واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 228
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
در گردش كتاب ، حذف ركورد مربوط به امانت يك فقره در زماني كه فقره ي امانتي برگشت داده مي شود و جريمه ي ديركرد آن نيز پرداخت مي گردد . مقايسه كنيد با : charge نيز نگاه كنيد به : patron record
discipline
شعبه ي سازمان يافته اي از دانش بشري ، كه از طريق مطالعه و پژوهش يا تلاش خلاقانه ايجاد مي شود ، و بخشي از برنامه ي آموزشي را كه در مؤسسات آموزش عالي تدريس مي شوند تشكيل مي دهد . رشته ممكن است به زيررشته هايي تقسيم شود؛ مثل زيست شناسي و جانورشناسي در درون « علوم زيستي » . در دانش غربي ، رشته ها سنتاً به ترتيب زير سازماندهي مي شوند : هنر و علوم انساني : باستانشناسي ، مطالعات كلاسيك ، ارتباطات ، فرهنگ عامه ، تاريخ ، زبان و ادبيات ، هنرهاي نمايشي ( رقص ، فيلم ، موسيقي ، تئاتر ) ، فلسفه ، دين و خداشناسي ، هنرهاي بصري؛ علوم اجتماعي : مردمشناسي ، جـُرمشناسي و ديوان كيفري ، اقتصاد ، روابط بين الملل ، حقوق ، علوم سياسي ، روانپزشكي ، روانشناسي ، مديريت عمومي ، امور اجتماعي ، جامعه شناسي ، مطالعات شهري ، مطالعات زنان؛ علوم : ستاره شناسي ، زيست شناسي ، شيمي ، علوم رايانه ، علوم زمين ، رياضيات ، بهداشت و پزشكي ، فيزيك . در رده بندي دهدهي ديويي ، رده هايي كه بازنمايي كننده ي حوزه هاي موضوعي هستند بر اساس رشته مرتب شده اند ( مثل 150 براي روانشناسي ) .
يادداشت حقوقي كه بر روي صفحه ي وب ارسال شده ، به يك پيام پست الكترونيكي پيوست گرديده ، بر روي يك محصول نصب شده ، يا همراه با يك خدمت ارائه مي گردد ، و خواننده يا مصرف كننده را آگاه مي كند كه توليدكننده يا ميزبان ، تمام وجوه محتوايي و اجرايي محصول مورد نظر را تضمين نمي كند و نمي توان او را مسئول دانست .
فهرست يا سياهه اي از مضبوطات صوتي ، معمولاً از آثار يك آهنگساز يا نوازنده ، در سبك يا ژانر خاص ، يا مربوط به يك دوره ي زماني معين . هر مدخل از صفحه نگاشت ، بخشي از يا همه ي عناصر توصيفي زير را ارائه مي كند : عنوان اثر ، نام آهنگساز و نوازنده ( نوازندگان ) ، تاريخ ضبط ، نام توليد كننده ، شماره ي كاتالوگ توليدكننده ، و تاريخ نشر . به فهرستنويسي نظام مند مضبوطات صوتي ، و به مطالعه ي ضبط صدا به عنوان يك رسانه ي بياني هم اطلاق مي شود . به شخصي كه چنين فهرستي را گردآوري مي كند ، صفحه نگار ( discographer ) مي گويند . مقايسه كنيد با : filmography
نشريه اي پيايندي كه اشتراك كتابخانه اي يا سفارش براي آن ، پايان يافته است . در « ركورد فهرست » مربوط به يك « عنوان » ، موجودي هاي كتابخانه در يك « مدخل بسته » مشخص مي شوند . نيز نگاه كنيد به : canceled ceased publication
يك شماره ي رده از ويراست قبلي « نظام رده بندي دهدهي ديويي » ، كه ديگر از آن استفاده نمي شود و با يادداشتي با نام « رده در » كه در مكان مناسبي از فرانما همراه با آن شماره ي رده ي قبلي مي آيد ، يك شماره ي كلي تر نشان داده مي شود . نيز نگاه كنيد به : schedule reduction
discount
درصد كسرشده از قيمت هر محصول يا خدمت ، مثل كاهش در نرخ پرداخت هاي انجام شده براي خدمات مخابراتي توسط مدارس و كتابخانه هاي عمومي ، مطابق با برنامه ي « نرخ آموزش » فدرال . در نشر ، درصدي ( با هدف تشويق به خريد ) كه از قيمت اعلام شده ي ناشر براي يك فقره ، كسر مي شود . در حراجي كتاب ، نظام تخفيف شامل موارد زير است : تخفيف نقدي - معمولاً 2 - 1 درصد ، كه از جانب ناشران به كتابفروشان و در برابر پرداخت بهاي كتاب ها در عرض ده روز از زمان صدور صورتحساب ، داده مي شود ، تخفيف سفارش پسايندي - براي ارسال خودكار آثار منتشرشده در قالب پيايندي ( معمولاً 5 درصد ) ؛ تخفيف نمايشگاهي - به سفارش هايي كه در نمايشگاه ناشر ( كه در كنار كنفرانس يا اجلاس برگزار مي گردد ) ارائه مي شود ( معمولاً 15 درصد ) ؛ تخفيف كتابخانه اي - به خريدهايي كه توسط كتابخانه ها و مؤسسات مربوط انجام مي شوند تعلق مي گيرد ( معمولاً 10 - 5 درصد ) ؛ تخفيف كلي - تخفيف استانداردي كه به كتاب هاي بازاري ( معمولاً 40 درصد ) تعلق مي گيرد ؛ تخفيف پيش پرداخت - براي پرداختي كه همراه با سفارش انجام شود ( معمولاً 5 درصد يا ارسال رايگان ) ؛ تخفيف پيش ازانتشار - به سفارش هاي قبل از تاريخ نشر ، به منظور جذب بازار فروش ؛ تخفيف تعداد - در برابر خريد تعداد معيني از نسخ يا عناوين ؛ تخفيف بازاري - تخفيفي كه ناشران به كارگزاران و خرده فروشان مي دهند ؛ تخفيف جزئي - به كتاب هاي حرفه اي و كتاب هاي درسي كه مستقيماً به افراد فروخته مي شوند ، و گاهي به سفارش هاي ويژه تعلق مي گيرد .
تحليل زبانشناختي اجزاي زبان مكتوب يا شفاهي كه از يك جمله بيش ترند و واحدي را تشكيل مي دهند و ساختاري قابل بازشناسي دارند ، به منظور شناسايي نظم موجود در وقوع عناصر آواشناختي ، دستوري ، و معناشناختي . در علم رايانه ، نتايج سخن كاوي در مطالعه ي تعامل ميان انسان/ رايانه ( مثلاً در ايجاد سامانه هاي تشخيص صدا ) به كار بسته شده اند .
disintermediation
حذف ميانجي يا « واسطه » . در تحويل خدمات اطلاعاتي ، نياز به كمك حرفه اي در سامانه هاي كاربرپسند كه براي تسهيل در كاوش توسط كاربر نهايي طراحي شده اند ، به حداقل رسيده است . نيز نگاه كنيد به : mediated search
واژه ي عام براي محمل مغناطيسي ذخيره ، با امكان دسترسي مستقيم كه قابليت باز نويسي دارد ( در برابر حافظه هاي فقط خواندني ) ، شامل نرم ديسك ، سخت ديسك ، و ديسك همفشرده . مترادف با : magnetic disk مقايسه كنيد با : disc
در رايانش ، واژه اي عام براي جزء سخت افزاري كه از نظر فيزيكي ، نوع خاصي از ديسك مغناطيسي ( سخت ديسك ، نرم ديسك ، و ُرم ، همفشرده ) را دستكاري مي كند و به كاربر امكان مي دهد داده ها را از آن بخواند و بر روي آن بنويسد . ديسك گردان ها ممكن است دروني ( Internal ) يا بيروني ( external ) باشند . املاي ديگر : disc drive
جعبه يا قفسه هايي كه با شيشه يا پلكسي گلاس محصور شده اند تا كتاب ها و ديگر فقرات را در حين نمايش ، محافظت نمايند . جعبه آينه ممكن است بدون تكيه گاه ، ديواري ، يا توكار باشد . در طرح هاي نو معمولا ً امكان قفل كردن جعبه آينه نيز وجود دارد . جعبه هايي كه براي نمونه هاي تباه شدني موزه اي به كار مي روند ممكن است براي جلوگيري از فساد مواد ، داراي كنترل دما باشد . مترادف با : exhibit case مقايسه كنيد با : display rack
نسخه اي از يك كتاب يا نشريه ي جديد كه معمولاً در كتابفروشي ، يا در نمايشگاه ناشر ( در جنب يك كنفرانس يا اجلاس ) در معرض ديد قرار مي گيرد . در پايان برنامه ، نسخه هاي نمايشي ( بخصوص اگر روپوش شان ديگر وضعيت نو نداشته باشد ) ، گاهي با تخفيف ، به شركت كنندگان در كنفرانس فروخته مي شوند .
هر گونه مطلب چاپي كه جزو متن يك اثر نيست ( شامل تصوير ها ، عنوان ها ، زيرنويس ها ، تزئينات چاپ ، . . . ) . براي تمايز اجزاي نمايشي از متن اثر ، مطالب نمايشي با اندازه و/ يا قلم متفاوت حروفچيني مي شوند .
از وسايل كتابخانه اي كه از جنس فلز ، چوب ، يا پلاستيك ، به منظور نمايش مواد چاپي ( مانند بروشورها ، اعلاميه ها ، دستبرگ هاي آموزشي ، فهرست هاي مطالعاتي ، . . . ) براي كاربران ساخته مي شود تا كاربران را به تورق و انتخاب آنچه نياز دارند تشويق كند . مقايسه كنيد با : display case
حروفي درشت تر از فونت 14 كه عمدتاً براي سرعنوان ها ، عنوان ها ، پرچمك هاي تجارتي ، و ديگر اهداف نمايشي به كار مي روند - در برابر حروف كوچك تري كه براي چاپ پيكره ي متن به كارمي روند ، يا حروف نقل قول ، كه براي نقل قول ها ، يادداشت ها ، و . . . مورد استفاده قرار مي گيرند . نيز نگاه كنيد به : fancy type
در آرشيوهاي ايالات متحده ، تخريب ركوردهاي راكدي كه ديگر بدان ها نيازي نيست . مترادف با : disposition
شيوه اي كه در آن ، ركوردهاي راكد يك نهاد يا يك فرد ، به محض اين كه كاربردشان ارزيابي شد ، منتقل مي شوند؛ يعني يا در قالب اصلي ( به صورت موقت يا دائم ) در يك انبار نگهداري مي شوند ، يا بر روي ريزنمود ، بازتوليد و ذخيره مي گردند ، يا به فروش مي رسند ، اهدا مي شوند ، يا نابود مي گردند . مقايسه كنيد با : disposal نيز نگاه كنيد به : disposition schedule
سياهه اي سامان مند از اسناد ، كه توسط آرشيودار مورد استفاده قرار مي گيرد تا تعيين كند كه : 1 ) كداميك از ركوردهاي تكراري يك نهاد يا فرد ، نگهداري شوند ؛ 2 ) مدت زمان نگهداري چقدر باشد ؛ 3 ) مكاني كه در طول دوره ي نگهداري در آن جاي خواهند گرفت كجا باشد ( آرشيو يا انبار نيمه راكد ) ؛ و 4 ) هر تصميم ديگري درباره ي انهدام آن ها را ، بر اساس كاربرد و ارزش شان براي سازمان ، اتخاذ كند . مترادف با : retention schedule نيز نگاه كنيد به : sentencing
رساله ي تحقيقي يا پايان نامه ي مكتوب رسمي و مطـّول ، بخصوص گزارش يك بررسي محققانه يا پژوهش بنيادي درباره ي يك موضوع تخصصي ، كه به عنوان بخشي از ملزومات كسب درجه ي دكتراي تخصصي به دانشگاه ارائه مي شود . رساله هاي ارائه شده به دانشگاه ها در ايالات متحده ، كانادا ، بريتانياي كبير ، و ديگر كشورهاي اروپايي در « چكيده نامه ي بين المللي رساله هاي دكتري » ( به صورت چاپي ، بر روي سي دي رام ، و به صورت درونخطي - از محصولات شركت « بل اند هاول » ) نمايه سازي و چكيده نويسي مي شوند . در اكثر كتابخانه هاي آكادميك ، نسخه هايي از پايان نامه ها را مي توان از طريق امانت بين كتابخانه اي تقاضا كرد ، يا از طريق خدمات تحويل مدرك ، سفارش داد . كوته نوشت : diss مقايسه كنيد با : thesis
خدمتي از شركت « بل اند هاول » كه نمايه سازي و چكيده نويسي پايان نامه ها و رساله هاي دكتري و كارشناسي ارشد تمام رشته هاي آكادميك را ، كه از سال 1861 در دانشگاه هاي ايالات متحده ، كانادا ، بريتانياي كبير ، و ديگر كشورها تحويل شده اند انجام مي دهد . ( رساله هاي دكتري از سال 1980 ، و پايان نامه هاي كارشناسي ارشد از سال 1988 چكيده نويسي شده اند ) . « چكيده نامه ي بين المللي رساله ها » ، به صورت چاپي ، بر روي سي دي رام ، و به عنوان داده پايگاه كتابنگاشتي درونخطي ، مستقيماً از « بل اند هاول » يا از طريق « فرست سرچ » « اُ سي ال سي » قابل دسترسي است ( و ماهانه روزآمد مي شود ) . نسخه هاي چاپي رساله ها را مي توان از Dissertation Express ( « بل اند هاول » ) ، با پرداخت مبلغي ثابت ، به دست آورد .
distance education
نگاه كنيد به : distance learning
شيوه اي در آموزش و يادگيري براي غلبه بر موانع زماني و مكاني كه دانشجويان را قادر مي سازد به مطالعه در منازل خودشان يا ساختمان هاي محلي ( اغلب به دلخواه خودشان ) و با استفاده از موادي كه به صورت الكترونيكي يا از طريق پست الكترونيكي در دسترس هستند ، بپردازند . شبكه هاي مخابراتي و تله كنفرانس ، يادگيري از راه دور را تسهيل كرده اند . كتابخانه ها با ايجاد داده پايگاه ها و فهرست هاي درونخطي ، منابع رزرو الكترونيكي ، خدمات مرجع الكترونيكي ، آموزش هاي درونخطي ، و خدمات الكترونيكي تحويل مدرك ، در پشتيباني يادگيري از راه دور مي كوشند . براي آگاهي بيش تر درباره ي يادگيري از دور را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : continuing education
عنواني كه براي يك اثر خاص ، منحصر به فرد مي باشد . تمايز عنوان ، در ثبت حق تكثير اهميت دارد ، و در كاوش بر اساس عنوان ، بازيابي مدخل مربوط به يك سند را از فهرست كتابخانه يا از ابزارهاي كاوش ، ساده تر مي كند .
distribution copy
در بازنگاري ، نسخه ي ريز نمودي ، كه مي توان نسخه هاي اضافي با خوانش پذيري يكسان را از آن بازتوليد كرد .
distribution imprint
گزاره ي چاپ شده بر پشت صفحه ي عنوان كتاب ، كه نام ( هاي ) رسمي توزيع كننده اي ( توزيع كننده هايي ) را كه مي توان نسخه هاي كتاب را از آن ( ها ) به دست آورد ، ارائه مي كند و از مشخصات ناشري كه اثر را منتشر كرده ، يا چاپچي مسئول چاپ اثر ، متمايز است .
distribution list
مشخصه اي در نرم افزار هاي پست الكترونيكي ، كه كاربر را قادر مي سازد سياهه اي از نشاني هاي پست الكترونيكي را تحت يك نام واحد تدوين كند ، و با آوردن نام آن سياهه ، پيام ها را همزمان براي همه ي افراد مذكور در سياهه ارسال كند . اين واژه گاهي مترادف با سياهه ي پستي به كار مي رود ، اما سياهه ي پستي عمدتا ً گروه بسيار بزرگ تري را پشتيباني مي كند ، و براي نگهداري خود كار به نرم افزار مخصوصي ( مثل ليست سرو ) نياز دارد .
ترتيبات حقوقي كه توسط ناشر به انجام مي رسند تا حق انحصاري بازاريابي يك اثر ، معمولاً در يك منطقه ي جغرافيايي معين ، به يك شركت يا شخص ديگر انتقال يابد . در مورد كتاب ، حقوق توزيع معمولاً در مشخصات توزيع ( در پشت صفحه ي عنوان ) درج مي شوند .