واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 228
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
نقطه اي كه براي تقسيم كردن اجزاي يك نشاني اينترنتي به كار مي رود .
dot . com
بنگاهي تجاري كه همه يا قسمت عمده اي از كار پيشه گاني اش را بر روي اينترنت انجام مي دهد ( مثل amazon . com ) .
نوعي از صحافي ته چسب كه در آن ، لبه ي صحافي بدنه ي كتاب ، ابتدا در يك جهت و سپس در جهت ديگر mill و پهن مي شود و در هر دو حال از چسب ديرخشك استفاده مي شود ، و مي گذارند كه چسب نهايتاً تا سه چهارم ميليمتر در بين ورق ها نفوذ كند ، طوري كه هر برگه به برگ ديگر مي چسبد . اين شيوه براي كتاب هايي كه ضخامت بدنه شان بيش از 5 سانتيمتر باشد عملي نيست . استقامت صحافي ته چسب هواخشك را مي توان با دندانه داركردن لبه ي صحافي افزايش داد ، اما نقص اين شيوه آن است كه محدوديت در بازشوندگي كتاب را موجب مي شود . مقايسه كنيد با : perfect binding
كتاب يا اثر ديگري كه در آن ، متن در نصف عرض صفحه حروفچيني مي شود و معمولاً با گذاشتن جاي خالي يا خط ، صفحه به دو ستون تقسيم مي شود . اين قالب معمولاً در لغتنامه ها ، دايره المعارف ها ، و ديگر آثار مرجع با قطع بزرگ به كار برده مي شود .
در چاپ ، نويسه اي به شكل يك خط عمودي كه دوبار ، در بالا و پايين نقطه ي مياني ، قطع شده ، و به دنبال استفاده از « ستارك » و « نشان خنجر » ، به عنوان علامت ارجاع سوم به كار برده مي شود . نام ديگر : double obelisk diesis
double fold
نگاه كنيد به : double leaf
double leaf
برگي دو برابر اندازه ي صفحه ي يك كتاب ، كه در لبه ي جلو يا بالا از وسط تا شده ، و محل تاخوردگي ، برش نخورده و داخل آن چيزي چاپ نشده است . اگر چنين برگي شماره گذاري نشود ، به عنوان دو صفحه محاسبه مي شود . در توصيف كتابنگاشتي فقره ، شماره ي كل صفحات مانند مثال زير ضبط مي شود : ]32[ ص . ( با برگ هاي دولا ) مترادف با : double fold نيز نگاه كنيد به : Chinese style
نظام شمارش ، كه اصولاً در كتاب هاي درسي ، كتاب هاي حقوقي ، و انتشارات فني به كار مي رود و در آن ، دو عدد كه معمولاً با نقطه ، خط ربط ، يا نمادي ديگر از هم جدا مي شوند ، مورد استفاده قرار مي گيرند و اولين رقم بيانگر شماره ي فصل يا ديگر تقسيم اصلي اثر و دومين رقم ، نشان دهنده ي بخشي از متن يا يكي از چند تصوير ، نقشه ، نمودار ، نگاره ، . . . ( كه به ترتيب ظاهرشدن در بخش مذكور ، شماره گذاري شده اند ) مي باشد .
double obelisk
نگاه كنيد به : double dagger
تصوير واحدي كه سراسر صفحات مقابل به هم در يك كتاب يا نشريه ي ديگر را مي پوشاند ، و معمولاً بر روي برگه اي با اندازه ي دوبرابر كه به سمت مركز تاشده ، به چاپ مي رسد . شرح تصوير ممكن است در صفحه ي قبلي يا بعدي چاپ شود . مقايسه كنيد با : double spread face up نيز نگاه كنيد به : plate
انبارش دو رديف كتاب در يك طبقه ، يكي پشت ديگري - شيوه اي از قفسه چيني كه در كتابخانه ها فقط وقتي مورد استفاده قرار مي گيرد كه فضا شديداً محدود باشد . عمق قفسه ها بايد حداقل 25 سانتيمتر باشد تا كاربرد اين شيوه ممكن شود . اين شيوه بطور بالقوه ظرفيت قفسه چيني را افزايش مي دهد ، اما از قابليت تورق مي كاهد و مكان يابي و بازچيني مواد را دشوارتر مي كند . اين ايرادها را مي توان با نصب علائم راهنماي تصويري ، يا با محدودكردن اين شيوه ي قفسه چين به فروست ها يا به بايگاني شماره هاي پيشين گزارش ها و ادواري هاي صحافي شده ، به حداقل رساند . نيز نگاه كنيد به : flat shelving force - edge shelving shelving by size
متن و/ يا تصويري كه در كتاب يا نشريه ي ديگر ، در صفحات مقابل به هم چاپ مي شود ، و معمولاً تأثير بصري آن به گونه اي است كه گويي بر روي يك صفحه چاپ شده . مقايسه كنيد با : double plate
آستري تزييني از جنس ابريشم ، ساتن ، كاغذپوست ، چرم ، يا ديگر مواد با جنس مرغوب ، كه بخصوص در ويراست هاي فاخر جلدچرمي ، به داخل جلد كتاب الصاق مي شد . در كتاب هاي قديمي تر ، آستر تزييني اغلب با ظرافت تزين مي گرديد . مترادف با : ornamental endpaper نيز نگاه كنيد به : marbling
اثري كه بنابر شواهد ناقص يا ترديدآميز ، پديدآورندگي آن به يك يا چند نفر نسبت داده مي شود و به طور قطعي مشخص نيست . مثلاً بعضي از محققان معتقدند كه آثار « ويليام شكسپير » توسط پديدآورنده ي ديگر تأليف شده اند ، اما شواهدي كه مؤيد چنين استدلالي باشند ، قانع كننده نيستند .
هر مدت زماني كه در طول آن ، رايانه يا سامانه ، معمولاً به دليل نقص نرم افزاري يا سخت افزاري يا نقص در نگهداري منظم ، كار نمي كند . در كتابخانه ها ، مدت زماني كه يك كارايستگاه يا سامانه ي دسترسي عمومي « ناكار » است ، معياري براي سنجش اتكاپذيري آن مي باشد و بر كيفيت خدمات ، بخصوص در زمان اوج استفاده ، اثر مي گذارد . املاي ديگر : downtime
كپي كردن يك يا چند فايل از يك كلان رايانه به يك پايانه ، از يك خدمتگر شبكه به يك رايانه ي خدمتگير ، يا از سخت ديسك هر رايانه اي به محمل انبارش ديگر . در كتابخانه ها ، فروفرستي داده هاي كتابنگاشتي به نرم ديسك ، گزينه ي كم هزينه اي به جاي چاپ برونداد حاصل از يك كاوش درونخطي است ، وكاربران عموماً به انجام چنين كاري مي پردازند . متضاد با : upload
روايت دستنوشت ، تايپ شده ، يا چاپي از يك سند ، كه ويراست نهايي شمرده نمي شود و در معرض تغييرات ، اصلاحات ، بازبيني ، . . . بعدي - گاهي توسط شخص يا اشخاصي غير از پديدآورنده ي اصلي - قرار مي گيرد . پيش نويس اوليه ( rough draft ) معمولاً فقط يك روايت مقدماتي يا ناتمام از اثر يا برنامه را ارائه مي كند . روايت نهايي يك اثر كه چندين بار بازبيني شده ، پيش نويس نهايي ( final draft ) ناميده مي شود . براي پرهيز از سوء تفاهم ، روي سندي كه هنوز كامل نشده بايد كلمه ي « پيش نويس » به وضوح درج شود . نيز نگاه كنيد به : bill
اقتباسي از يك اثر داستاني يا غيرداستاني غيرنمايشي براي ارائه بر روي صحنه يا روي پرده ي سينما ، معمولاً توسط شخصي غير از پديدآورنده ي اصلي . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، « نمايش پردازي » ها زير نام نمايشنامه نويس ( همراه با شناسه هاي افزوده در زير نام پديدآورنده و نيز عنوان اثري كه مبناي آن مي باشد ) وارد مي شود . نيز نگاه كنيد به : novelization
زيربرنامه اي كه به طور خاص براي پيونددادن يك وسيله ي جانبي به سيستم عامل رايانه طراحي شده ، و رايانه را قادر مي سازد عملكردهايي را كه از طريق نرم افزار كاربردي تقاضا مي شوند انجام دهد . بعضي از رانشگرها ( مثل رانشگر صفحه كليد ) در سيستم عامل گنجانده شده اند ، اما وقتي سخت افزار جديدي ( اسكنر ، چاپگر ، ديسك گردان ، . . . ) به رايانه افزوده مي شود ، معمولاً بايد رانشگر مناسب بر روي سي پي يو نصب شود تا سيستم عامل بتواند براي به كارانداختن وسيله از آن استفاده كند . نام ديگر : device driver
خروجي مخابراتي در كتابخانه يا ساختمان ديگر ، كه معمولاً از يك پريز صوتي و حداقل يك پريز داده ها تشكيل مي شود و به كاربران امكان مي دهد به يك شبكه ي رايانه اي متصل شوند .
روايت كوتاه شده از عنوان يك كتاب ، كه در صفحه ي اول از متن چاپ مي شود ، و معمولاً با « عنوان متكرر » يكي است . مقايسه كنيد با : caption title
drop cap
نگاه كنيد به : drop initial
حرف آغازين بزرگ و تزيين شده يا نشده ( در دستنوشته يا اثر چاپي ) كه از وجه افقي ، با بالاي حروف بعدي در همان خط ، همراستا است ، اما از پايين ، در فضاي خالي ناشي از تو رفتگي خط ( يا خطوط ) بعدي پيش مي رود . آغازه هاي افتان عمدتاً در ابتداي فصل ( يا ديگر تقسيمات اصلي اثر ) به كار مي روند . مترادف با : drop cap مقايسه كنيد با : raised capital
انتشارات سفارش داده شده به يك كارگزار توسط بخش فراهم آوري يك كتابخانه ، كه ( با تقاضاي كارگزار ) مستقيماً توسط ناشر به كتابخانه فرستاده مي شوند . اين كار معمولاً به منظور كاهش هزينه هاي ارسال ، و در هنگامي كه كارگزار ، اقلام درخواستي را در انبار خود ندارد ، انجام مي شود .
نگاه كنيد به : desktop publishing
مجموعه اي از عناصر وراداده اي كه براي تسهيل در توصيف منابع سندمانند ، در يك محيط شبكه اي طراحي شده اند . هسته ي دوبلين نتيجه ي يك توافق بين رشته اي بين المللي در قالب « اقدام وراداده اي هسته ي دوبلين » ( DCMI ) مي باشد . هسته ي دوبلين قابليت تأمين مبنايي براي استانداردكردن توصيف كتابشناختي منابع اطلاعاتي موجود در اينترنت را دارد . براي اتصال به سراصفحه ي « هسته ي دوبلين » را كليك كنيد .
تاريخ آخرين روز از دوره ي امانت ، كه هنگام كنترل خروج در ميز گردش كتاب ، توسط يكي از كاركنان كتابخانه بر روي برگ سررسيد ( كه به كتاب الصاق شده ) درج مي شود . براي موادي كه بعد از « تاريخ برگشت » بازگردانده شوند و تمديد نشده باشند ، جريمه تعيين مي شود . در فهرست درونخطي ، تاريخ برگشت را مي توان به منظور نشان دادن وضعيت گردش فقره اي كه در حال حاضر از مجموعه خارج شده ، نمايش داد . مترادف با : date due نيز نگاه كنيد به : overdue
عنوان هاي سفارش داده شده به يك ناشر كه تأمين آن ها تا رسيدن محموله ي بعدي از جانب چاپخانه ، ممكن نيست ( معمولاً كتاب هاي تازه اي كه موجودي جديدي از آن ها دريافت نشده ، يا عنوان هاي موجودي قبلي كه در فرايند چاپ مجدد قرار دارند ) . چنين فقره هايي معمولاً سفارش قبلي هستند . به مبلغ سالانه اي كه عضوي از يك سازمان حرفه اي ( مانند « انجمن كتابخانه هاي امريكا » ) براي فعال نگه داشتن عضويتش بايد بپردازد نيز اطلاق مي شود . بعضي از سازمان ها مقياس متغيري پيشنهاد مي كنند كه به هر عضو امكان مي دهد مبلغي متناسب با طول خدمت يا سطح مشاركت خود بپردازد؛ به اين ترتيب دانشجويان و تازه فارغ التحصيلان ، كمترين مبلغ را مي پردازند .