واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 200
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
example
در چاپ و بازار كتاب ، يك نسخه ي بخصوص از ويراستي خاص ، كه با ديگر نسخه هاي همان ويراست ، از هيچ نظر تفاوتي ندارد .
گزيده ي طولاني و بدون تغيير كه از اثري مكتوب يا از يك خطابه بر گرفته شده و معمولاً از نقل قول ، طولاني تر است . چاپ مجدد يك گُزيده بدون اجازه ممكن است تخطي از قانون حق تكثير باشد . گزيده ها گاهي در قالب « گُواره » منتشر مي شوند ( مثل Book Review Digest ) . مقايسه كنيد با : extract
توافقي كه به موجب آن ، كتابخانه فقره هايي را كه در مالكيت خود دارد به كتابخانه ي ديگر مي فرستد و در عوض ، فقره هايي را كه كتابخانه ي ديگر مالك آن است دريافت مي كند ، يا نسخه هاي تكراري را به كتابخانه ي ديگر مي فرستد و در عوض ، مواد المثني را دريافت مي كند . به هر گونه اثري كه به اين شيوه فرستاده يا دريافت شود نيز اطلاق مي گردد . مقايسه كنيد با : gift
توافقي كه به موجب آن ، يك ناشر مجله ي تخصصي موافقت مي كند محتواي يك يا چند عنوان از ادواري هايش را به شكل متن كامل و درونخطي براي يك فراهمگر مجلات - و نه چند فراهمگر - در دسترس قرار دهد . اين عمل در ميان كتابداران پيايندها ، محل بحث است . با واژه ي term embargo اشتباه نشود .
توضيح يا تفسير محققانه ي يك كلمه ، عبارت ، جمله ، يا متن در اثري مكتوب ، بر مبناي مطالعه ي دقيق و تحليل منتقدانه ي متن ، بخصوص به منظور روشن كردن يك نقطه ي مبهم در انجيل يا ديگر اثر مذهبي . نيز نگاه كنيد به : scholium
exempla
نگاه كنيد به : exemplum
در توليد كتاب در قرون وسطي ، نسخه ي رسماً تأييدشده از يك متن آموزشي ، كه به وسيله ي ورّاق و بر مبناي مجوز يك دانشگاه ، با دست ساخته مي شد . پيش از اختراع ماشين چاپ ، دانشجويان از چنين نسخه هايي به عنوان كتاب درسي در تحصيل استفاده مي كردند . در معناي عام تر ، شخص يا چيزي كه به عنوان يك مدل ، نوع ، مصداق ، مثال ، يا نمونه اي از يك كيفيت ، رده ، يا گروه عمل مي كند .
داستان يا حكايتي كه براي بيان يك نكته ي اخلاقي ، بويژه در بافتار مراسم مذهبي ، توسط موعظه گر قرون وسطايي بيان مي شد . پندينه از اين نظر كه نتيجه ي اخلاقي را در ابتدا بيان مي دارد و نه انتها ، با قـّصك تفاوت دارد و گمان مي رود بر اساس رويداد هاي واقعي هم باشد . جمع : exempla
كاوش يك نمايه ، فهرست ، داده پايگاه كتابنگاشتي ، يا مجموعه ي كتابخانه با هدف شناسايي همه ي ركورد ها يا فقره هاي مرتبط با موضوع . يك كاوش جامع در متون ، با استفاده از تمام كشف افزار هاي دردسترس محقق ، يكي از اولين گام ها در يك پروژه ي پژوهشي مهم مي باشد .
در فهرستنويسي و نمايه سازي ، معياري براي سطح تفصيل كه بر مبناي آن ، محتواي سند با تحليل موضوعي ، توصيف مي شود؛ در قالب ميانگين تعداد واژه هاي استخراج شد ه از عنوان و متن ، يا ميانگين تعداد سر عنوان هاي موضوعي يا توصيفگرهاي انتخاب شد ه از يك سياهه ي موثق ، ارائه مي گردد ( و به آن ركورد كتابنگاشتي كه بازنمايي كننده ي فقره ي موردنظر است ، تخصيص مي يابد ) تا بازيابي بر مبناي موضوع را تسهيل كند ، .
شئ فيزيكي كه معمولاً به خاطر اهميت تاريخي ، فرهنگي ، يا علمي اش ، يا ويژگي هاي زيباشناختي ، خصيصه هاي خارق العاده ، يا ارزش پولي آن ، در موزه ، گالري ، يا ديگر مكان عمومي به نمايش گذاشته مي شود . كتابخانه ها نوعاً كتاب هاي ارزشمند و كمياب ، نسخه هاي خطي ، اوراق شخصي ، و يادگاري هاي مرتبط با پديد آورندگي ، نشر ، تاريخ كتاب و مطالعه را به نمايش مي گذارند . اين بازنمايي ها بسته به دسترس پذيربودن مواد مناسب نمايش و خط مشي كتابخانه ، ممكن است دائمي ، يا به صورت ادواري در چرخش باشند . به رويدادي كه در طي آن چنين اشيايي نمايش داده مي شوند نيز اطلاق مي شود . براي اتصال به سياهه اي از نمايشگاه هاي درونخطي كه توسط كتابخانه ي كنگره حمايت مالي مي شوند اينجا را كليك كنيد . مترادف با : exhibition نيز نگاه كنيد به : display case exhibit catalog همچنين ، غرفه يا ميزي كه در آن يك ناشر ، كارگزار ، سوداگر ، فروشنده ، يا تداركچي مواد كتابخانه اي ، در جنب كنفرانسي ، به منظور جذب مشتريان احتمالي آينده ، محصولات و خدماتش را به نمايش مي گذارد . شركت ها و سازمان هايي كه فضاي نمايشگاهي را ارائه مي كنند « نمايشگاه گر » ( exhibitors ) نام دارند . نيز نگاه كنيد به : display copy Exhibits Round Table
exhibit case
نگاه كنيد به : display case
كتابي هنري با جلد سخت يا كاغذي ، حاوي بازتوليد هايي از آثار هنري كه در يك يا چند نمايشگاه برگزارشده در يك موزه يا گالري ، به نمايش درآمده اند . تصوير ها معمولاً شماره گذاري مي شوند و ممكن است به ترتيب نمايش داده شدن فقره ها ، با يا بدون ذكر قيمت ، مرتب شده باشند . متن همراه ، ممكن است اندك باشد . كاتالوگ هاي نمايشگاهي اغلب توسط ناشران موزه اي منتشر مي شوند . مترادف با : exhibition catalog
exhibition
نگاه كنيد به : exhibit
exhibition catalog
نگاه كنيد به : exhibit catalog
يك يا چند درب كه مراجعه كنندگان اجازه دارند در وضعيت معمول ، از طريق آن ها محوطه ي كتابخانه را ترك كنند ، و معمولاً نزديك ميز گردش كتاب قرار دارند و براي تشخيص خروج غيرمجاز مواد كتابخانه ، به زنگ خطر مجهز مي باشند . در ايالات متحده به موجب قانون ، كتابخانه هايي كه به روي عموم باز هستند بايد به خروجي هاي اضطراري ويژه نيز مجهز باشند . به پايان دادن يك جلسه ي استفاده از برنامه ي رايانه اي از طريق بستن برنامه نيز اطلاق مي شود . دستور العمل پايان دادن به جلسه در رايانه ، « خروج از سيستم » نام دارد .
مصاحبه اي كه توسط مدير اداري ، يا شخص ديگري كه توسط مديريت تعيين شده ، در هنگام خروج ( داوطلبانه يا غيرداوطلبانه ي ) يك كارمند از دايره ي استخدام ، صورت مي گيرد و معمولاً هدف از آن ، تعيين علت ( هاي ) ترك كار مي باشد - بخصوص اين كه آيا اين ترك خدمت ، ناشي از نارضايتمندي است ( كه مي شده از آن جلوگيري كرد يا آن را برطرف نمود ) ، يا خير . براي بازنشسته ها ، مصاحبه آخرين فرصت براي بحث با كارفرما درباره ي موضوعاتي در باب مقرري ، بيمه ي بهداشت ، . . . را فراهم مي كند .
در بازار چاپ ، واژه ي عام براي الفباهاي غيرلاتين ( عربي ، چيني ، سيريليك ، عبري ، ژاپني ، . . . ) .
قلمي كه نسبت به نوع معمول آن قلم از همان سـَبًك ، پهناي آن از ارتفاعش بيش تر است . متضاد : condensed مترادف با : extended
اثري كه قبلاً منتشر شده و با افزودن مقدار قابل توجهي از مواد جديد ( گاهي به شكل حداقل يك تكمله يا پيوست ) ، بدون بازنگري يا با بازنگري اندك در متن موجود ، بزرگ شده است . مقايسه كنيد با : revised edition مترادف با : enlarged edition
بزرگ كردن فضاي محوطه ي موجود كتابخانه . مقدار فضاي كف در كتابخانه ، معمولاً با انتقال كاركردهاي غيركتابخانه اي ( مانند آزمايشگاه رايانه يا دفاتر اداري ) به ساختمان هاي ديگر ، يا با افزودن طبقه يا شاخه اي جديد به ساختار موجود ، افزايش مي يابد . بعضي از كتابخانه ها با ديوار قابل حذف طراحي شده اند و بزرگي زميني كه در آن قرار گرفته اند ، پذيراي گسترش هاي بعدي كتابخانه هست . در كتابخانه هايي كه فضاي بسيار كمي دارند ، افزودن يك قسمت جديد ممكن است ساختار اصلي را كوچك تر كند . مقايسه كنيد با : renovation new construction نيز به گسترش رده يا تقسيم فرعي ( مذكور در فرانما ها يا جداول رده بندي دهدهي ديويي ) اطلاق مي شود كه معمولاً به منظور همگامي با پيشرفت هايي انجام مي گيرد كه در متون موضوعي واقع شده ، و موجب گرديده است كه به نشانه گذاري دقيق تري نياز باشد .
سامانه يا برنامه ي رايانه اي مبتني بر هوش مصنوعي ، كه براي مشابه سازي توانايي يك كارشناس انساني در حل يك مسئله يا انجام يك يا چند كار بخصوص ( مثلاً تحليل و پيش بيني مالي ) طراحي شده . سيستم هاي خبره به يك مبناي دانشي ، يك مبناي رخدادگاني ، و يك مبناي قواعد نياز دارند . در حالت جمع ، اين واژه به علم توليد چنين سامانه هايي اطلاق مي شود .
شخص داراي دانش و تجربه ي كافي در استفاده ي كارآمد و اثر بخش از كتابخانه يا سامانه ي رايانه اي ، كه فقط در مواقع خاص نياز به كمك گرفتن دارد . متضاد با : novice
تاريخي كه در آن ، تحويل يك ادواري مورد اشتراك ( در صورتي كه در پاسخ به تذكر تمديد اشتراك نهايي ، پرداختي از طرف مشترك انجام نشود ) متوقف مي گردد . همچنين ، تاريخي كه پس از آن ، كارت كتابخانه ، گذرواژه ي عضويت ، مجوز نرم افزار ، سند ، . . . ديگر معتبر نيست . همچنين ، تاريخي كه پس از آن ، كتابخانه ديگر واجد شرايط دريافت قيمت پيش فروش ، تخفيف ويژه ، يا ديگر مشوق هاي تبليغاتي در اقلام سفارشي نيست . مترادف با : expiry date
expiry date
نگاه كنيد به : expiration date
explanatory reference
ارجاع متقاطع كه در نمايه يا فهرست كتابخانه ، در مرجع « نگاه كنيد به » يا « نيز نگاه كنيد به » ( هنگامي كه به اطلاعاتي بيش از آنچه كه به طور معمول آمده ، نياز است ) مي آيد .
شكلي از تحليل انتقادي كه به بررسي دقيق زبان ، سبًك ، نمادگرايي ، و ساختار يك متن ادبي نياز دارد و هدف از آن ، ارائه ي توضيح شفاف و دقيق درباره ي معنا و اهميت آن متن است .
explicit
كوته نوشتي از عبارت لاتين Explicitus est liber به معناي « تا به آخر نشان داده شده » كه در اصل براي مشخص كردن پايان متن مكتوب و پيوسته ي مندرج در طومار يا دفترك پاپيروس يا پارشمن به كار مي رفته . از اين عبارت در نسخه هاي خطي و كتاب هاي چاپي اوليه ، به منظور نشان دادن پايان اثر ، يا پايان يكي از بخش هاي اصلي اثر ، استفاده مي شد . « تمـّت » غالباً مكان و تاريخ نشر ، و نام چاپچي و گاهي نام پديدآورنده و عنوان اثر را شامل مي شد . مقايسه كنيد با : incipit نيز نگاه كنيد به : colophon
ارسال داده ها در قالب رقومي از يك برنامه ي كاربردي يا سامانه ي رايانه اي به برنامه يا سامانه ي ديگر ، معمولاً به وسيله ي يك فرمان خاص؛ مثلاً ارسال ركورد هاي كتابنگاشتي ( بازيابي شده از يك داده پايگاه يا فهرست درونخطي ) به يك نشاني پست الكترونيكي يا رسانه ي ذخيره ( معمولاً يك نرم ديسك ) . فرايند برفرستادن ممكن است نيازمند تبديل داده ها به قالبي سازگار با برنامه يا سامانه ي دريافت كننده باشد . بيش تر برنامه هاي كاربردي ، قابليت تبديل قالب هاي رايج و گوناگون به يكديگر را دارند . متضاد با : import
ويراستي از يك اثر منتشرشده كه توسط ناشر ، مخصوصاً براي توزيع و فروش در كشور ( يا كشور هاي ) ديگر تهيه شده . مقايسه كنيد با : co - edition