واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 293
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
يك خدمت اطلاعات كه در برابر دريافت پول ، توسط كتابخانه يا واسطه اطلاعات ارائه م شود . در اكثر كتابخانه ها عموم و آكادميك در ايالات متحده ، خدمات پول به تحويل مدرك و مجموعه ها كرايه ا كه بر اساس « بازيابي هزينه » فراهم م گردند ، محدود م شوند .
در رايانش ، برونداد كه به منظور رسيدن به درجه ا از خودسامان ، به عنوان درونداد ، به خورد همان سامانه داده م شود . در عمليات ها كتابخانه ا ، نظرات ( خواسته شده يا نشده ) كاربران يك منبع يا خدمت درباره كيفيت و/ يا سودمندبودن آن ، چه آن نظزات ، مثبت باشند و چه منف . كتابخانه ها برا كسب بازخورد از مراجعان ، به پيمايش ها كاربران و صندوق ها پيشنهاد تكيه م كنند .
خطوط مواز افق كه ( همچون در دفتر حسابدار ) به صورت كمرنگ با يك خط كش رسم شده اند ، يا با جوهر كمرنگ ، در عرض يك صفحه يا برگه چاپ شده اند ، و هدف از آن ها جدا نگه داشتن مدخل ها ، يا - در دستنوشته ها قرون وسطاي - كمك به نگارش متن در سطور مستقيم و مواز با هم م باشد .
feltboard
نگاه كنيد به : flannel board
ferrotype
نگاه كنيد به : tintype
از كلمه ها آلمان fest ( « جشنواره » ) و schrift ( « نوشتن » ) . نشريه ا يادبود ( معمولاً به شكل مجموعه ا از جـُستارها يا خطابه هاي افراد سرشناس ) كه به افتخار يك شخص يا جامعه ي علمي ، و گاهي به مناسبت جشن سالگرد ، تولد ، يا بازنشستگي منتشر مي شود . موضوع يا درونمايه ي جاري در آثار گردآوري شده معمولاً به حوزه اي كه شخص ( يا سازمان ) در آن معروف است ، مرتبط مي باشد . مشاركت كنندگان در اين نشريه اغلب دوستان ، همكاران ، و دانشجويان پيشين شخص ( حقيقي يا حقوقي ) مورد نظر مي باشند . جمع : Festschriften
در مخابرات ، بخشي از شبكه ي فيزيكي كه دورترين مسافات را تحت پوشش مي گيرد و سنگين ترين ترافيك را تحمل مي كند . ستون فقرات براي اين كه با بالاترين سرعت انتقال ممكن عمل كند ، بايد با كابلي ايجاد شود كه حداكثر باندپهنا را فراهم مي آورد . در اينترنت ، شبكه هاي منطقه اي به ستون فقرات فيبر نوري متصل اند ، شبكه هاي كوچك تر به شبكه هاي منطقه اي متصل مي شوند ، و به همين ترتيب درباره ي شبكه هاي كوچك تر عمل مي شود . در صحافي كتاب ، مترادف با : spine
FIAT
نگاه كنيد به : International Federation of Film Archives
fiber composition
نگاه كنيد به : fiber content
اعلاني درباره ي انواع مختلف الياف موجود در ماده اي ( كاغذ ، مقوا ، پارچه ، نخ ) كه از الياف ساخته شده ، و نسبت هر يك از مواد را ، معمولاً به درصد ، بيان مي كند . از آنجا كه نوع الياف موجود ، ويژگي هاي يك محصول ( مثل رنگ ، دوام شيميايي ، مقاومت ، و ماندگاري ) را معين مي كند ، اين اطلاعات داراي اهميت است . مترادف با : fiber composition نيز نگاه كنيد به : pulp
ارسال بسيار سريع داده هايي كه به صورت پالس هاي نور ليزري كدگذاري شده اند از طريق فيبرنوري . اين فناوري صنعت مخابرات را در اواخر قرن بيستم متحول كرد ، و اتصال رايانه هاي كوچك و بزرگ را به هم ، در يك شبكه جهاني امكانپذير ساخت .
شكل بسيار محكمي از جلد مقوايي كه از صفحه هاي بسيار فشرده ي فيبرهاي گياهي خميرشده ساخته ، و سپس روكش مي شود .
fiche .
نگاه كنيد به : microfiche
از كلمه ي يوناني fictio به معناي « ساختن » يا « جعل كردن » . آثار ادبي به نثر ، كه شخصيت ها و رويدادهاي خلق شده در تخيل نويسنده را به تصوير مي كشند ، و هدفشان سرگرم كردن و گسترش تجربه ي غيرمستقيم خواننده از زندگي مي باشد . در داستان تاريخي ، شخصيت ها و رويدادها معمولاً با آنچه در واقع رخ داده ، به نوعي ربط دارند ، اما هرگونه محاوره اي ، توسط پديدآورنده بازسازي يا خيالپردازي شده است . همه ي داستان ها از نظر ابداعي بودن ، تخيلي هستند ، اما داستان خوب حاوي « حقيقت زندگي » است . در عرف غربي ، شكل هاي سنتي داستان ادبي عبارت اند از رمان ، رمان كوتاه ، و داستان كوتاه . مقايسه كنيد با : nonfiction نيز نگاه كنيد به : genre popular fiction pulp fiction در كتابخانه هايي كه از نظام رده بندي كتابخانه ي كنگره استفاده مي كنند ، داستان در قسمت p ( بخش زبان و ادبيات ) ، كه بر اساس زبان تقسيم بندي فرعي شده ، قفسه چيني مي شود . براي مكانيابي يك اثر داستاني بخصوص در قفسه ها ، مراجعه كننده بايد ابتدا شماره ي راهنماي « ال سي » ( LC ) را در فهرست پيدا كند . در كتابخانه هايي كه از رده بندي دهدهي ديويي استفاده مي كنند ، داستان هاي بلند به صورت الفبايي بر مبناي نام خانوادگي پديدآورنده ، جداي از آثار غيرداستاني قفسه چيني مي شوند تا تورق آن ها تسهيل گردد . در برخي از كتابخانه هاي عمومي ، « ژانر داستاني » را جداي از عموم داستان ها ، معمولاً بر مبناي نوعي دسته بندي ( رمزآلود ، علمي تخيلي ، . . . ) و گاهي با برچسبي گرافيكي بر شيرازه كه آن را مشخص كند ، قفسه چيني مي كنند .
« مشخصات نشر » ي كه وجود واقعي ندارند ، و معمولاً با هدف گريز از محدوديت هاي حقوقي يا غيرحقوقي ، پرهيز از متهم شدن به سرقت حق تكثير ، يا مخفي كردن هويت پديدآورنده ، ابداع مي شوند . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، مشخصات واقعي ، وقتي معلوم گردند ، به دنبال مشخصات دروغين و در قالب « درونيابي » ( در توصيف كتابنگاشتي ) ، درون راست كمانك [] ذكر مي شوند . مترادف با : false imprint
در فهرستنويسي كتابخانه اي ، مكان نسبي با طول ثابت يا متغير در ركورد ماشين خوان ، كه براي يك عنصر داده اي خاص يا گروهي از عناصر كه يك مقوله ي منطقي از توصيف كتابنگاشتي را تشكيل مي دهند ، پيش بيني شده ؛ مثل ناحيه ي « توصيف ظاهري » كه براي اطلاعات درباره ي مشخصه هاي فيزيكي يك فقره درنظر گرفته مي شود . در ركورد مارك ، هر فيلد با يك برچسب سه رقمي نشان داده مي شود ، اما در نمايش فهرست ، براي كمك به كاربران در شناسايي مقوله هاي مختلف توصيف ، براي فيلدها برچسب هاي متني ارائه مي شوند . فيلدهاي تكرارپذير ( R=Repeatable ) ممكن است بيش از يك بار در يك ركورد پديدار شوند ، مثلاً درباره ي تعداد سرعنوان هاي موضوعي ( فيلد 650 مارك ) كه ممكن است به يك اثر تخصيص داده شوند ، هيچ محدوديتي وجود ندارد . از فيلد هاي تكرار ناپذير ( NR=Nonrepeatable ) فقط يك بار مي توان استفاده كرد و ممكن است دو فيلد تكرار ناپذير ، مانعه الجمع باشند ؛ مثل نام شخصي ، شناسه ي اصلي ( فيلد 100 ) و شناسه ي اصلي عنوان رايج ( فيلد 130 ) . فيلدهاي نواحي توصيف كه حاوي بيش از يك عنصر داده اي باشند به فيلدهاي فرعي تقسيم مي شوند . فقط در حدود 10 درصد از فيلدهاي موجود مارك در اكثر ركوردهاي كتابنگاشتي ، و 90 درصد بقيه گهگاه مورد استفاده قرار مي گيرند . نيز نگاه كنيد به : directory leader variable control field variable data field در معناي عام تر ، يك واحد منطقي از داده ها كه - همراه با ديگر واحدها - ركوردي را در يك داده پايگاه يا يك سامانه ي ديگر ركوردداري تشكيل مي دهد ؛ مثل فيلد نام ، نشاني يا شماره ي تلفن در هر ركورد مراجعان ، در داده پايگاه مراجعان به يك كتابخانه . در پژوهش ، موضوع يا گروهي از موضوعات مرتبط كه عميقاً مطالعه مي شوند ، مثل « مردم سنجي » در رشته ي فرعي « انسان شناسي فيزيكي » از رشته ي انسان شناسي .
دستنامه اي كه براي كمك به خوانندگان در شناسايي و يادگيري ، درباره ي گياگان و / يا زياگان يك منطقه ي جغرافيايي خاص طراحي شده ، و اغلب به عنوان بخشي از يك فروست منتشر مي شود . محتواي « راهنماي حوزه » معمولاً بر طبق طبقه بندي زيست شناختي مرتب مي شود ، و در هر مدخل يك گونه ي واحد ( يا گروهي از گونه هاي بسيار مرتبط ) توصيف مي شود . مدخل ها نوعاً شامل اسم لاتين گونه ها ، متن توصيفي ، حداقل يك تصوير براي تسهيل در شناسايي ، و يك يا چند نقشه براي نشان دادن توزيع جغرافيايي مي باشند . « راهنماهاي حوزه » بسته به خط مشي كتابخانه ي محل ، در بخش مرجع يا در مجموعه ي گردشي ، قفسه چيني مي شوند .
كوته نوشت يا كلمه يا عبارت توصيفي كه در نمايش ركورد در يك فهرست درونخطي يا داده پايگاه كتابنگاشتي ، معمولاً به صورت ايتاليك يا با حروف مشخص ديگر ، در حاشيه ي سمت چپ ظاهر مي شود تا نشان دهد داده هايي كه در پي مي آيد به چه دسته اي تعلق دارند ؛ مثل كلمه ي « Source » ( منبع ) كه در داده پايگاه ادواري ها براي نشان دادن عنوان مجله ي تخصصي ، شماره ي مجلد ، تاريخ نشر ، و شماره صفحه ي مقاله ي نمايه شده ، مورد استفاده قرار مي گيرد . در ركورد مارك ، به جاي برچسب متني از يك برچسب عددي استفاده مي شود تا فيلد خاصي از ركورد را نشان دهند .
field work
نگاه كنيد به : fieldwork
گردآوري اطلاعات يا داده هاي علمي درباره ي يك موضوع از طريق مشاهده ، مصاحبه ، و ديگر روش هاي بررسي مستقيم ، كه معمولاً در مكاني بسيار مرتبط به موضوع انجام مي شود - برخلاف پژوهش در باب يك موضوع در كتاب ها و ديگر انتشارات ، اجراي آزمون در شرايط آزمايشگاهي ، انجام پيمايش هاي پستي ، . . . . در آرشيو ، فرايند مكانيابي ، شناسايي و امن كردن مواد براي مجموعه ي آرشيوي ، مشتمل بر هر گونه توافق مورد نياز براي كسب توليت - در صورتي كه مواد ، ارزش پولي داشته باشند . املاي ديگر : field work
fig .
نگاه كنيد به : figure
مطلب تصويري كه به جاي اين كه جداگانه و به شكل كليشه چاپ شود ، همراه با متن چاپ مي شود . نمودارها معمولاً ترسيمات خطي نسبتاً ساده اي هستند كه به منظور تسهيل در ارجاع ، به صورت پي درپي و به ترتيب ظهور در متن ، با اعداد عربي شماره گذاري مي شوند . نمودارهايي كه زيرنوشت جداگانه ندارند ممكن است در صفحه اي جداگانه ( معمولاً در پيش - مطالب كتاب ) همراه با توضيحات لازم ، فهرست شوند . كوته نوشت : fig . نيز در چاپ مترادف با : numeral
حرف آغازين در يك دستنوشته ي تذهيب شده ، كه به صورت ظريفي با تصاوير رنگي از حيوانات ، انسان ها ، يا موجودات خيالي تزيين شده . مقايسه كنيد با : historiated initial inhabited initial نيز نگاه كنيد به : foliate initial
شكلي از بيان كه عمدتاً در نگارش ادبي و بديع به كار مي رود و در آن ، كلمات يا كل جملات به شكلي مورد استفاده قرار مي گيرند كه از ترتيب متعارف ، يا معناي ادبي ، منحرف مي شود تا تأثير زيباشناختي يا شاعرانه ي نامعمول يا نامنتظره اي حاصل شود . نيز نگاه كنيد به : metaphor
مجموعه اي از اسناد ، كه معمولاً به نحوي با هم مرتبط اند ، با هم ذخيره گرديده و به ترتيبي نظام مند مرتب شده اند . در رايانش ، مجموعه اي از عناصر داده اي ساختارمند كه به عنوان موجوديتي واحد با هم مرتبط اند ، يا مجموعه اي از ركوردها كه بر مبناي منبع و / يا هدف با هم مرتبط اند ، و بر روي يك رسانه ي مغناطيسي ( نرم ديسك ، سخت ديسك ، ديسك همفشرده ، . . . ) ذخيره شده اند . نوع فايل ( كه با پس نشانه اي در انتهاي نام فايل نشان داده مي شود ) به كدي كه داده ها با آن نوشته شده اند بستگي دارد ( مثال : html . براي زبان « اچ تي ام ال » ) . در سامانه هاي دستي داده ها ، محتواي زونكن بايگاني يا ديگر محفظه ي به كاررفته براي سازماندهي اسناد ، كه معمولاً در اندازه و شكلي طراحي شده كه براي جاي گرفتن در كشوي كابينت هاي استاندارد بايگاني ( يا ديگر فضاهاي انبارش ) مناسب باشد . به مجموعه اي از اطلاعات درباره ي يك موضوع يا شخص خاص نيز اطلاق مي شود؛ مثلاً فايل كاركنان كه توسط كارفرما نگهداري مي شود .
رونوشتي از يك سند ، گزارش ، مقاله ي ادواري ، . . . كه معمولاً همراه با فقره هاي مرتبط ، براي ارجاع يا استفاده هاي آينده ، در بايگاني نگهداري مي شود .
file format
نگاه كنيد به : file type
file name
نگاه كنيد به : filename
file server
نگاه كنيد به : server
در داده پردازي الكترونيكي ، نوع كدي كه فايل داده ها با آن نوشته شده و با پس نشانه ي سه يا چهار حرفي در انتهاي نام فايل مشخص مي شود ( مثل dictionary . html براي فايلي به زبان « اچ تي ام ال » ) . مترادف با : file format انواع رايج فايل و پس نشانه هايشان : نوع فايل پس نشانه متن اَسكي ساده . txt سند به زبان « اچ تي ام ال » . html يا . htm سند به زبان « اس جي ام ال » . sgml سند به زبان « ايكس ام ال » . xml تصوير « گيف » . gif تصوير « جي پگ » . jpg يا . jpeg تصوير « تيف » . tif يا . tiff « بيت مپ » . bmp فايل « پـُست اسكريپت » . ps فايل صوتي « اِي آي اف اف » . aif يا . aiff فايل صوتي « اِي يو » . au فايل صوتي « وُو » . wav فيلم « كويك تايم » . mov فيلم « ام پِگ » . mpg يا . mpeg براي آگاهي از سياهه ي كامل تري از قالب هاي فايل به Every File Format in the World مراجعه كنيد .