واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 293
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
F . , f .
نگاه كنيد به : folio
داستاني تخيلي كه براي بيان يا آموزش يك درس اخلاقي از شخصيت هاي حيواني استفاده مي كند ( مثل مزرعه ي حيوانات اثر « جرج اُروِل ) . مقايسه كنيد با : bestiary نيز نگاه كنيد به : allegory parable
fabliau
در ادبيات قرون وسطايي كه به زبان فرانسوي كهن نوشته شده ، به داستان موزون فكاهي گفته مي شود كه در سطر هاي هشت سيلابي بيان مي شود و وقايع زندگي معمولي را به سبكي واقعگرايانه به هم مربوط مي كند ، و در عين حال پيامي اخلاقي نيز به همراه دارد . فابلو ها غالباً به هجو اشتباهات روحانيون و ديگر افراد سرشناس ، يا نقاط ضعف افراد معمولي مي پردازند و ممكن است بسيار خنده دار باشند ( مثل بعضي از « داستان هاي كانتربري » اثر « چاوسر » ) .
در نشر ، طرفِ بيرونِ جلدِ رويي كتاب . در چاپ ، سطح برآمده ي يك واحد از حروف فلزي ، كه اثر يك نويسه را در چاپ ، روي كاغذ برجا مي گذارد . به عنوان كوته نوشت typeface نيز به كارمي رود . به طرفِ هموارِ يك كتابجا يا قفسه ي يكطرفه ، يا يك سمت از كتابجا يا قفسه ي دوطرفه ، يا رديفي از قفسه هاي دوطرفه نيز اطلاق مي شود . نيز نگاه كنيد به : typeface
قراردادن كتاب يا ادواري بر پشت ، طوري كه جلد رويي به سمت جلو باشد - معمولا ً براي جذب مرورگران ( در نمايشگاه يا نمايش كتابخانه اي ) يا به منظور تشويق افراد به خريد ( در يك خرده فروشي ) . در بعضي از كتابخانه ها ، نسخه هاي جاري از ادواري ها بر روي قفسه هاي شيب دار ، كه براي نمايش روي جلد طراحي شده اند ، به نمايش گذاشته مي شوند .
در چاپ ، وضعيت يك تصوير تمام صفحه كه بر صفحه ي فرد چاپ مي شود ، طوري كه در هنگام بازكردن كتاب يا نشريه ، ( در كتاب هاي لاتين ) بر سمت راست ( و در كتاب هاي فارسي بر سمت چپ ) ظاهر مي گردد . مقايسه كنيد با : double spread
مجموعه ي كامل از رده ها ي فرعي كه وقتي توليد مي شود كه رده اي كه بازنمايي كننده ي يك موضوع در نظام رده بندي است ، بر طبق يك مشخصه ي واحد ، تقسيم شود . تعداد رده هاي فرعي به مشخصه ي خاصي كه براي تقسيم به كارگرفته شده بستگي دارد . « اس آر رانگاناتان » ، در « رده بندي كولُن » پنج دسته از چهريزه هاي قابل تشخيص در هر رده را شناسايي كرد : شخصيت ، ماده ، انرژي ، فضا ، و زمان . در معناي عام تر ، هر يك از چندين ويژگي متمايز در يك موضوع .
بررسي وجوه مختلف يك موضوع براي شناسايي مشخصه هاي اساسي كه به وسيله ي آن ها مي توان اين موضوع را به زيررده هايي تقسيم كرد ، و اولين گام در ايجاد نظام رده بندي چهريزه اي است .
نظام رده بندي كه از طريق تحليل مشخصه هاي اساسي موضوعات ( كه از آن طريق مي توان آن ها را به زيررده هايي تقسيم كرد ) ايجاد شده است . « اس آر رانگاناتان » پنج مشخصه ي اساسي را در « رده بندي كولُن » شتاسايي كرد : شخصيت ، ماده ، انرژي ، فضا ، و زمان .
حرف آغازين در يك دستنوشته ي تذهيب شده ، كه طوري ترسيم گرديده كه همچون جواهري به نظر مي رسد كه در تعدادي از سطوح هموار هندسي ، برش خورده است .
نشانه اي كه در آن ، چهريزه هاي نظام رده بندي با نمادهايي نشان داده مي شوند؛ مثلاً دونقطه ( : ) در « رده بندي كولُن » اثر « اس آر رانگاناتان » .
facetiae
نگاه كنيد به : jestbook
شخصي كه انجام كار يا رسيدن به اهداف را براي ديگران آسان تر مي كند . در حالت مطلوب ، مدير كتابخانه بايد كار كاركنان تحت نظارت خود را تسهيل كند . به شخصي با مهارت هاي ارتباطي استثنايي ، كه براي هدايت بحث در يك كنفرانس يا كارگاه آموزشي انتخاب شود نيز اطلاق مي گردد .
facsim .
نگاه كنيد به : facsimile
المثني يا كپي و رونوشتي كه هدف از آن ، شبيه سازي هر چه دقيق تر از نمود فيزيكي يك اثر قبلي است . نمابركردن يك سند چاپي يا دستنوشت ، نسخه برداري دقيق از متن اصلي ( بدون كوچك يا بزرگ كردن آن ) است . « ويراست نمابري » ( facsimile edition ) با دقت هر چه ممكن ، نمود ظاهري و محتواي ويراست اصلي را تكثير مي كند . كوته نوشت : facsim . نيز نگاه كنيد به : facsimile binding facsimile catalog
facsimile binding
صحافي با هدف تكرار هر چه دقيق تر از صحافي ويراست قبلاًمنتشرشده از يك اثر ، يا از يك سبك قديمي در صحافي ( كه در دوره اي كه اثر مذكور ، ابتدا در آن دوره منتشر شده ، مرسوم بوده ) .
فهرستي كه در هر مدخل ، بازتوليد كوچكي از تصوير ، اسلايد ، نقشه ، يا ديگر فقره اي را كه بازنمايي مي كند شامل مي شود ، و معمولاً به كارت هاي بزرگ تر از اندازه ي استاندارد ، يا صفحه هاي كاغذ سنگين الصاق مي گردد يا بر روي آن ها چاپ مي شود . اين كارت ها يا برگه ها به صورت آزادبرگ يا با نوع ديگري از روجلدي ، بايگاني و نگهداري مي شوند .
facsimile edition
نگاه كنيد به : facsimile
facsimile reprint
نگاه كنيد به : type facsimile
ارسال متن و/ يا تصاوير چاپي يا دستنوشت بر روي يك صفحه ي كاغذ ، از طريق خطوط تلفن ، و توليد بروندادي كه بازتوليد دقيقي از اصل است : در اين شيوه ، در هر يك از دو طرف ارتباط ( ارسال و دريافت ) به يك دستگاه فاكس نياز است ، كه اسكنر ، چاپگر ، و مودم همراه با خط اختصاصي و شماره ي فاكس را شامل مي شود . سرعت ارسال به استاندارد دستگاه ارسال كننده بستگي دارد ، كه گروه3 ( 9600بيت در ثانيه ) رايج ترين آن است .
تزيينات فلزي يا چوبي چاپ ، كه فضايي خالي در مركز آن طراحي شده و يك واحد حرفي ( هر حرفي از الفبا ) را مي توان در آن قرار داد و آن حرف بزرگ را در ابتداي فصل ، چاپ كرد . در چاپ قديم ، قاب هاي آغازينه معمولاً تزيين مي شدند .
تأييد رسمي دانشكده يا دانشگاه مبني بر اين كه كتابداران تحت استخدام آن ، از اعضاي هيئت علمي هستند و رتبه ها ، عناوين ، حقوق ، و مزايايي مساوي با هيئت علمي آموزشي دارند ، از جمله در احراز ، ارتقا ، و حق شركت در تدوين مقررات . مقايسه كنيد با : academic status
FAFLRT
نگاه كنيد به : Federal and Armed Forces Libraries Round Table
در نشر ، روايت نهايي از دستنوشته يا ماشين نوشت اصلي اثر ، كه حاوي اشتباهات اندك و بدون اصلاحات است و براي استفاده ي در چاپخانه ، با دقت از روي پيش نويس نهايي و توسط پديدآورنده يا يك نسخه پرداز ، تهيه شده است . مترادف با : clean copy
شرايطي كه بر طبق آن ، كپي برداري از يك اثر يا قسمتي از آن ، تخطي از قانون حق تكثير محسوب نمي شود ، ازجمله رونويسي با اهدافي همچون انتقاد ، اظهار نظر ، گزارش و تهيه ي خبر ، تدريس ، كار علمي ، و پژوهش . براي كسب اطلاعات بيش تر درباره ي « حق تكثير و استفاده ي شرافتمندانه » اينجا را كليك كنيد .
داستاني خيالپردازانه كه براي كودكان نوشته يا نقل شده و معمولاً حاوي يك عنصر فوق طبيعي ( جادو ، اژدها ، پري ، روح ، لولو ، جادوگر ، . . . ) است كه بزرگسالان و بچه ها ، حيوانات ، و/ يا اشيا غيرجاندار را تحت تأثير قرار مي دهد . اكثر قصه هاي پريان بر فرهنگ عامه ي سنتي در يك فرهنگ خاص متبني مي باشند و بعضي از آن ها پندآموزند ( مثل سه خوك كوچولو ) . قصه هاي پريان ( كه غالباً در مجموعه هاي مصور منتشر مي شوند ) معمولاً در كتابخانه هاي عمومي در تالار كودكان ، و در كتابخانه هاي آكادميك در « تالار برنامه ي درسي » قفسه چيني مي شوند . مقايسه كنيد با : folktale
false bands
نگاه كنيد به : raised bands
false combination
نگاه كنيد به : false drop
تاريخي مانند تاريخ تولد يا مرگ يا تاريخ نشر كه خواه به عمد يا ناخواسته ، اشتباه داده شده باشد . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، تاريخ صحيح درونيابي مي شود و در ركورد كتابنگاشتي به دنبال تاريخ غلط ، در داخل راست كمانك ها وارد مي شود ( مثال : [1952] 1950 ) .
در بازيابي اطلاعات ، يك ركورد كتابنگاشتي بازيابي شده با كاوش كليدواژه اي كه ( معمولاً بدين دليل كه فقط ملزومات نحوي پرس وجو را برآورده مي سازد و نه مقتضيات معناشناختي آن را ) به موضوع كاوش ، ربطي ندارد . ريزش كاذب عموماً وقتي كه معنا ، به « ترتيب » قرارگرفتن واژه هاي كاوش بستگي دارد ( library + school هم " library school " و هم " school library " را بازيابي مي كند ) ، يا وقتي واژه ي مورد استفاده در عبارت كاوش ، بيش از يك معنا دارد رخ مي دهند . مثلاً كاوش با كليدواژه ي aids ركورد هايي در موضوع ابتلا به بيماري HIV و نيز در موضوع hearing aids ( سمعك ) ، teaching aids ( ابزار كمك آموزشي ) ، band aids ( چسب زخم ) ، و . . . را بازيابي خواهد كرد . براي پرهيز از اين مشكل ، يك توضيحگر ( مثل " disease " ( بيماري ) ) را بايد به عبارت كاوش افزود تا بازيابي را دقيق تر كند . مترادف با : false combination نيز نگاه كنيد به : semantic factoring