واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 228
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
عامل يا نهادي كه مالك حقوق سهامي يا انحصاري براي بازاريابي يك اثر منتشرشده ، معمولاً در يك منطقه ي جغرافيايي معين ، مي باشد . در نشر محلي ، توزيع كننده معمولاً - ولي نه هميشه - ناشر است . انتشارات خارجي اغلب توسط شركت نشر محلي ، طبق توافق با ناشر اصلي ، توزيع مي شوند . كوته نوشت : distr . نيز نگاه كنيد به : distribution imprint
فراگيري و شمول از نظر تنوع سن ، جنسيت ، گرايش جنسي ، عقايد مذهبي ، و زمينه هاي فرهنگي ، نژادي و قومي در يك جمعيت مفروض . نيز نگاه كنيد به : affirmative action
يادداشتي كه در يك فرانماي رده بندي به سرعنوان اضافه مي شود تا كاربر را مطلع كند كه تقسيم فرعي آن سرعنوان ، همانند سرعنوان ديگري در همان فرانما ، انجام گرفته است .
در دهه ي 1930 ، وقتي روشن شد كه فهرست هاي لغتنامه اي دارند « دشواركار » مي شوند ، كتابخانه هاي بزرگ در ايالات متحده شروع به تقسيم فهرست ها به دو بخش كردند : يكي براي شناسه هاي موضوعي ، و ديگري براي شناسه هاي اصلي و افزوده بجز موضوع ( پديدآورنده ، عنوان ، فروست ، . . . ) . سرانجام ، بعضي از كتابخانه ها فهرست خود را به سه بخش ( پديدآورنده ، عنوان ، و موضوع ) تقسيم كردند . نقص فهرست هاي تقسيم شده اين بود كه كاربر را ملزم مي كرد از قبل بداند چه نوع از شناسه موردنياز است ( زيرا مثلاً شناسه هاي مربوط به آثاري كه به وسيله ي يك پديدآورنده ي بخصوص نوشته شده اند ، جداي از آثار نوشته شده درباره ي همان شخص ، بايگاني مي شوند ) . اما وقتي اين تصميم گيري اوليه انجام شد ، كاربر زمان و تلاش خود را صرف جستجو در ميان شناسه هايي كه از نوع دلخواه او نيستند ، نمي كند . مترادف با : split catalog نيز نگاه كنيد به : classified catalog
در رده بندي دهدهي ديويي ، اولين سطح از تقسيم فرعي ده رده ي اصلي ، كه معمولاً يك رشته يا زيررشته را بازنمايي مي كند ، و با دو رقم اول و نشانه مشخص مي شود ( مثل 94 در 940 براي تاريخ اروپا ) . در رده بندي دهدهي ديويي يكصد تقسيم وجود دارند ( 10*10 ) . سطح بعدي تقسيم فرعي ، كه با رقم سوم ( غير از صفر ) نشان داده مي شود يك بخش ناميده مي شود ( مثلاً 944 براي آثار درباره ي تاريخ فرانسه ) . براي ديدن جدولي از تقسيمات در رده بندي دهدهي ديويي را كليك كنيد .
عنوان چاپ شده بر صفحه ي فرد قبل از صفحه ي اول از متن يك بخش اصلي كتاب ، كه گاهي با شماره ي آن بخش ( اگر شماره گذاري شده باشد ) همراه است . صفحه ي زوج پس از اين صفحه ، معمولاً سفيد مي ماند . مترادف با : part title section title
DLF
نگاه كنيد به : Digital Library Federation
DLI
نگاه كنيد به : Digital Libraries Initiative
DMCA
نگاه كنيد به : Digital Millennium Copyright Act
DNS
نگاه كنيد به : Domain name system
قطعه اي از سخت افزار رايانه اي كه با وجود يك دوشاخه و مادگي بزرگ كه هر يك از ارتباطات كابلي به نمايشگر ، صفحه كليد ، موشواره ، و چاپگر را مضاعف مي كند ، امكان مي دهد كه رايانه ي كيفي مانند يك رايانه ي روميزي عمل كند . بعضي از كرانگاه ها شامل وسايل جانبي درون ساخت مانند بلندگو و رانشگر سي دي رام ، و يك كارت محيط رابط شبكه هستند تا كاربر ، قادر به اتصال به شبكه ي محلي باشد . از آنجا كه هيچ استانداردي براي كرانگاه ها وجود ندارد ، سازگاري با نوع خاص رايانه ي كيفي ، در تصميم براي خريد رايانه بسيار اهميت دارد .
كتابي كه معمولاً در نتيجه ي مرمت ، ترميم ، بازسازي ، يا اضافه يا حذف قسمت هايي از كتاب ، با وضعيت اصلي اش تفاوت پيدا كرده است . مقايسه كنيد با : as issued نيز نگاه كنيد به : made - up copy
شكل كوتاه شده ي واژه ي documentary drama ، به معناي شكل نمايشي شده ي رويدادهايي كه واقعاً اتفاق افتاده اند ، و معمولاً براي سينما يا تلويزيون توليد مي شوند . گرچه بعضي از عناصر را مي توان داستاني كرد ، اما تلاش زيادي صورت مي گيرد كه از نظر تاريخي دقيق باشند . مقايسه كنيد با : documentary feature film
هويتي فيزيكي ، متشكل از هر ماده اي كه تمام يا قسمتي از يك يا چند اثر بر روي آن ثبت شده ؛ به گفته ي « مارشال مك لوهان » ، « رسانه » اي كه يك « پيام » ( اطلاعات ) با آن انتقال مي يابد . قالب سندها از چاپي ( كتاب ، دستنوشته ، كتابچه ، ادواري ، گزارش ، نقشه ، نمودار ، كليشه ، . . . ) تا ريزنمود و رسانه هاي غيرچاپي متغير هستند . كوته نوشت : doc نيز نگاه كنيد به : document delivery service government documents internal document همچنين هر فرم چاپ شده بر روي كاغذ ، وقتي كه تكميل و پر شود - بخصوص فرمي كه اهميت حقوقي دارد يا توسط نهادي دولتي تهيه شده است ( مثل فرم درخواست حفاظت حق تكثير ) . به فايل متني حاصل از نرم افزار واژه پرداز ( فايل هاي از نوع doc . ) يا هر فايلي كه بر روي رايانه ي مكينتاش ايجاد شود نيز اطلاق مي گردد .
وسيله اي روميزي كه در آموزش كتابنگاشتي و ديگر برنامه هاي بصري براي نشان دادن متن و/ يا تصوير از يك سطح مات يا شفاف بر روي يك صفحه ي نمايش بزرگ با استفاده از يك پروژكتور ال سي دي ، مورد استفاده واقع مي شود . « دوربين اسناد » جاي « پروژكتور شفاف نما » را در كتابخانه هاي مجهز گرفته است .
تدارك اسناد منتشرشده يا منتشرنشده در قالب سخت نسخه ، ريزنمود ، يا قالب رقومي ، معمولاً در برابر يك مبلغ ثابت . در اكثر كتابخانه ها ، خدمت تحويل سند توسط دفتر امانت بين كتابخانه اي و براساس قيمت تمام شده ارائه مي شود . معمولاً از مراجعه كننده خواسته مي شود كه ماده ي چاپي را در كتابخانه دريافت كند ، اما متن كامل الكترونيكي را مي توان از طريق پست الكترونيكي ارسال نمود . به تحويل فيزيكي يا الكترونيكي اسنادي از مجموعه ي كتابخانه در محل اقامت يا محل كار كاربر كتابخانه ( بنابه درخواست ) نيز گفته مي شود . نيز نگاه كنيد به : electronic document delivery Ariel
تمام مآخذ تأييدشده ي اطلاعاتي درباره ي يك موضوع ، كه بر روي هر نوع محملي ضبط شده و به صورت گذشته نگر رديابي مي شود تا ريشه هاي حالت كنوني امور را به طور قطعي روشن كند . اين شيوه در آرشيو براي تعيين منشأ توليد اسناد ، و در گزارش اخبار براي فاش كردن جزئيات يك مطلب به كار مي رود .
documentary
فيلم متحركي كه رويدادهاي واقعي را ضبط مي كند يا بدون داستاني كردن رخدادها ، اغلب با استفاده از قطعه فيلم هاي تاريخي و عكس هاي بي حركت ، اوضاع اجتماعي را شرح مي دهد ، و معمولاً با يك روايت كه ساختاري نمايشي به آن داده شده تا افراد مهمي را كه در آن كنش شركت كرده اند برجسته كند ، همراه است . اين واژه در اواخر دهه ي 1920 ، توسط فيلمساز اسكاتلندي « جان كريرسون » براي توصيف آثار سينمايي « رابرت فلاهرتي » ( اولين كسي كه فيلم هاي گزارشي اجتماعي ساخت كه افراد واقعي در شرايط زندگي واقعي را توصيف مي كردند ) ، ابداع شد . مقايسه كنيد با : docudrama feature film
ثبت و ضبط مدارك ، دبيزش ، دبيزه ، دكومانتاسيون ، سند ، سندآرايي ، سندپردازي ، سندداري ، گردآوري اسناد و مدارك ، مستندات ، مستندسازي فراهم آوري ، سازماندهي ، ذخيره سازي ، بازيابي ، و توزيع اسناد تخصصي ، بخصوص اسنادي كه ماهيت حقوقي ، فني ، يا علمي دارند . به يك مجموعه از اسناد مربوط به يك موضوع خاص ، بويژه وقتي براي اثبات يك نكته يا يك واقعه به كار مي روند نيز اطلاق مي شود . نيز نگاه كنيد به : documentation center در نشر محققانه ، عبارت است از عمل استناد به مأخذ يك گزيده يا يك نقل قول مستقيم يا گلچين ، يا ايده اي كه از آن كس ديگري است ، يا اطلاعات رخدادگاني ، كه در پشتيباني از يك انگاره يا استدلال ، و/ يا پرهيز از اتهام سرقت ادبي يا تخطي از حق تكثير انجام مي شود ، و خصوصا ً در نوشتن مطالب تاريخي و زيستنگاشتي مهم است . در آرشيو ، به فرايند نوشتن و سازمان دادن توضيحات ركوردها براي اهداف ارجاعي و براي تسهيل در ايجاد كشف افزار براي كاربران اطلاق مي شود . در داده پردازي ، اطلاعات توضيحي دقيق كه براي ايجاد ، راه اندازي ، و نگهداري سامانه ها و فايل هاي داده اي ماشين خوان مورد نياز است . در معناي عام تر ، توصيف مكتوب و سامان مند از رويه ( يا مجموعه ي رويه ها و/ يا خط مشي ها ) ، از جمله پيشينه ي كاربرد آن در يك بافتار خاص . در فرانسوي ، واژه اي كه تقريبا ً هم معناي با علم اطلاعات مورد استفاده قرار مي گيرد .
سازمان يا نهادي كه در دريافت ، پردازش ، حفاظت ، چكيده نويسي و نمايه سازي انتشارات ، معمولاً در يك رشته ي تحقيقي يا حوزه ي پژوهشي و مطالعاتي تخصص دارد ( مثل « اريك » ) . مراكز مستندسازي بولتن هايي را نيز درباره ي پيشرفت اين اقدامات ، براي توزيع در ميان افراد علاقه مند منتشر مي كنند و ممكن است كتابشناسي هايي را در باب موضوعات خاص تهيه كنند ، اقدام به نسخه برداري يا ترجمه نمايند ، يا به پژوهش كتابنگاشتي مشغول شوند .
وضعيت كتابي كه علائم قطعي فرسودگي را ، بخصوص در صفحه هايي كه به منظور علامتگذاري تعداد صفحات خوانده شده ، در يك گوشه تاخورده اند ، دارد .
منظومه اي كه به دليل ناكارآيي نويسنده ، يا تعمداً و - معمولاً - به دليل ايجاد تأثيرات كميك ، بي تقيّد ، نامنظم ، خام ، و/ يا مصنوعي است . املاي ديگر : doggrel
همه ي منابع نرم افزاري و سخت افزاري كه توسط يك سامانه ي رايانه اي واحد كنترل مي شوند . در شبكه ي محلي ، تمام خدمتگيران ، خدمتگرها ، و ابزارهاي تحت كنترل يك داده پايگاه امنيتي واحد ، كه تحت يك مجموعه ي مشترك از قوانين و رويه ها اداره مي شوند . در اينترنت ، همه ي خدمتگيران ، خدمتگرها ، و ابزاري كه در يك قسمت از نشاني آي پي ، مشترك هستند . بالاترين سطح قلمرو به نوع ميزبان مربوط است كه در ايالات متحده با پسوندي سه حرفي در انتهاي نام قلمرو نشان داده مي شود . در مديريت داده پايگاه ، تمام ارزش هاي احتمالي داده هاي مندرج در يك فيلد خاص ( فيلدي كه در همه ي ركورد هاي يك فايل موجود مي باشند ) . در نمايه سازي ، دامنه يا حدودي كه در آن ، اسناد يا فقره ها براي درج در كتابنگاشت ، نمايه يا فهرست انتخاب مي شوند . وقتي قلمرو ، يك يا چند مجموعه ي ملموس باشد ، نتيجه ي به دست آمده يك فهرست است . در نمايه سازي و چكيده نويسي ، قلمرو معمولاً متون منتشرشده در يك رشته ي آكادميك ، يا گروهي از رشته هاي مرتبط مي باشد . در يك كتابشناسي ملي ، قلمرو عبارت است از برونداد منتشرشده ي كل كشور . نيز نگاه كنيد به : scope
نشانه اي كه يك پايگاه بخصوص بر روي اينترنت را شناسايي مي كند . در ايالات متحده ، نشاني قلمروها معمولاً از سه قسمت كه با نقطه از هم جدا مي گردند تشكيل مي شود . مثلاً در نشاني www . thisuniversity . edu ، اولين قسمت ( www ) ، بيانگر پروتكل يا زبان مورد استفاده در دسترسي به نشاني است ؛ دومين قسمت ( thisuniversity ) نام مؤسسه يا سازماني را كه ميزبان پايگاه است بازنمايي مي كند ؛ و آخرين قسمت ( edu ) كد سطح بالايي است كه دسته بندي مربوط به ميزبان شبكه و پايگاه بازيابي شده را نشان مي دهد . در ايالات متحده ، در حال حاضر شش كد سه حرفي سطح بالا براي قلمرو وجود دارد : com . بنگاه تجاري edu . مؤسسه ي آموزشي gov . نهاد دولتي mil . بنياد نظامي net . شبكه org . سازمان غيرانتفاعي در كشورهاي ديگر ، كد سطح بالاي قلمرو ، قبل از كد دوحرفي كشور مي آيد؛ مثلاً در نشاني www . bbc . co . uk كد uk . نشان مي دهد كه اين پايگاه تجاري در كشور بريتانيا ميزباني مي شود . كدهاي ديگري نيز به « آي سي اِي اِي اِن » ( گروه فني هماهنگ كننده كه مجاز است شناسه هايي را كه از نظر جهاني بايد براي كاركرد اينترنت ، منحصربه فرد باشند ، ايجاد كند ) ، پيشنهاد شده اند . براي كسب اطلاعات بيش تر درباره ي تعيين اسامي قلمروها ، نگاه كنيد به : ICANN Watch .
Domain Name System ( DNS )
جدولي كه براي ترجمه ي نشاني هاي « آي پي » ( مثل 123 . 456 . 78 . 9 ) به نشاني هاي الفباعددي نام قلمرو كه براي كاربران اينترنت آشنا هستند ( www . thisuniversity . edu ) و بالعكس ، مورد استفاده قرار مي گيرد .
در آرشيو ، سپارش داوطلبانه ي ركوردها توسط شخص يا سازمان ، كه در اين سپارش ، هم مالكيت حقوقي و هم متوليگري فيزيكي ، به طور رسمي توسط اهداكننده منتقل مي شوند . مقايسه كنيد با : gift نيز نگاه كنيد به : donor file
ركوردي سازمان مند از نام اشخاص و/ يا سازمان هايي كه موادي را به يك كتابخانه يا آرشيو اهدا كرده اند . « فايل اهدا » ي خوب بايد هرگونه محدوديت در امر حفاظت ، استفاده ، يا استقرار فقره ها يا فايل هاي اهداشده را مستنداً ذكر كند ، و اطلاعات لازم براي تماس را نيز ارائه نمايد . در پروژه ي وجين ، توصيه مي شود كه كتاب هاي حذفي با چنين فايلي انطباق داده شوند تا معلوم شود درباره ي استقرار نهايي ، آيا توافق قبلي با اهداكننده صورت گرفته يا خير .
واژه ي عاميانه ي كتابخانه اي براي وسيله اي كه آن قدر كهنه است كه نمي توان اهدايش كرد . چنين فقره هايي معمولاً به انبار سپرده مي شوند ، تا وقتي كه بازسازي يا تغيير مكان به ساختمان جديد ، دورريزي آن ها را اجتناب ناپذير سازد .
يك « سرنام » براي سيستم عامل ديسك ، و اولين سيستم عامل براي رايانه هاي شخصي سازگار با « آي بي ام » كه در نگارشي با نام « پي سي - داس » ( PC - DOS ) توسط شركت نوپاي « مايكروسافت » براي « آي بي ام » توليد شد . اين شركت متعاقباً نگارش « مايكروسافت » اين نرم افزار ( MS - DOS ) را روانه ي بازار كرد كه برنامه ي پايه براي نگارش اوليه ي « ويندوز » گرديد . « ويندوز اِن تي » و نگارش هاي بعدي « ويندوز » به « داس » وابسته نيستند ، گر چه قابليت پشتيباني از برنامه هاي كاربردي « داس » را دارند . ازآن جا كه رابط « داس » غيرگرافيكي ، تقريباً خطي ، و « فرمان - رانشي » مي باشد ، به اندازه ي « ويندوز » كاربرپسند نيست .
واژه ي انگليسي براي نوعي از صحافي كه در آن ، دو كتاب پشت به پشت صحافي مي شوند ، و پيش - لبه ي يكي از كتاب ها همراستا با شيرازه ي كتاب ديگر مي باشد ، طوري كه در جهت هاي مخالف هم باز مي شوند . اين سبك ، كه در قرن هفدهم رايج بود ، براي صحافي كردن عهد جديد ( انجيل ) با كتاب دعا و مزامير حضرت داود در يك مجلد به كار برده مي شد . مقايسه كنيد با : tetebeche