داده هايي كه به صورت پالس هاي ولتاژي نامتصل و منقطع ، منتقل يا ثبت مي شوند و با ارقام دوگاني صفر و يك ( به نام « بيت » ) بازنمايي مي گردند . در متن رقومي شده ، هر نويسه ي الفباعددي با يك مجموعه ي هشت بيتي به نام « بايت » بازنمايي مي شود . رايانه هاي مورد استفاده در كتابخانه ها ، داده ها را در قالب رقومي ارسال مي كنند . مقايسه كنيد با : analog نيز نگاه كنيد به : born digital اين واژه در معناي عام براي اشاره به موجي از فناوري اطلاعات ، كه با ابداع ريزرايانه در نيمه ي دوم قرن بيستم شروع شد ، نيز اطلاق مي شود .

---

مواد آرشيوي كه ( معمولاً به خاطر حفاظت يا دسترس پذيرتركردن آن ها براي كاربران ) به قالب ماشين خوان تبديل شده اند . يك نمونه ي بارز از اين دست ، « حافظه ي امريكايي » ( American Memory ) مي باشد؛ پروژه اي كه توسط كتابخانه ي كنگره براي دسترس پذيركردن مجموعه هاي رقومي از منابع دست اول تاريخ و فرهنگ ايالات متحده بر روي اينترنت ، اجرا مي شود .

---

مجموعه اي از مواد آرشيوي يا كتابخانه اي كه به منظور حفاظت ، يا براي تأمين دسترسي الكترونيكي ، به قالب ماشين خوان تبديل شده اند . در ايالات متحده « فدراسيون كتابخانه هاي رقومي » در حال تدوين استانداردها و نيز اقدام هاي بهينه در باب مجموعه هاي رقومي و دسترسي شبكه اي مي باشد .

---

واژه اي كه توسط « لَري ايروينگ جونيور » معاون ارتباطات و مخابرات وزير بازرگاني وقت ، ابداع شد تا توجه عمومي را به شكاف موجود در دسترسي به منابع و خدمات اطلاعاتي بين آن هايي كه قدرت خريد سخت افزار و نرم افزار رايانه اي لازم براي اتصال به اينترنت را دارند ، و خانواده ها و جوامع كم درآمدي كه قدرت مالي دسترسي به شبكه را ندارند ، معطوف كند . كتابخانه هاي عمومي با كمك اعانات ارزشمند صاحبان صنايع ( مانند « بيل گيتس » مالك « مايكروسافت » ) مي كوشند شكاف بين فقراي اطلاعاتي و ثروتمندان اطلاعاتي را پر كنند . « » پايگاه وبي است كه به اين موضوع اختصاص يافته . مترادف با : information gap

---

دیدگاه

حوزه اي در علم رايانه كه تمام وجوه مربوط به گرفتن ، ذخيره سازي ، تغيير ، ارسال و نمايش تصاوير در قالب رقومي ( ازجمله عكسبرداري ، اسكن كردن ، و تصاوير بيت مپ شده ي رقومي ) را زير پوشش مي گيرد . در كتابخانه ها ، تصاوير اسناد متني ، براي مجموعه هاي رزرو الكترونيكي و آرشيوهاي رقومي توليد مي شوند . اين تصاوير در داده پايگاه هاي كتابنگاشتي متن كامل و منابع مرجع نيز موجودند .

---

كتابخانه اي كه قسمت قابل توجهي از منابع آن ، به جاي آن كه چاپي يا ريزنمودي باشند ، در قالب ماشين خوان هستند . در كتابخانه ها ، فرايند رقومي كردن با فهرست ها شروع شد ، و به نمايه هاي ادواري و خدمات چكيده نويسي ، سپس به ادواري ها و آثار مرجع بزرگ ، و در نهايت به نشر كتاب رسيد . كوته نوشت : d - lib مقايسه كنيد با : virtual library نيز نگاه كنيد به : Digital Library Federation D - Lib Forum

---

كنسرسيومي از كتابخانه هاي بزرگ و نهادهاي مرتبط با كتابخانه كه هدف آن ، ترويج استفاده از فناوري هاي الكترونيكي براي گسترش مجموعه ها و خدمات است و متعهد به تعيين استانداردها و اقدامات بهينه در باب مجموعه هاي رقومي و دسترسي شبكه اي ، هماهنگ كردن تحقيق و توسعه در امر استفاده از فناوري اطلاعات توسط كتابخانه ها ، و كمك به شروع پروژه هايي/ خدماتي كه هر كتابخانه فاقد ابزار لازم براي انجام آن ها است ، مي باشد . براي اتصال به سراصفحه ي « دي ال اف » را كليك كنيد .

---

دیدگاه

نگاه كنيد به : multimedia

---

فرايند نگهداري مواد توليدشده در قالب هاي رقومي در وضعيتي كه براي استفاده مناسب باشند . ( با كهنه شدن تجهيزات ، نرم افزار ، و وسائط ذخيره سازي رايانه اي ، مشكلات حفاظت فيزيكي پيچيده تر مي شوند . ) به رقومي كردن موادي كه در اصل در قالب هاي غيررقومي ( چاپي ، فيلم ، . . . ) توليد شده اند ( به منظور جلوگيري از تخريب دائمي بر اثر فساد رسانه ي فيزيكي ) نيز اطلاق مي شود . مترادف با : e - preservation electronic preservation نيز نگاه كنيد به : data conversion digital archives

---

نگاه كنيد به : electronic reference

---

پايان نامه ي كارشناسي ارشد يا رساله ي دكتري كه به صورت الكترونيكي ( « رقومي زاد » ) ايجاد شده . بيش تر دانشگاه ها براي اهداف آرشيوي ، به يك نسخه ي كاغذي يا ريزنمودي نياز دارند ، اما در مورد بعضي از پايان نامه هاي فرارسانه اي ، نگارش چاپي شايد بازنمايي دقيقي از اصل اثر نباشد ( يا حتي تهيه ي آن ، ناممكن باشد ) . معضلات مربوط به حفاظت كه از كهنگي سريع تجهيزات و قالب هاي رقومي ناشي مي شوند ، بر اهميت وجود استانداردها مي افزايند .

---

نگاه كنيد به : DVD

---

فرايند تبديل داده ها به قالب رقومي براي پردازش توسط رايانه . در سامانه هاي اطلاعاتي ، رقومي كردن معمولاً به تبديل متن يا تصاوير چاپي ( عكس ، نگاره ، نقشه ، . . . ) به سيگنال هاي رقومي با استفاده از نوعي ابزار اسكن كردن ( كه امكان مي دهد نتيجه ي كار بر روي صفحه ي نمايش رايانه نشان داده شود ) اطلاق مي شود . در مخابرات ، رقومي كردن به تبديل سيگنال هاي متداوم قياسي به سيگنال هاي تپشي رقومي اشاره دارد .

---

روايت داستاني ملودرام از ماجرا ، رمانس ، و كنش ، كه در نيمه ي دوم قرن نوزدهم در ويراست هاي ارزانقيمت « جلد شميزي » در ايالات متحده منتشر مي شد ، و به قيمت هر نسخه 10 تا 25 سنت در باجه هاي روزنامه فروشي به فروش مي رسيد . ريشه ي اين واژه به Dime Novel Library بر مي گردد كه در سال 1860 توسط « بيدل » و « آدامز » در نيويورك عرضه شد . صدها هزار عنوان كتاب ، كه مطابق با يك فرمول قالبي نوشته شده بودند ، قبل از اين كه اين نوع داستان كم ارزش در اوايل قرن بيستم از بين برود ، منتشر شدند . مورخان ادبي به بررسي تأثير اين ژانر بر فرهنگ عمومي علاقه مندند . مقايسه كنيد با : penny dreadful yellowback

---

اندازه ي فيزيكي واقعي يك فقره ي كتابنگاشتي ، كه توصيف حدود فيزيكي را در توصيف كتابنگاشتي ، بر مبناي سانتي متر ارائه مي كند - مگر اين كه واحد اندازه گيري ديگري ، مناسب تر باشد . نيز نگاه كنيد به : height width

---

بازنمود يا نمايشگاه موزه اي ( با هر مقياس ) كه در آن ، اشياي بي جان و موجودات شبه جاندار كه بازنماي موجودات زنده هستند ، با دقت جلوي يك صفحه ي دورنما ، كه با حالت پرسيپكتيوي بر روي سطح صاف يا ناهموار ، نقاشي يا چاپ شده ، قرار داده مي شوند تا بر اثر خطاي ديد ، جلوه اي از عمق را - بيش تر از آنچه كه واقعاً وجود دارد - پديد آورند . گاهي براي واقعي تر نشان دادن تأثير ، نورپردازي ها و جلوه هاي ويژه ي صوتي نيز به زمينه افزوده مي شوند . نمونه هاي كوچك و قابل حمل آن براي نمايشگاه هاي سيار نيز ساخته مي شوند .

---

لوح لولادار قابل حملي متشكل از دو قطعه از جنس چوب ، عاج يا آهن كه سطح داخلي اش واكس خورده ، و يوناني ها و رومي هاي باستان با سوزنك حكاكي بر روي آن كتابت مي كردند . همچنين ، تصوير يا طرح نقاشي شده يا حك شده بر سطوح داخلي اين دو لوح لولاشده . در اروپاي قرون وسطي ، از « سه لوحه » ( triptych ) نيز براي هدفي مشابه استفاده مي شد . اين لوحه ها طوري به هم لولا شده بودند كه لوح هاي جانبي بر روي صفحه ي مركزي تا مي شدند . مقايسه كنيد با : pugillaria

---

تحويل مواد كتابخانه اي به صورت مستقيم به دست مراجعه كننده اي كه آن ها را تقاضا مي كند ، بدون اين كه رفتن به كتابخانه لازم باشد ، مثلاً از طريق برنامه ي « كتاب - پـُست » . تحويل مستقيم براي كتابخانه هاي ويژه ( كه در محوطه ي ساختمان سازمان ميزبان واقع شده اند ) عملي مي باشد . كتابخانه هاي عمومي هم در مقياس محدود براي خدمت به كاربران خانه نشين از اين شيوه استفاده مي كنند .

---

ويرايشي از يك اثر كه پديدآورنده ، يك « نسخه ي آماده به عكس » از آن را كه با كمك نرم افزار واژه پرداز ، بر روي رايانه توليد شده ، به ناشر مي دهد . اين عبارت عمدتاً در مورد آثاري به كار مي رود كه از نظر اقتصادي با تايپ كردن نمي توان آن ها را توليد كرد .

---

اصلي در نمايه سازي كه به موجب آن ، مفهومي كه محتواي يك فقره ي كتابنگاشتي را توصيف مي كند بايد در زير سرعنوان موضوعي يا توصيفگري كه با نامش همخواني دارد قرار داشته باشد ، نه اين كه به عنوان تقسيم فرعي يك اصطلاحِ كلي تر بيايد . مثلاً به كتابي با موضوع " academic libraries " ، سرعنوان " Academic libraries " تخصيص مي يابد ، نه " Libraries - Academic " .

---

سفارشي براي مواد كه توسط كتابدار فراهم آوري ، به جاي كارگزار يا نهاد اشتراك ، مستقيماً به ناشر داده مي شود . از آنجا كه عمده فروشان و كارگزاران اشتراك ، خود را در موقعيت « فروش زياد با سود كم » قرار داده اند و خدماتي را ارائه مي كنند كه بر ارزش كالاهايشان مي افزايند ، درصد سفارش هاي اين چنيني كاهش يافته است . بعضي از ناشران ، ديگر سفارش هاي مستقيم را نمي پذيرند و كالاي خود را فقط به عمده فروشان مي فروشند .

---

سؤالي كه مي توان در ميز اطلاع رساني يا ميز مرجع ، با راهنمايي مراجعه كننده به محل منابع ، خدمات ، يا امكانات بخصوصي در داخل كتابخانه ، به آن پاسخ داد - در برابر سؤالي كه به اطلاعات اساسي ، آموزش استفاده از منابع كتابخانه ، يا ارجاع به مسئول يا نهادي بيرون از كتابخانه نياز دارد . نيز نگاه كنيد به : signage

---

كسي كه مسئوليت كلي هدايت در اجراي يك اثر را كه براي صحنه يا سينما نوشته شده ، عهده دار است . نام كارگردان در « قدرداني » هاي ابتدا يا انتهاي تصوير متحرك ، ضبط ويديويي ، يا برنامه ي تلويزيوني پديدار مي شود و در ركورد كتابنگاشتي ( كه براي بازنمايي اثر در فهرست كتابخانه ايجاد مي گردد ) در ناحيه ي « يادداشت » نشان داده مي شود . مقايسه كنيد با : producer screenwriter نيز نگاه كنيد به : library director

---

سياهه اي از افراد ، شركت ها ، مؤسسات ، سازمان ها ، . . . ، به ترتيب الفبايي يا رده اي ، كه اطلاعات تماس ( نام ، نشاني ، شماره ي تلفن/ نمابر ، . . . ) و ديگر جزئيات مربوط ( وابستگي سازماني ، كنفرانس ها ، انتشارات ، عضويت ، . . . ) را در قالب فشرده ارائه مي كند ، و اغلب به صورت پيايندي منتشر مي شود . در اكثر كتابخانه ها ، « فهرست راهنما » هاي جاري در قسمت مرجع فوري يا در قفسه هاي مرجع قفسه چيني مي شوند . نيز نگاه كنيد به : city directory telephone directory trade directory در ذخيره و بازيابي داده ها ، به فهرستي از فايل هاي ذخيره شده بر روي سخت ديسك رايانه ، يا ديگر محمل ذخيره سازي گفته مي شود كه براي سهولت دسترسي ، معمولاً در يك درختواره ي سلسله مراتبي از زيرشاخه ها ، سازماندهي مي شود . بالاترين درختواره ، درختواره ي ريشه ( root directory ) نام دارد . نيز نگاه كنيد به : FTP در فهرستنويسي كتابخانه اي ، به قسمتي از ركورد « مارك » ( پس از « ليدر » ) گفته مي شود كه به عنوان نمايه ي برچسب هاي درج شده در ركورد ( كه معمولاً از ديد فهرستنويس و كاربر فهرست ، مخفي هستند ) عمل مي كند . فهرست راهنما ، كه توسط نرم افزار فهرستنويسي ، با استفاده از ركورد كتابشناختي و در زمان ايجاد ركورد ساخته مي شود ، برچسب ، طول ، و نقطه ي آغاز هر فيلد متغير را نشان مي دهد . هرگاه تغييري در ركورد ايجاد شود ، فهرست راهنما به طور خودكار بازسازي مي شود .

---

در چاپ ، نمونه ي چاپي پرغلط از نسخه ي حروفچيني شده ، يا نسخه اي كه با تصحيحات زياد به چاپچي برگردانده مي شود . پاك نمونه ( clean proof ) حاوي هيچ خطا يا تصحيحي نمي باشد .

---

مجموعه اي از دستورالعمل هاي مكتوب كه از قبل توسط كاركنان كتابخانه ، به منظور مواجهه با رخداد نامنتظره اي ( سيل ، آتش سوزي ، زمين لرزه ، . . . ) كه ممكن است باعث جراحت كاركنان يا آسيب به تجهيزات ، مجموعه ها ، و/ يا ساختمان ها گردد و خدمات را موقتاً به حالت تعليق درآورد ، تهيه مي شود . در مديريت ركوردهاي آرشيوي ، تأمين امنيت ركوردهاي مهم در برابر سوانح يكي از اولويت هاي اصلي است . يك برنامه ي كارآمد مواجهه با سوانح ، با مخاطره سنجي دقيق براي شناسايي عرصه هايي كه بيش ترين استعداد براي انواع آسيب ديدگي را دارند ، و ارزيابي اقداماتي كه مي توان از قبل به منظور تضمين آمادگي انجام داد ، شروع مي شود . هم برنامه ي اقدامات اوليه و هم برنامه ي بازسازي بايد در اين برنامه ي مواجهه با سوانح ، گنجانده شوند . مقايسه كنيد با : contingency plan Emergency plan

---

اقداماتي كه توسط كتابخانه يا آرشيو به منظور آمادگي در برابر ورود آسيب جدي به ساختمان ها ، مجموعه ها ، و/ يا كاركنان در صورت وقوع رخدادي عمده ( مثل آتش سوزي ، سيل يا زلزله ) انجام مي شوند و اقدامات پيشگيرانه ، تدوين برنامه ي كارآمد سوانح ، تداوم بيمه ي مناسب ، . . . را شامل مي شوند . براي اتصال به بخش آمادگي سوانح از پايگاه وب Conservation Online ( CoOL ) را كليك كنيد .

---

دیدگاه

كتاب يا نشريه ي چاپي ديگري كه صحافي قبلي آن ، معمولاً به منظور آماده سازي براي صحافي مجدد ، برداشته شده ، و قسمتي از فرايندي به نام « از هم واكندن » مي باشد . مقايسه كنيد با : unbound

---

واژه اي عام براي اشاره به يك رسانه ي انبارش مغناطيسي با دسترسي مستقيم ، كه فقط - خواندني مي باشد ( شامل ديسك فشرده ي صوتي ، سي دي رام ، ديسك ويديويي ، . . . ) . مقايسه كنيد با : disk

---

حذف رسمي يك فقره از مجموعه ي كتابخانه . اين حذف ، تمام ارجاع هايي را كه در فهرست به آن فقره به عمل آمده نيز شامل مي شود . همچنين به هر فقره اي اطلاق مي شود كه به منظور دورانداختن ، حذف شده و معمولاً براي جلوگيري از سردرگمي كتابداران ، مـُهر « حذفي » بر آن زده مي شود . معمولاً وقتي كه مواد كهنه مي شوند ، گردش شان متوقف مي شود ، فرسوده مي شوند ، يا به شكلي ترميم ناپذير آسيب مي بينند ، از مجموعه حذف مي شوند . اگر فضاي قفسه ها محدود باشد ، مي توان نسخه هاي تكراري را حذف كرد تا براي مواد فراهم آمده ي جديد ، جا باز شود . فقره هاي حذف شده را مي توان مبادله كرد يا به عنوان هديه به كتابخانه هاي ديگر داد . اما رايج ترين شيوه ي دورانداختن ، برگزاري حراجي كتاب است . فقره هاي فروش نرفته را ، بسته به خط مشي كتابخانه ، مي توان به فروشگاه كالاهاي دست دوم داد يا به عنوان زباله دور ريخت . نيز نگاه كنيد به : weeding

---