واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 200
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
e - book
نگاه كنيد به : electronic book
e - collection
نگاه كنيد به : electronic collection
e - conference
نگاه كنيد به : mailing list
e - journal
نگاه كنيد به : electronic journal
e - magazine
نگاه كنيد به : electronic magazine
كوته نوشت پست الكترونيكي ( electronic mail ) . پروتكل اينترنتي كه به كاربران رايانه امكان مي دهد پيغام و فايل هاي داده اي را ، به صورت همزمان ، محلي و از طريق شبكه ، با كاربران ديگر مبادله كنند . پست الكترونيكي به يك سامانه ي پيام سازي براي ذخيره و ارسال پيام ها توسط كاربران ، و به يك برنامه ي ارسال با يك محيط رابط براي ارسال و دريافت نياز دارد . كاربران مي توانند پيام ها را بدون ايجاد نسخه ي كاغذي ، به يك گيرنده ي واحد با نشاني پست الكترونيكي بخصوص ، بفرستند؛ يا به ارسال گروهي آن براي همه ي افراد مذكور در يك سياهه ي توزيع يا فهرست پستي بپردازند . پست الكترونيكي ، كه از خدمات معمول پستي سريع تر و قابل اطمينان تر است ، چه بسا از ارتباط تلفني هم راحت تر باشد ، اما موجب بروز مسائل امنيتي و محرمانگي شده است . برنامه هاي رايج پست الكترونيكي عبارت اند از : Lotus Notes , Eudora , Sendmail , Critical Path . اكثر تأمين كنندگان خدمات اينترنتي يك گزينه ي پست الكترونيكي نيز به مشتركان شان هديه مي كنند . املاي ديگر : email مقايسه كنيد با : FAX نيز نگاه كنيد به : attachment body header footer encryption SMTP
رشته اي از نويسه هاي مورد استفاده براي فرستادن پيام از يك رايانه به رايانه ي ديگر از راه يك شبكه ، كه توسط پروتكل اينترنتي براي پست الكترونيكي ( اس ام تي پي ) اداره مي شود . نشاني هاي پست الكترونيكي از قالب استانداردي ( كه هيچ فضاي خالي در آن وجود ندارد ) پيروي مي كنند : در ايالات متحده : كدقلمرو . نام قلمرو@نام كاربر در كشورهاي ديگر : كدكشور . نام قلمرو@نام كاربر مثال ها : smithj@myuniversity . edu duboisf@universite . fr براي ديدن سياهه ي « ياهو! » از فهرست راهنماهاي پست الكترونيكي را كليك كنيد .
e - newsletter
نگاه كنيد به : electronic newsletter
e - preservation
شكل كوتاه شده ي electronic preservation . نگاه كنيد به : digital preservation
نگاه كنيد به : electronic publishing
كوته نوشتي براي education rate . برنامه ي فدرال در ايالات متحده كه به موجب « قانون مخابرات سال 1996 ( تي سي اي ) » مقرر شد و در سال 1998 به اجرا در آمد و به مدارس ، كتابخانه هاي عمومي ، و مؤسسات بهداشت روستايي اجازه مي دهد خواستار تخفيف هاي قابل توجه در نرخ هاي پرداختي براي خدمات مخابراتي ( ازجمله دسترسي اينترنتي ، تجهيزات ارتباطي ، و شبكه بندي داخلي ) بشوند . هزينه ي اين برنامه از محل اضافه محاسبات « يونيورسال سرويس » بر صورتحساب هاي تلفن تأمين مي گردد . اين برنامه ، گرچه به دليل پيچيدگي فرايند كاربرد دچار اختلال مي شود و در معرض مقتضيات فيلترينگ ناشي از « قانون حفاظت اينترنتي كودكان ، مصوب 1999 » قرار گرفته ، اما به بسياري از مدارس و كتابخانه ها ، بخصوص در مناطق كم درآمد كمك كرده تا زيرساخت فناورانه ي لازم را ايجاد كنند .
e - reference
نگاه كنيد به : electronic reference
e - reserves
نگاه كنيد به : electronic reserves
e - zine
نگاه كنيد به : electronic magazine
e . g .
كوته نوشت براي عبارت لاتين exempli gratia به معناي « به عنوان مثال » .
طرح تزييني كوچكي كه بر هر دو طرف عنوان ، در پرچمكِ صفحه ي اول روزنامه چاپ مي شود . به برآمدگي كوچكي كه در لبه ي سمت راست بالايي حرف " g " ديده مي شود نيز اطلاق مي گردد .
كتاب هاي توليدشده در زمان هاي قديم بر لوح هاي گِلي در بين النهرين ، بر طومارهاي پاپيروس در مصر باستان ، بر تنه ي درخت يا برگ هاي نخل در آسيا ، . . . كه در آن ها ، فعاليت هاي بشري ضبط مي شدند تا بدين طريق معمولاً مراسم و نيايش هاي مقدس ، رزمنامه هاي سنتي و حماسه ها ، سياهه ي سلسله هاي فرمانروايان ، قوانين و تصميم هاي حقوقي ، مالكيت اموال و ماليات بندي ، اوراد جادويي ، مشاهدات نجومي و پيشگويي هاي طالع بينانه ، دانستني هاي مهم پزشكي ، و . . . را ضبط نمايند . به دليل مقدار كار لازم براي توليد كتاب هاي اوليه ، معمولاً آن ها را در يك نسخه توليد مي كردند .
early copy
نگاه كنيد به : advance copy
سكو يا سه پايه ي پلاستيكي ، چوبي ، يا فلزي كه براي نمايش دادن كتاب يا ادواري گشوده ، در نمايشگاه يا سخنراني از آن استفاده مي شود . از نمونه هاي بزرگ براي نمايش نمودارهاي تورقي در برنامه ها استفاده مي شود .
نوعي صحافي سيمي يا فنري كه با جلدهاي گسترده و سخت طراحي شده تا قابليت تاشدن به عقب و تشكيل يك قاعده ي مثلثي شكل را داشته باشد و بتوان كتاب يا دفتر يادداشت را در هنگام باز شدن ، به حالت عمودي ايستاند ، به صورتي كه شيرازه در ارتفاعي بالاتر قرار گيرد . در اين نوع از صحافي ، خطوط متن به صورت موازي با شيرازه چاپ مي شوند ، برگه ها ، به جاي از اين سو به آن سو ، به بالا ورق مي خورند .
كتابي با تصاوير بسيار زياد و متن اندك ، كه متناسب با علائق و قابليتِ خواندنِ كودكان ( از پيش دبستاني تا كلاس سوم ) نوشته شده و معمولاً در بخش جداگانه اي از كتابخانه ي آموزشگاهي ، يا در اتاق كودكان ( در كتابخانه هاي عمومي ) قفسه چيني مي شود .
شركتي تجاري كه خدمات مديريت اشتراك ، دسترسي به مجله هاي الكترونيكي ، داده پايگاه هاي درونخطي متن كامل و كتابنگاشتي ، و خدمت سفارش درونخطي كتاب را به كتابخانه ها و مؤسسات مربوط عرضه مي دارد . « اِبسًكو » هم اكنون يكي از سه تأمين كننده ي اصلي مجلات موجود با متن كامل الكترونيكي مي باشد . براي اتصال به سراصفحه ي « ابسكو » را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : Gale Group ProQuest
شعر كوتاه شباني ، يا قسمتي از يك شعر شباني بلند ، كه معمولاً به صورت محاوره اي بين دو شبان بود . اين واژه در قرن هجدهم معناي ضمني شباني خود را از دست داد و اكنون به شعري گفته مي شود كه در آن ، يك درونمايه ي جدي از طريق تك گويي يا گفتگو بسط مي يابد .
اثري واحد ، يا دو يا چند اثر كوتاه تر از يك پديدآورنده يا از پديدآورندگان مختلف ، كه توسط شخصي غير از پديدآورنده براي نشر آماده مي شود ، و نام او معمولاً به عنوان ويراستار بر روي صفحه ي عنوان پديدار مي شود . در توصيف كتابنگاشتي ، نام ويراستار در ناحيه ي « عنوان و شرح مسئوليت » ( فيلد 245 از ركورد مارك ) به دنبال عبارت « ويرايش شده توسط » آورده مي شود . براي آثار با بيش از يك ويراستار ، نام ها به ترتيب ظاهرشدن در مأخذ اصلي اطلاعات ، ذكر مي شوند و كلمه ي « ويراستاران » پيش از آن ها مي آيد .
در نشر ، فرايند بازبيني و آماده ي انتشاركردن موادي كه توسط پديدآورنده در شكل دستنوشته يا ماشين نوشت ارائه شده ، و معمولاً توسط يك يا چند ويراستار انجام مي شود . به جمع آوري آثار منتشرشده ي قبلي از يك يا چند پديدآورنده و آماده ساختن آن ها براي نشر در يك مجلد واحد يا در مجموعه مجلدات همسان ( كه معمولاً توسط شخصي ديگر صورت مي گيرد ) نيز اطلاق مي شود . در داده پردازي ، عبارت است از بازبيني يك سند ( مثلاً ركورد كتابنگاشتي ماشين خوان ) كه معمولاً با انتخاب گزينه اي از يك منوي edit براي برش ( cut ) ، كپي ( copy ) ، چسباندن ( paste ) ، يا حذف ( delete ) قسمت هايي از متن ، يا قالب بندي مجدد متن به شيوه اي ديگر انجام مي گيرد . تدوين فيلم ، فرايندي است شامل انتخاب آن قسمت هايي از كل قطعات فيلمبرداري شده كه قرار است در يك فيلم سينمايي گنجانده شوند ، سپس به هم چسباندن آن ها به ترتيب صحنه هايي كه داستاني را ( در فيلم داستاني ) بازگو كنند ، يا اطلاعات رخدادگاني درباره ي موضوع را ( در فيلم مستند ) منتقل نمايند . در توليد نوار صوتي و نوار ويديويي نيز فرايندي مشابه رخ مي دهد .
edition
همه ي نسخه هاي كتابي كه در قالب واحد حروفچيني مي شود ، با حروفچيني واحد به چاپ مي رسد ، و به يكباره توسط ناشر واحد ، يا در فواصل زماني اما بدون تغيير در كتاب ، پخش مي شود . يك ويراست ممكن است از چندين نوبت چاپ كه در آن ها متن و مطالب ديگر ، تغيير چنداني نكرده تشكيل شود . در انتشارات قديمي تر ، واژه هاي impression ( چاپ ) و edition عملاً مترادف هستند ، چرا كه متن حروفچيني شده ، پس از اولين چاپ ، براي استفاده ي مجدد از هم باز مي شد . در مورد فقره هاي غيرچاپي ، تمام نسخه هايي كه از يك نسخه ي مادر توليد ، و توسط شخص واحدي منتشر مي شوند . در معناي عام تر ، قالبي ( به خصوص از نظر اندازه و شكل ) كه اثر در آن قالب منتشر مي شود . بعضي از كتاب ها ، بخصوص كتاب هاي مرجع و كتاب هاي درسي ، بازبيني و تجديدنشر مي شوند . اولين بازبيني به عنوان « ويراست دوم » شناخته مي شود ، مگر اين كه ناشر تصريح كند كه اثر ، « ويراست تجديدنظرشده » يا « ويراست تفصيل يافته » مي باشد . بازنگري هاي بعدي به ترتيب انتشار ، شماره گذاري مي شوند . آخرين ويراست ، جديدترين آن ها است ، اما ويراست هاي قديمي تر ممكن است حاوي اطلاعات سودمندي باشند كه از نسخه هاي بعدي حذف شده . به اثري كه به شكلي خاص ، براي بازار بخصوص يا هدفي مخصوص منتشر شده نيز اطلاق مي شود ، مثل « ويراست باشگاه كتاب » ، ويراست دولوكس ، ويراست صادراتي ، ويراست كتابخانه اي ، ويراست محدود ، ويراست تجاري ، يا ويراست ويژه . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، ويراست با يك عدد ترتيبي و/ يا توضيح در ناحيه ي « ويرايش » ( در توصيف كتابنگاشتي ) مشخص مي شود . كوته نوشت : ed . نيز نگاه كنيد به : co - edition در انتشار روزنامه ، يكي از دو يا چند نوبت چاپ منتشرشده در يك روز واحد؛ مثل « ويراست اوليه » يا « ويراست آخر » . در راديو و تلويزيون ، پخش برنامه در زمان بخصوصي از روز ( « ويراست صبحگاهي » ) .
در فهرستنويسي كتابخانه اي ، ناحيه ي توصيف كتابنگاشتي كه اطلاعات مربوط به ويراست ، معمولاً با عدد ترتيبي ( ويراست پانزدهم ) و/يا توضيح ( ويراست بازنگري شده ) ، و از جمله شرح ويراست و شرح مسئوليت مربوط به ويراست ، در آن وارد مي شود . در ركورد « مارك » ، اين عناصر داده اي در فيلد 250 وارد مي شوند .
edition binding
نگاه كنيد به : publisher's binding
edition statement
در فهرستنويسي كتابخانه اي ، قسمتي از ركورد كتابنگاشتي كه در آن ، ويراست اثر با عدد ترتيبي ( مثلاً : ويراست هفتم ) و/ يا توضيح ( مثلاً : ويراست بازنگري شده ) به همان ترتيبي كه روي فقره ذكر شده ، و با استفاده از كوته نوشت هاي استانداردي كه در پيوست B از « قواعد فهرستنويسي انگلوامريكن - ويراست2 » ذكر شده ، مشخص مي شود . اگر فقره اي فاقد شرح ويراست ، اما معلوم باشد كه تغييرات مهمي نسبت به ويرايش هاي قبلي دارد ، فهرستنويس با زبان و الفباي مورد استفاده در عنوان كامل ، شرح مختصري در داخل « راست كمانك » ها ارائه مي كند . در ركورد « مارك » ، شرح ويراست در زيرفيلد a از فيلد 250 ارائه مي شود .
شخصي كه اثر ( آثار ) يك يا چند پديدآورنده را براي نشر آماده مي كند . ويراستار ممكن است مسئول گزينش مواد گنجانده شده در يك مجموعه ، يا مسئول آماده سازي نسخه ي دستنوشت براي چاپچي ( ازجمله تعليق نويسي متن ، تأييد دقت نكات و استنادات كتابنگاشتي ، پيراستن دستور زبان و سبك نگارش ، سازماندهي پيش مطالب و پس مطالب ، و . . . ) باشد . ادواري ها و آثار مرجع بزرگ اغلب يك سرويراستار ( general editor ) يا سردبير ( editor - in - chief ) دارند كه بر كار تيم ويراستاري نظارت مي كند . مقايسه كنيد با : compiler نيز نگاه كنيد به : author's editor در انتشاراتي هاي بزرگ ، فرايند ويرايش را مي توان به كاركردهاي جداگانه ( كه هر يك توسط شخصي جداگانه انجام مي شود ) تقسيم كرد : دبير فراهم آوري : آثار جديد را براي پيشنهاد به ناشر ، شناسايي و ارزيابي مي كند . ويراستار دستنوشته : در بسط و سازماندهي اثر به پديدآورنده كمك مي كند . ويراستار نسخه : جزئيات دستوري و سبك نگارش را كامل مي كند ، دقت نكات ، نقل قول ها ، استنادها ، . . . را كنترل مي كند . دبير اجرايي : منابع موردنياز براي نشر را هماهنگ مي كند و برنامه ي زماني انتشار را تنظيم مي نمايد . دبير توليد : بر انتقال از فرايند ويراستاري به توليد ( چاپ ، صحافي ، توزيع ) نظارت مي كند . به شخص مسئول محتواي روزنامه ، مجله ي عمومي ، يا مجله ي تخصصي ، و گاهي اوقات مسئول نشر آن ها ( كه نامش در سرصفحه ي ثابت آمده ) نيز اطلاق مي شود . نيز نگاه كنيد به : editorial editorial board letter to the editor