واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 200
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
استفاده از راست كمانك [] يا سه نقطه . . . يا مجموعه اي از ستارك ها **** در متن دستنوشت يا چاپي به منظور نشان دادن حذف يا توقيف و فرودادگي كلمه يا كلمات ( چهار نقطه در صورتي كه حذف در پايان جمله باشد ) ، كه غالباً براي كاهش طول يك نقل قول بدون تغيير معنا يا اهميت آن ، مورد استفاده قرار مي گيرد . مقايسه كنيد با : elision
مدت زماني ( معمولاً 1 تا 3 سال ) كه در طي آن ، مقالات منشرشده در يك ادواري را نمي توان در شكل متن كامل درونخطي از فراهم گر مجله ي تخصصي به دست آورد . ناشران مجلات تخصصي چنين مدت زماني را تعيين كرده اند تا مانع از فسخ اشتراك نگارش هاي چاپي از سوي كتابخانه ها شوند . در اكثر داده پايگاه هاي ادواري ، اين محدوديت فقط درباره ي قسمت كوچكي از عنوان هاي نمايه شده صدق مي كند . اين امر را نبايد با توافق خصوصي بين ناشر يك مجله ي تخصصي و يك فراهم گر اشتباه كرد .
نوعي كتاب مصور ( رايج در قرون شانزدهم و هفدهم ) حاوي مجموعه اي از گراورهاي نمادين يا كليشه هاي چوبي به نام مـُهر ( emblems ) كه هر يك ، يك اصل اخلاقي را بيان مي كنند و با يك لطيفه ، شعار ، ضرب المثل ، يا توضيح مختصر ( به نظم يا نثر ) همراه است .
در چاپ و صحافي ، طراحي يا حرف نويسي به صورت برجسته بر سطح يك صفحه يا بر جلد كتاب ، كه به صورت مكانيكي با كوبيدن قالب هاي مـُهرمانند به وجود مي آيد . از برجسته كاري در كتاب هاي هنري ، كارت هاي تبريك ظريف و زيبا ، و ديگر فقره هاي تزييني استفاده مي شود .
embrittlement
نگاه كنيد به : brittle
تغيير يا اصلاحي كه با آن ، يك خطا يا نقص را از متني كه در جريان انتقال ، مخدوش شده ، حذف مي كنند و آن را به حالتي كه تصور مي شود نزديك تر به اصل باشد ، باز مي گردانند .
مجموعه اي از رهنمودها يا اقدامات كه از قبل و براي كمك به كاركنان كتابخانه در رويارويي با رخدادهاي نامعمول ( حمله ، بمبگذاري ، نقص امنيت ، . . . كه ممكن است موقتاً فعاليت هاي معمول كتابخانه را مختل كنند ، اما معمولاً فاجعه آميز نيستند ) آماده شده . مقايسه كنيد با : contingency plan disaster plan
كوته نوشتي براي واژه ي emotional icon . نيز نگاه كنيد به : smiley
دستورنامه ي غالباً چاپي و به شكل آزادبرگ ، كه حقوق ، مسئوليت ها ، امتيازات ، قوانين ، انتظارات ، . . . مرتبط با استخدام در يك شركت ، سازمان ، نهاد ، يا مؤسسه را توضيح مي دهد ، و معمولاً در هنگام به كارگيري كارمندان در بين شان توزيع مي شود . در مؤسسه هاي آكادميك كه به كتابداران رتبه ي هيئت علمي اعطا مي كنند ، دستنامه ي هيئت علمي معمولاً چنين كاركردي دارد و ممكن است مقررات اداري را نيز زير پوشش بگيرد . مقايسه كنيد با : procedure manual
فرايندي كه به موجب آن ، يك برنامه يا وسيله ي رايانه اي ، بدين منظور طراحي شده كه به يك سامانه امكان دهد از سامانه ي ديگري كه آن كار را انجام مي دهد تقليد كند . نرم افزار terminal emulation به كاربر رايانه ي شخصي امكان مي دهد به يك كلان رايانه وصل شود ، طوري كه انگار از نوع پايانه هايي است كه معمولاً براي آن هدف مورد استفاده قرار مي گيرند .
سوسپانسيون كلوئيدي بادوام از يك مايع غيرقابل اختلاط در مايع ديگر . در عكسبرداري ، پوشش حساس به نور ، بر روي يك ورق يا لايه ي پلاستيكي كه از كريستال هاي « هاليد نقره » ي بسيار مرغوب كه در يك رسانه ي ژلاتيني پخش شده اند ، تشكيل مي شود . توليد امولسيون هاي عكسبرداري ( كه يك فن علمي شمرده مي شود ) اغلب ملازم با رازهاي تجاري است كه با حسادت تمام ، توسط توليدكنندگان تجاري فيلم محافظت مي شود .
فرايند غلاف كردن يك سند مسطح با استفاده از يك پاكت پوليستري نازك ، كه لبه هايش مهروموم مي شوند تا آن را از صدمه ديدن حفظ كند ، و در عين حال از هر دو طرف قابل رويت است . اين شيوه براي محافظت از صفحه هاي شكستني بزرگ مانند نقشه ها ، نمودارها ، پوسترها ، . . . به كار مي رود . در اين روش برخلاف روش لايه گذاري كه لايه ها به سند چسبانده مي شوند ، وضعيت سند تغيير نمي كند . با بريدن يك يا چند طرف پاكت ، صفحه را مي توان به راحتي برداشت . اگرچه پوشينه دار كردن ، فقره را از آلودگي هاي موجود در جو حفظ مي كند ، فرايندهاي فساد ذاتي در شئ را به تأخير نمي اندازد .
از كلمه اي يوناني براي دستنامه . مجلدي در اندازه اي كه يك نفر مي تواند به آساني با دست ، آن را حمل كند . در سنت مذهبي مسيحيت ، دستورنامه ي مراسم مذهبي .
« ئي اِي دي » يك استاندارد غيرانحصاري براي رمزگذاري كشف افزارها ( نشانگرها ، فهرست هاي موجودي ، نمايه ها ، . . . ) ي مورد استفاده در آرشيو ها ، كتابخانه ها ، موزه ها ، و ديگر مخازن دستنوشته ها و منابع دست اول با زبان « اس جي ام ال » است تا استفاده از اين مواد را تسهيل كنند . « ئي اي دي » در سال 1993 به ابتكار كتابخانه ي دانشگاه بركلي ايجاد شد و توسط كتابخانه ي كنگره ، با همكاري « جامعه ي آرشيوداران امريكا » اداره مي شود . براي كسب اطلاعات بيش تر درباره ي « ئي اي دي » را كليك كنيد .
در بازيابي اطلاعات ، فرايند تبديل پيام يا داده ها به سيگنال هاي الكترونيكي كه مي توان با رايانه ، آن ها را پردازش كرد يا به يك مجراي ارتباطي ارسال نمود . متضاد با : decoding مقايسه كنيد با : encryption
يكي از چندين حالت فهرستنويسي كتابخانه اي كه توسط كتابخانه ي كنگره ، مناسب تشخيص داده شده و به منابع و نيازهاي كتابخانه ، و نيز ميزان جزئيات توصيفي موجود و در اختيار فهرستنويس ، بستگي دارد . سطوح فهرستنويسي عبارت اند از : فهرستنويسي بيشين سطح ، سطح هسته ، كمين سطح ، گروه سطح ( گروهه اي ) ، و فهرستنويسي استنساخي .
فرايند تبديل داده هاي موجود در يك پيام به كد محرمانه ، قبل از ارسال از طريق مجراهاي مخابراتي عمومي ، به منظور ناخواناكردن آن براي همه غيراز گيرنده ( ها ) ي مجاز . رمزنويسي اقدامي امنيتي است به منظور حفظ اطلاعات محرمانه ( مانند اعداد كارت اعتباري در مبادلات تجاري درونخطي ، و به منظور تضمين اين كه فقط آن هايي كه در برابر خدمت ، پولي پرداخت كرده اند از آن استفاده مي نمايند ) . متضاد با : decryption
encumbrance
در فراهم آوري كتابخانه اي ، مقداري كه جداي از اعتبار بودجه اي ، براي تضمين تعهد به خريد مواد ، تجهيزات ، خدمات ، يا ملزومات پرداخت گرديده ، و هنگامي كه پرداخت كامل صورت گيرد يا سفارش فسح گردد تأديه مي شود . بيعانه ها مورد حسابرسي قرار مي گيرند تا از هزينه هاي اضافي جلوگيري شود .
encyclopaedia
نگاه كنيد به : encyclopedia
كتاب يا مجموعه ي شماره داري از كتاب هاي حاوي خلاصه ي موثقي از اطلاعات درباره ي موضوعات مختلف به شكل جستار هاي كوتاه ، كه معمولاً به ترتيب الفبايي و بر اساس سرواژه ، مرتب شده اند يا به شكلي رده بندي گشته اند . يك مدخل ممكن است امضادار يا بدون امضا ، مصور يا بدون تصوير ، يا داراي سياهه اي از ارجاعات براي مطالعه ي بيش تر باشد . سرواژه ها و متن معمولاً براي نشر در قالب يك ويراست جديد ، به طور دوره اي بازنگري مي شوند . در دايره المعارف چندجلدي ، همه ي نمايه ها را معمولاً در پايان آخرين جلد مي توان يافت . دايره المعارف ها ممكن است عمومي ( مثل Encyclopedia Americana ) يا تخصصي ، معمولاً بر اساس موضوع ( مثلEncyclopedia of Bad Taste ) يا رشته ( Encyclopedia of Social Work ) باشند . در نشر الكترونيكي ، دايره المعارف ها يكي از اولين قالب هايي بودند كه ( مثل Grolier Multimedia Encyclopedia Online ) عناصر چندرسانه اي و تعاملي را شامل مي شدند . املاي ديگر : encyclopaedia مترادف با : cyclopedia مقايسه كنيد با : dictionary
Encyclopedia of Associations
مرجع پيايندي سالانه اي كه توسط شركت Gale Group منتشر مي شود ، و اطلاعات تفصيلي راهنما در باب عضويت در بيش از 22000 سازمان غيرانتفاعي امريكايي ( با محدوده ي كشوري ) را ارائه مي كند . هر مدخل نوعاً مشتمل است بر نام رسمي سازمان ، نشاني ، و شماره تلفن/ نمابر؛ اسم و عنوان مسئول ارشد؛ تاريخ تاسيس ، هدف ، و فعاليت ها؛ تعداد اعضا و ميزان حق عضويت ها؛ كنفرانس هاي ملي و بين المللي؛ و انتشارات . هر ويراست يك نمايه ي نام ها و نمايه ي كليدواژه اي را كه بر حسب الفبا مرتب شده اند ، و مجلد جداگانه اي حاوي نمايه هاي جغرافيايي و اجرايي را شامل مي شود . مجلدات همراه كه به سازمان هاي بين المللي و سازمان هاي منطقه اي ، ايالتي ، و محلي مربوط مي شوند از همان ناشر قابل خريداري اند .
در بازيابي اطلاعات ، شخص يا اشخاصي كه يك « كاوش باواسطه ي متن » برايشان انجام مي گيرد و نتايج به ايشان تحويل داده مي شود . در معناي عام تر ، شخصي كه جست وجويي برايش انجام شده كه آن جست وجو به استفاده از ديگر منابع كتابخانه اي يا ديگر خدمات اطلاعاتي نياز دارد .
در بازيابي اطلاعات ، جست وجويي در متن كه توسط شخصي انجام شود كه در واقع قصد دارد از نتايج استفاده كند - در برابر « كاوش باواسطه » كه توسط متخصص آموزش ديده و به نمايندگي از جانب كاربر انجام مي شود .
نگاه كنيد به : back matter
يك قطعه ي چوب ، فولاد ، يا ديگر ماده ي انعطاف ناپذير كه يك طرف يا دو طرف آن هموار است و محكم به يك رديف از قفسه بندي كتابخانه متصل شده ، و معمولاً از كف زمين تا بالاي قفسه ادامه مي يابد تا انتهاي طبقاتي را كه در مقابل راهرو يا محوطه ي باز قرار دارند نيز بپوشاند . در مناطقي كه مستعد زمين لرزه هستند ، وجود سرپهنه به افزايش دوام ساختاري قفسه بندي نيز كمك مي كند . سرپهنه ها ممكن است رنگ آميزي گردند ، يا با ماده اي كه از نظر زيبايي شناختي ، چشم انداز كتابخانه را زيباتر مي كند ، پوشانده شوند . سرپهنه هاي چوبي ممكن است سفارش داده شوند تا با اثاثيه ي كتابخانه هماهنگ باشند .
endangered
در كتابخانه ها و آرشيو ها ، دسته يا گروهي از فقره ها ، كه وجود مستمرشان ، معمولاً بواسطه ي فساد يا كهنگي تجهيزات لازم براي مطالعه ي آن ها ، مورد تهديد است . محافظت اين مواد ممكن است تبديل آن ها به قالبي بادوام تر را لازم آورد . مترادف با : at risk
endbands
واژه ي عام براي نوار شيرازه اي كه در بالا و پايين شيرازه ي كتابي كه صحافي سخت جلد و دوخته شده دارد ، تعبيه مي شود .
endleaf
نگاه كنيد به : endpaper
جمله اي كه در پايان يك فصل يا كتاب به منظور توضيح نكته اي در متن ، اشاره به مبناي يك اعلان ، استناد به مأخذ اطلاعات رخدادگاني ، يا يك نقل قول چاپ مي شود . پي نوشت ها ( مانند پانوشت ) معمولاً با حروف زبُرنوشت ، و به ترتيب ظاهرشدن در متن ، شماره گذاري مي شوند .
endowment
مبلغي ماندگار كه توسط موسسه اي ، در مدت زمان طولاني جمع شده ، و از هدايا و ارثيه هاي سرمايه گذاري شده به منظور فراهم آوردن يك درآمد جاري ، تشكيل گرديده . همه يا قسمتي از اين درآمد ، گاهي براي اهداف معين شده توسط اهداكننده ( اهداكنندگان ) هزينه مي شود و مقدار اصلي به منظور كسب درآمد بيش تر ، دست نخورده مي ماند . كتابخانه ممكن است به طور جداگانه داراي موقوفه باشد يا در موقوفه ي موسسه ي متبوع خود ، سهيم باشد .