخصي آسيب برسانند از اين قاعده مستثني هستند . هدف از قانون آزادي اطلاعات ، شفاف تركردن و پاسخگوساختن هرچه بيش تر دولت در برابر شهروندان ، و جلوگيري از « رازداري براي مقاصد نامشروع » مي باشد . اين قانون فقط در مورد نهادهاي فدرال مصداق دارد و حقي براي دسترسي به ركوردهايي كه توسط كنگره ، دادگاه ها ، يا نهادهاي دولتي محلي يا ايالتي نگهداري مي شوند ايجاد نمي كند . براي اتصال به سراصفحه ي رسمي « قانون آزادي اطلاعات » كه توسط دادگستري ايالات متحده نگهداري مي شود اينجا را كليك كنيد . مقايسه كنيد با : intellectual freedom نيز نگاه كنيد به : information law
سازماني غيرانتفاعي كه در سال 1969 توسط « انجمن كتابخانه هاي امريكا » در حمايت از حقي كه « اصلاحيه ي اول » براي همه ي امريكايي ها در خواندن و شنيدن نظرات ديگران بدون دخالت دولت به رسميت مي شناخت ، تأسيس شد . « بنياد آزادي براي خواندن » ( اف تي آراف ) همچنين ايجاد كتابخانه هايي را كه در آن ها حقوق فردي ( منبعث از اصلاحيه ي اول ) را بتوان محقق كرد ، ترويج مي كند و با وجود مخالفت هايي كه از سوي افراد و گروه هايي كه منافع شخصي دارند به عمل مي آيد ، از حق كتابداران و كتابخانه ها براي گنجاندن هر اثري كه به شكل قانوني در ايالات متحده خريداري گردد در مجموعه هاي كتابخانه ها ، حمايت مي كند . براي اتصال به سراصفحه ي « بنياد آزادي براي خواندن » اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : intellectual freedom Intellectual Freedom Round Table Library Bill of Rights
شكلي از خويش فرمايي كه در آن يك شخص ( كه به عنوان پيمانكار مستقل عمل مي كند ) محصولات ، مهارت ها ، يا خدمات خاص خود را ( معمولاً در قالب پروژه ) ، به بهاي ثابتي كه ممكن است از قبل قابل پرداخت باشد ، به بيش از يك كارفرما مي فروشد . در بخش اطلاعات ، اين حالت از عمليات معمولاً توسط كارگزاران ادبي ، ميانجي هاي اطلاعات ، روزنامه نگاران ، عكاسان ، تصويرگران ، و حتي ويراستاران به كار گرفته مي شود . آزادنويس ها اغلب به جاي كار در يك محل تجاري ، در منزل كار مي كنند .
واژه اي كه در دهه ي 1980 براي اشاره به نرم افزاري ابداع شد كه بدون هزينه قابل دستيابي است ، و معمولاً توسط توليدكننده اي كه حق تكثير آن را دارد ، از طريق اينترنت توزيع مي شود . مقايسه كنيد با : shareware
توقف در به كارگرفتن كاركنان جديد يا در پرداخت پول ، كه معمولاً به واسطه ي محدوديت هاي بودجه اي ضرورت مي يابد . در برخي موارد ، بعد از حل مشكل ، عمليات هاي معمول ادامه مي يابند . همچنين ، متوقف كردن حركت فيلم و نشان دادن يك كادر واحد در سينما ، تلويزيون ، يا محصول ويديويي ، براي ايجاد تأثيرات نمايشي .
تك برگي از كاغذ ، كه بر يك طرف چاپ شده و دوبار تاخورده ، يكبار در طول و سپس در جهت متناظر با آن ، و در نتيجه يك جزوك چهارصفحه اي ساخته شده كه يك روي چاپ نشده ي آن پس از تاخوردگي ، در داخل مانده و لبً تاها نيز برش نخورده اند؛ مثل بعضي از كارت هاي عروسي و كارت هاي تبريك .
فاصله ي زماني كه در طي آن ، شماره اي ( روزانه ، نيم هفتگي ، هفتگي ، دوهفتگي ، ماهانه ، دوماهانه ، فصلي ، نيمسالانه ، سالانه ، نامنظم ، . . . ) از يك ادواري يا نشريه ي پيايندي ديگر منتشر مي شود . مجلات تخصصي تحقيقي معمولاً به صورت فصلنامه ، مجلات عمومي به صورت ماهانه يا هفتگي ، و روزنامه ها به صورت روزانه يا هفتگي منتشر مي شوند . بسامد و تغييرات بسامد در « ناحيه ي يادداشت » ( از توصيف كتابنگاشتي يك پيايند ) ذكر مي شوند . در آمار ، تعداد دفعات وقوع يك واحد اندازه گيري در يك رده يا در يك دوره ي زماني معين . در الكترونيك ، تعداد تكرار چرخه ي جريان متناوب ( سيگنال ) ، كه با هرتز ( hertz ) ( دور در ثانيه ) بيان مي شود . نيز نگاه كنيد به : MegaHertz
« دوستان كتابخانه هاي ايالات متحده امريكا » ( فُلوسا ) كه در سال 1979 پايه گذاري شد و پايگاهش در فيلادلفيا است ، وابسته به « انجمن كتابخانه هاي امريكا » مي باشد و اعضاي آن را گروه هاي دوستان كتابخانه ، كتابخانه ها ، باشگاه ها ، انجمن ها ، شركت ها ، و افراد علاقه مند به ارتقاي كيفيت خدمات كتابخانه اي ، و همه ي افراد مقيم در ايالات متحده تشكيل مي دهند . براي اتصال به سراصفحه ي « فلوسا » اينجا را كليك كنيد .
Friends of the Library ( FOL )
سازماني كه اعضايش در علاقه به حمايت از يك كتابخانه يا يك نظام كتابخانه اي خاص ( از طريق جذب منابع مالي و فعاليت هاي تبليغاتي ) وجه اشتراك دارند . در بعضي از كتابخانه ها ، گروه دوستان ، يك فروشگاه كوچك هدايا را اداره مي كند يا حراج سالانه ي كتاب برگزار مي كند ، و از عوايد آن ها براي حمايت از خدمات و برنامه هاي كتابخانه بهره مي گيرد . اعضاي « دوستان » اغلب به شكل داوطلبانه در كتابخانه خدمت مي كنند ، و كارهاي مختلفي ( از مرمت تا قصه گويي ) را انجام مي دهند . نيز نگاه كنيد به : FOLUSA
fringes
نگاه كنيد به : benefits
front - list
نگاه كنيد به : frontlist
front .
نگاه كنيد به : frontispiece
front edge
نگاه كنيد به : fore - edge
بخش هايي از كتاب كه قبل از صفحه ي اول متن اصلي كتاب مي آيند . اين بخش ها ، به ترتيب مرسوم ( كه البته غيرقابل تغيير نيستند ) عبارت اند از نيم عنوان ، فَروُست نما يا لوحه ي آغازين ، صفحه ي عنوان ، مشخصات انتشار و يادداشت حق تكثير ، اهدائيه ، پيش نگاشت ، پيشگفتار / پيش درآمد ، تقدير و تشكر ، همكاران ، فهرست مطالب ، سياهه ي تصاوير ، سياهه ي جدول ها ، سياهه ي همكاران ، مقدمه ، سياهه ي كوته نوشت ها ، يادداشت مترجم ، فهرست ، و غلط هاي چاپي يا اشتباهات . پيش مطلب معمولاً با اعداد رومي كوچك صفحه شماري مي شود . مترادف با : preliminary matter preliminaries prelims مقايسه كنيد با : back matter نيز نگاه كنيد به : parts of a book
اولين صفحه از اولين جزوك يك روزنامه ، كه منقوش به پرچمك و سرعنوان خبرهاي اصلي روز مي باشد . مقايسه كنيد با : title page
frontis
نگاه كنيد به : frontispiece
تصويري فاقد عدد و شماره ي صفحه كه بر « صفحه ي زوج » مقابل به ( و پيش از ) صفحه ي عنوان يا صفحه ي اول كتاب ، چاپ شده است . كوته نوشت : front . مقايسه كنيد با : headpiece tailpiece
سياهه ي يك ناشر از همه ي كتاب هاي جديدي كه در طول فصل يا دوره ي انتشاراتي اخير منتشر شده اند ( يا قرار است منتشر شوند ) ، و معمولاً توسط كاركنان فروش درباره ي آن ها تبليغ زيادي مي شود . مهم ترين عناوين ليست اول ، « تك گل » ( leaders ) ناميده مي شوند . املاي ديگر : front - list مقايسه كنيد با : backlist
فهرست كتابخانه كه حتي در هنگام بازنگري ها يا اصلاحات ، يا تبديل ركوردهاي موجود به قالب ماشين خوان ، هيچ ركورد كتابنگاشتي جديدي بدان اضافه نمي شود و از ركوردهاي موجود آن نيز چيزي حذف نمي شود . مقايسه كنيد با : closed catalog open catalog
FTE
نگاه كنيد به : full - time equivalent
پروتكل « تي سي پي / آي پي » ( TCP/IP ) كه نسخه برداري از فايل هاي داده ها به طور مستقيم از يك رايانه به رايانه ي ديگر را بر روي اينترنت ، بدون توجه به كارپايه و بدون نياز به ضميمه كردن آن ها ( مثل كاري كه در پست الكترونيكي انجام مي شود ) ميسر مي سازد . رايانه اي كه به عنوان خدمتگرِ فايل عمل مي نمايد و فايل هاي موجود را براي ديگر رايانه ها ذخيره مي كند ، « پايگاه اف تي پي » ( FTP site ) ناميده مي شود . اگر براي دسترسي ، به نام كاربري و گذرواژه نيازي نباشد ، اين رايانه ، « پايگاه اف تي پي بي نام » ( anonymous FTP site ) است - يعني هر كس كه به اينترنت دسترسي دارد مي تواند فايل هاي آن را فروفرستي كند . « اف تي پي بي نام » گر چه هنوز به شكل گسترده در دسترس است ، جاي خود را به شبكه ي وب جهاني - به مثابه رايج ترين شكل اشاعه ي اطلاعات در قالب رقومي - داده است .
نشرياتي مثل جزوه ها ، پوسترها ، شرح برنامه هاي اجرايي و نمايشگاهي ، و مواد المثني كه در حجم كم توليد شده اند ، و مورد توجه آني ، محلي ، يا گذرا قرار دارند و بنابراين گردآوري و فهرستنويسي آن ها براي كتابخانه ها دشوار است . نيز نگاه كنيد به : ephemera
دوره ي زماني كه در طي آن ، مشتركاني كه براي اشتراك سالانه ي ادواري ، وجه پرداخت كرده اند حق دريافت شماره هاي منتشرشده را دارند . مقايسه كنيد با : subscription cycle نيز نگاه كنيد به : renewal
full - color printing
در چاپ ، شيوه اي از بازتوليد طيف نامحدودي از رنگ ها با اِعمال كنترل بر « دوبار چاپ » از سه رنگ ( زرد ، سرخ ، سيان ) كه براي ايجاد درجات مختلف روشن و تيره ، رنگ سياه به آن ها اضافه مي شود . واژه ي « جداسازي رنگ » ( color separation ) به فرايندي اطلاق مي شود كه در آن ، اصل فقره ي تمام رنگي ، با فيلترهاي رنگي عكسبرداري مي گردد يا توسط يك ماشين حساس به نور اسكن مي شود تا رنگ ها جدا شوند و نگاتيوهايي كه ناحيه ي چاپي با هر رنگ از مركب را مشخص مي كنند ، توليد شوند . مقايسه كنيد با : duotone
full - duplex
نگاه كنيد به : duplex
انتقال ويديويي كه در آن ، تصوير با سرعت 30 كادر در ثانيه ارسال مي شود . فيلم هاي متحرك سرعت 24 كادر در ثانيه دارند . ويديويي را كه رقومي شده و بر روي رايانه ذخيره گرديده مي توان با سرعت هاي مختلفي ( بسته به سرعت رايانه ) نمايش داد .